FAS KRALLIĞI

GENEL BİLGİLER Resmi adı: Fas Krallığı Yönetim Şekli: Anayasal Monarşi Devlet Başkanı: Kral VI.Muhammed Başkenti: RABAT Nüfusu: 31.968.361 milyon (Temmuz 2011 tahmini) Büyük şehirleri: Rabat,Kasablanka,Fes, Marakeş,Tangier, Kenitra Yüzölçümü: 710.850 km2 Coğrafi durum: Kuzey Afrika, Kuzey Atlas Okyanusu ve Akdeniz kıyısında, Cezayir ve Batı Sahra arasında yer alır. Komşu Ülkeleri: Cezayir 1,559 km, Batı Sahra 443 km, İspanya (Ceuta) 6.3 km, İspanya (Melilla) 9.6 km Fas Bayrağı Fas Arması

FAS HARİTASI

FAS’DA ETNİK YAPI Fas nüfusunun % 59’unu Ortadoğu’dan gelmiş Araplar, % 40’ını ise bölgeye daha önce yerleşmiş Berberiler teşkil etmektedir. Faslılar hem diğer Afrikalılardan, hem de Araplardan ayrı bir ulusal benlik bilinci taşımaktadır. Ülkelerini hem bir Arap hem de bir Afrika ülkesi olarak algılayan Faslılar, kendilerini de “Arabo- Berber” olarak nitelemektedir. 2011 Temmuz ayında yapılan referandumla Berberi dili Arapçanın yanı sıra resmi dil olarak kabul edildi. Fransızca da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Fas’DA DİN VE İSLAM  Resmi din İslam'dır. Halkın % 98.7'si Müslümandır. Müslümanların büyük çoğunluğu Maliki, az bir kısmi Hanefi'dir. Çoğu Avrupa asıllı olan Hristiyanların oranı % 1, Yahudilerin oranı da % 0.5'tir.  Fas'a İslâmiyet, İslâm'ın ilk dönemlerinde 686 yılında Ukbe ibnu Nafi komutasındaki ordu ile ulaşmış ve kısa zamanda bütün ülkeye yayılmıştır. Tarih boyunca değişik yönetimlere şahit olan Fas 1912 yılında Fransızlar tarafından işgal edildi ve bu işgal 1956 yılına kadar sürdü. Fransız işgalciler Cezayir'de gerçekleştirdikleri katliam ve zulmün aynısını Fas'ta da gerçekleştirdiler.  Fas'ta mevcut olan İslami cemaatlerin sayısı 29'u bulmaktadır. Bunların bazıları devletin İslamileştirilmesini amaçlayan siyasi faaliyetlerde bulunurken bazıları sadece tebliğ ve eğitim çalışmaları yapmaktadırlar. Bu cemaatlerin çalışma metotları arasında da çeşitli farklılıklar bulunmaktadır.

Fas'taki İslami cemaatler içinde en geniş kitle tabanına sahip olan ve faaliyetlerini en geniş alana yayan cemaatin Islah ve Tecdid Cemaati olduğunu söyleyebiliriz. Bu cemaatin lideri Abdulilah Benkiran 'dır. Bu cemaat önceleri "İslami Cemaat" adıyla faaliyet yürütüyordu. Islah ve Tecdid Cemaati yönetimle herhangi bir çekişmeye girmeden ve daha çok tebliğ ve davet metodunu kullanarak tabana yayılma yolunu tercih etmektedir. Buna rağmen yönetim bu cemaatin çalışmalarına da zaman zaman engel olmakta halka ulaşmasını zorlaştırmak için çeşitli yollara başvurmaktadır. Islah ve Tecdid Cemaati 'nin "Genel Bildiri" başlığını taşıyan bir broşüründe: "Islah ve Tecdid Cemaati halkımızın bütün yasama, yürütme ve yargı kurumlarını İslâm'a dönüştürme konusunda üzerlerine düşen sorumluluğu yerine getirmeye ve üstlenmiş oldukları role uygun hareket etmeye çağırmaktadır" ifadesi yer alır. Hareketin başında şu anda başbakan olan Abdülilah Benkiran bulunmaktadır. Bu hareket Müslüman Kardeşler 'den etkilenmiş, onun fikirlerini ve çizgisini benimsemiş; ancak onun örgütsel bağlantı içinde faaliyet yürüten bir kanadı değildi. Fas'taki İslami cemaatlerin önde gelenlerinin ikincisi Adalet ve İhsan Cemaati 'dir. Adalet ve İhsan Cemaati, Islah ve Tecdid cemaatine nispetle daha sert ve tavizsiz bir tutum izlemektedir. Cemaatin lideri Abdusselâm Yasin, 1975'te kral II. Hasan'a "Ya İslâm ya da Tufan" başlıklı ve 100 sahifeden fazla tutan bir açık mektup yazması üzerine delirmekle itham edilerek hapse atıldı. 1978'de hapisten çıkan Abdusselâm Yasin, 1983'te "es-Subh (Sabah)" dergisinin ilk sayısında çıkan bir yazısından dolayı tekrar hapse atıldı ve iki yıl hapiste kaldı. Hapisten çıktığı 1985'den buyana da, başkent Rabat yakınlarındaki Sella şehrinde mecburi ikamete tabi tutulmaktadır.

Fas'taki İslami cemaatlerin önde gelenlerinden biri de İslami Gençlik Hareketi 'dir. Bu hareketin kurucusu Fas'ın Seyyid Kutb'u diye adlandırılan Abdulkerim Muti 'dir. Fas'taki mevcut İslami cemaatlerin ileri gelenlerinin çoğunun bu hareketin içinde yetiştiklerini söyleyebiliriz. Yukarıda sözünü ettiğimiz Islah ve Tecdid Cemaati de bu hareketten çıkmıştır. İslami Gençlik Hareketi 'nin kurucusu Abdulkerim Muti ' hakkında iki kez idam kararı verildi ancak infaz edilmedi. Diğer Fas'a özgü cemaatlerden bazıları şunlardır: Tebyin Cemaati, Fas Mücahitleri Örgütü, Allah'ın Askerleri Örgütü, Mukaddes Cihad Örgütü, Devrimci İslâmcı Gençlik Örgütü. Bunların yanı sıra hilafet konusuna ağırlık vermesiyle bilinen Hizbu't-Tahrir , merkezi Pakistan'da olan ve siyasi alanda herhangi bir faaliyeti bulunmayan Tebliğ Cemaati gibi birtakım akımların da Fas'ta uzantıları bulunmaktadır. Hayra Davet Cemiyeti, Hakka Davet Cemiyeti, Allah'a Davet Cemiyeti, Muhammedi Çağrı Cemaati, Vaaz ve İrşad Cemiyeti gibi birtakım kuruluşlar ise eğitim ve tebliğ çalışmalarına ağırlık vermektedirler.

Fas Kralı vı. Muhammed Fas kralı kendini bölgesinin Emirul Müminini ilan etmiştir. Fas kralı 1963 doğumlu Rabat üniversitesinden hukuk fakültesi mezunu, aynı üniversitede Siyaset bilimi yüksek lisansı yaptı. Sonrasında  Nice Sophia Antipolis Üniversite'sinde hukuk alanında doktora yaptı. 2002 yılında George Washington Üniversitesinden fahri doktora verildi.

FAS’da DİL Resmi Dil: Arapça resmi dil olarak kullanılmaktadır. Ticari Dil: Arapça, Berber lehçeleri, Fransızca

yönetİM 788 yılında Müslüman hanedanlar Fas’ ı yönetmeye başladılar. 1860 yılında İspanya tarafından işgal edilmeye başlandı. Diğer Avrupa devletleri tarafından da işgal başladı. Ancak 1912 yılında tamamen Fransa tarafından işgal tamamlandı. 1956 yılında işgal sona erdi ve 1957 yılında Kral 5. Muhammed tarafından oligarşik monarşi ilan edildi. Ayrıca Fas’ın güneyinde yer alan Batı Sahra üzerinde hak iddia etmektedir. 1975 yılından beri bu bölge kontrol altında tutulmaya devam etmektedir, konu çözümlemeye kavuşmamıştır. NOT: 1975 yılında Faslılar ‘’Yeşil Yürüyüş’’ adı ile ellerinde Kur-an’ı Kerim ile yürüyüşe geçmişler herhangi bir direnişle karşılaşmamışlar ve böylece çölün hakimiyetine kavuşmuşlardır. 1990 yıllarda siyasi reformlar başladı. 1997 yılında iki meclisli yasama organı kuruldu. İnsan hakları ile gelişmeler başladı. Halen kral yönetimde olan ülkede Kralın çok yetkileri bulunmakta ve parlamenter monarşi ile yönetilmektedir.

ekonomİ 2008 2009 2010 2011* GSYH (Milyar $) 88,8 90,5 90,7 100,5   2008 2009 2010 2011* GSYH (Milyar $) 88,8 90,5 90,7 100,5 Reel Büyüme Hızı (%) 5,6 3,8 3,3 4,5 Enflasyon Oranı (ortalama %) 3,9 1 1,1 1,9 Fob İhracat (milyar $) 33,3 26,0 29,9 36,6 Fob İthalat (milyar $) 45,2 35,9 38,9 47,9 Cari İşlemler Dengesi (Milyon $) -4,7 -4,2 -6,2 Toplam Dış Borç (Milyon $) 20.825 23.915 27.095 29.362 Dirhem: Dolar 7,76 8,09 8,42 8,10

1980’li yıllardan itibaren Fas, IMF ve Dünya Bankası ile işbirliği içinde reform sürecine girmiş, süreç kapsamında, dış ticaret rejiminin liberalleştirilmiş, yeni yatırım kanunu çıkarılmış, özelleştirme programı ve bankacılık sistemde iyileştirilmeler yapılmıştır. Dünyanın en büyük fosfat yataklarına sahip olan Fas, ekonomisini tarım, imalat, balıkçılık ve turizm sektörü gelirleri ve dış ülkelerde çalışan Faslıların ülkeye getirdikleri dövizlerle ayakta tutmaktadır. Hükümetin önceliği, gayri resmi verilere göre %23 civarında seyreden işsizlik oranını düşürmek ve ekonomik durgunluğa bağlı olarak artan fakirliği azaltmaktır. Hükümet, 2008-2009’da özelleştirmeye hız vermiş ve ekonomik liberalizasyon yönündeki çalışmalarını sürdürmeye devam etmiştir. ABD ile Fas arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması 2004 yılı Haziran ayında yürürlüğe girmiştir. Ürdün, Mısır ve Tunus ile dörtlü bir Serbest Ticaret Anlaşması imzalamışdır.

ARAP BAHARI Halk, 2011 yılında Şubat ve Mart aylarında anayasal reform ve daha fazla demokrasi talep etmek; hükümeti, yolsuzlukları ve yüksek gıda fiyatlarını protesto etmek için Rabat ve diğer büyük şehirlerde toplandı. Mart ayı başlarında kral ülkenin anayasasında reform yapmak için komisyon kurma kararı aldı. 2011 yılı temmuz ayında referandum sonucunda yeni anayasa kabul edildi.