Sürücü kusuru sonucunda meydana gelen ölüm ve yaralanma; Alkolün etkisi ; Kaza yüzünden araçtaki değer kaybı Samim Unan

Sürücü kusuru sonucunda ölüm ve yaralanma SÜRÜCÜ AYNI ZAMANDA İŞLETEN İSE (1) İşleten-sürücünün kendi kusuru sonucunda ölümü (mesela hız sınırına uymama yüzünden) Eş ve çocuklar veya anne-baba trafik sorumluluğu sigortacısından destekten yoksun kalma tazminatı (DYKT) isteyebilir mi?

Sürücü kusuru sonucunda ölüm ve yaralanma SÜRÜCÜ AYNI ZAMANDA İŞLETEN İSE (2) Sürücü-işleten kendi kusuru sonucu yaptığı kazada ölmüşse Trafik sigortacısı sorumlu mudur? İşleten sorumlu mudur? İşleten hayatı sırasında destek olduğu kimselere karşı kendi ölümüne yol açtığı için sorumlu mudur? Bir genci okutuyor olsaydınız ve RR’a kavuşsaydınız? Eşiniz, çocuklarınız destek olunan kişilere bu sebeple tazminat ödemekle yükümlü olurlar mı?

Sürücü kusuru sonucunda ölüm ve yaralanma SÜRÜCÜ AYNI ZAMANDA İŞLETEN İSE (3) “Kendi kusuruyla kendi ölümüne sebep olan kişi hayattayken destek olduğu kişilere karşı sorumlu olur” Ipse dixit Yargıtay böyle diyor. Hukuken anlamı var mı? Yok. Neden? Bir kişi kendi ölümüne kendi kusuruyla sebep olursa, bu kusur onun desteğinden yoksun kalanların istemlerinde de dikkate alınır.

Sürücü kusuru sonucunda ölüm ve yaralanma SÜRÜCÜ AYNI ZAMANDA İŞLETEN İSE (4) Almanya’da BGB’nin çözümü böyledir. (BGB § 846): “(BGB § 844(2)’de öngörülen destekten yoksun kalma sebebiyle ileri sürülen tazminat taleplerinde) üçüncü kişinin zarara uğramasında ölenin kusuru da etkili olmuşsa, BGB § 254 uygulanır”. Yollama yapılan BGB § 254 “müterafik kusuru” (zarar görenin zararın meydana gelmesine yol açan bir kusurunun varlığı halinde tazminata hiç hükmedilmeyebileceğini veya tazminattan indirim yapılabileceğini) düzenlemektedir. İsviçre’deki çözüm de Almanya’daki gibi açık bir yasa hükmü mevcut olmamakla beraber Almanya’daki gibidir.

Sürücü kusuru sonucunda ölüm ve yaralanma SÜRÜCÜ AYNI ZAMANDA İŞLETEN İSE (5) Yargıtay’ın kabul ettiği (yanlış) çözüm şu sonuca götürür: Ölenin hayattayken kendilerine baktığı mirasçıları (mesela eşi ve çocukları), mirası reddedip (hatta miras hükmen reddedilmiş de sayılabilir), ölenin alacaklılarıyla birlikte mirastan hak iddia edebilirler.

Sürücü kusuru sonucunda ölüm ve yaralanma SÜRÜCÜ AYNI ZAMANDA İŞLETEN DEĞİLSE (1) Sorumluluk sigortalarında ana kural: Sigortacı ancak sigortalı sorumlu ise ödeme yapar. Eğer işleten sorumlu değilse, sigortacı da sorumlu olmaz. Sürücünün kusuru “tehlikeli etkinlik” olan aracın trafiğe çıkarılması ile zarar arasındaki sebep-sonuç bağını (illiyet) keser mi? Hafif kusur halinde kesmez Ağır kusur ve kast halinde ise keser. (Ağır kusur ile araçtaki bozukluk birlikte sebep olmuşlarsa, sebep-sonuç bağı kopmamış sayılabilir).

Sürücü kusuru sonucunda ölüm ve yaralanma SÜRÜCÜ AYNI ZAMANDA İŞLETEN DEĞİLSE (2) İlliyet sorumluluğun “kurucu” unsurudur. İlliyet bağı kopmuşsa sorumluluktan bahsedilemez. Sorumluluk yoksa, sorumluluk sigortacısı ödeme yapmaz.

Sürücü kusuru sonucunda ölüm ve yaralanma İŞLETEN SÜRÜCÜ KAZADA KENDİ EŞİNİ ÖLDÜRMÜŞ İSE Bir Yargıtay kararında (özetle) “kusuruyla yaptığı kazada eşinin ölümüne sebep olan işleten-sürücünün trafik sigortacısına başvurup “destekten yoksun kalma” tazminatı isteyebileceğine” hükmedilmiştir. Bu üzüntü verici bir çıkmazdır: Yargıtay “katilin kendi kendine karşı sorumlu olduğuna ve bu sebeple de tazminata hak kazanacağına” hükmetmiş olmaktadır (yanlış ve anlamsız bir karardır).

Alkol etkisi Karayolları Trafik Kanunu m.48 Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri almış olan sürücüler ile alkollü olan sürücülerin karayolunda araç sürmeleri yasaktır. TTK 1404 - Geçerli olmayan sigorta Sigorta ettirenin veya sigortalının, kanunun emredici hükümlerine, ahlâka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı bir fiilinden doğabilecek bir zararını teminat altına almak amacıyla sigorta yapılamaz.

Alkol etkisi Kazanın sebeplerinden biri alkol, diğeri ise teminata dahil bir halse (mesela yol kusuru) ne olacak? Olası çözümler: Sigorta teminatı hiç söz konusu olmaz Sigorta teminatı hiç bir kısıtlama olmaksızın devreye girer. Sigorta teminatı alkolün etkisi oranında devre dışı kalır.

Alkol etkisi Yargıtay, sigorta teminatı ancak kaza “münhasıran” alkol etkisiyle meydana gelmişse devre dışı kalır diyor.

Alkol etkisi Alkol konusunda ispat: KAY kaza sırasında belirli bir oranın üzerinde ise (mesela KAY >1,1 promil), aracı güvenli sürme yeteneğinin mutlak bir şekilde yitirilmiş sayılması gerekir (aksi kanıtlanamamalı) Mutlak biçimde güvenli sürüş yeteneğinin yitirilmiş sayıldığı hallerde (mesela KAY > 1,1 promil) “alkol etkisi” aynı zamanda “kazanın da sebebi” sayılmalıdır (görünüşe göre kanıt). Ancak sigortalı, olayların akışının “farklı” olduğunu düşündüren somut halleri ortaya koyarsa, görünüşe dayalı olarak benimsenen “kazanın alkol etkisinden kaynaklandığı varsayımı” ortadan kalkar.

Alkol etkisi KAY 1,1 promilden az veya en fazla 1,1 promil ise (güvenli sürüş yeteneğinin görece yitirilmesi): KAY < 1,1 olduğu takdirde, sigortacı güvenli sürüş yeteneğinin ortadan kalkmış olduğunu kanıtlamakla yükümlüdür. KAY < 1,1 promil olduğu takdirde, kazanın alkol etkisi yüzünden meydana geldiğini ispat hususunda da “görünüşte kanıt” ilkesi geçerlidir. Sigortacı gerek alkolün etkisini gerek kazanın bu etki sebebiyle meydana geldiğini alkole özgü belirtiler ve sürüş hatalarına dayanarak ortaya koyacaktır.

Değer azalması Değer kaybının sigorta teminatı altında olup olmadığı: Kasko Sigortası Genel Şartları A.l. Sigortanın Konusu  Bu sigorta ile sigortacı, sigortalının poliçede belirtilen ve karayolunda kullanma izni olan motorlu ve motorsuz kara araçlarından, römork veya karavanlardan iş makinelerinden, lastik tekerlekli traktörler, diğer zirai tarım makinelerinden doğan menfaatin aşağıda belirtilen risklerin gerçekleşmesi sonucunda doğrudan uğrayacağı maddi zararları teminat altına alır.  Değer kaybı doğrudan zarar mıdır? Değer kaybı maddi zarar mıdır?

Değer azalması Değer kaybı maddi zarar kavramına dahildir. Ancak değer kaybının Ne zaman (araç satıldığı takdirde mi, yoksa satılmasa da mı) mevcut olacağı Nasıl hesaplanacağı Konularının tartışılması gerekir.

Değer azalması Teknik değer azalması: Aracın tamir edilmesine rağmen eski performansına ulaşamaması (veya ulaşmayacağı varsayımı). Buna ek olarak, tamir sonrasında hemen anlaşılamayan fakat tamir sırasında aracın değerini olumsuz etkileyebilecek bazı kusurlu uygulamalar Ticari değer azalması: Kaza yapmış aracın satış fiyatının azalması. (Araç temlik edilmediği sürece maruz kalınmayan ve zaman içinde gittikçe azalarak belki de bir müddet sonra sıfırlanan bir zarar). Bunun tazmini için aracın temlik edilmiş olması koşulunu aramak bir çözüm oluşturabilir.