Yeme Bozuklukları Dr.Özge YENİER DUMAN

Yeme Bozuklukları Anoreksiya Nervoza Bulimiya Nervoza (bous-limos) Biyolojik, kültürel ve ruhsal etkenlerin karmaşık etkileşimi Fiziksel ve ruhsal boyutlar

Etiyoloji Nörobiyolojik Görüşler Sosyokültürel Etkenler Psikodinamik Etkenler

Etiyoloji Nörobiyolojik Görüşler Genetik ve Gen-Çevre Etkileşimi Nörokimyasal Görüşler Nörogörüntüleme Çalışmaları

Etiyoloji Sosyokültürel Etkenler Modern Batı kültürü - Medya Sosyopolitik dönüşümler Bedene atfedilen değer-denetim Kadınlık, annelik, “başarılı kadın” stereotipleri Başkalarının kontrolünden uzaklaşma

Etiyoloji Psikodinamik Etkenler Bilinç-dışı çatışmalar Anneyle ambivalan ilişki Ayrışma-bireyleşme sorunları Prepubertal bedene dönüş

Epidemiyoloji AN; genç kadınlarda yaşam boyu prevalans % 0.3-% 3.7 BN; genç kadınlarda yaşam boyu prevalans % 1-4.2 Erkek/kadın oranları 1/6-1/10

Başlangıç AN; en sık 15-19 yaş grubunda BN; genellikle AN’dan daha geç, ergenliğin sonları ya da erken erişkinlikte

Başlangıç Ergenliğin getirdiği değişimler Güçlük yaşatan yeni bir durum Kilo kaybetmeye teşvik edilme

Riskler Ailede yeme bozukluğu öyküsü (10 kat↑ ) Ailede ruhsal hastalık öyküsü: Duygudurum-Anksiyete Bozuklukları, Alkol/madde kullanım öyküsü, Kişilik Bozuklukları Mükemmeliyetçi/Obsesif özellikler Kendine güven azlığı Duygudurum Bozukluğu

Riskler Erken menarş Hafif kilolu olma Diyet yapma Kilo denetimi gerektiren meslekler Endüstriyel toplumlarda yaşama Zayıflığa vurgu yapan “güzellik” anlayışı Bir yakının kaybı Cinsel istismar

Anoreksiya Nervoza Beden görünümü ile aşırı uğraş Zayıf olma adına ölesiye açlık Beden imgesi bozukluğu

Klinik Özellikler Kilo kaybına yönelik gizli-yersiz davranışlar İştah kaybı (anoreksi) genellikle yok Sosyal ortamlarda/aileyle yemek yememe Başkaları için özenli sofralar kurma Kalorili besinlerden kaçınma Yaşa ve boya göre beklenen kilosunun %15 kaybı

Klinik Özellikler Bazı hastalarda tıkınırcasına yeme atakları (gizli ve genellikle gece) İstemli kusmalar Laksatif ya da diüretik kullanımı Ritüelistik egzersizler, aşırı egzersiz Yiyecek saklama Kompulsif hırsızlıklar (şekerleme/ laksatif çalma)

Klinik Özellikler Obsesif kompulsif davranışlar Katı, mükemmeliyetçi kişilik özellikleri Zayıf seksüel uyum Cinsel ilgide azlık Amenore

Alt Tipler Kısıtlayıcı tip Tıkınırcasına yeme/arınma tipi(daha sık)

Alt Tipler Kısıtlayıcı Tip Yiyecek çeşitlerini kısıtlama, en az kalori Obsesif kompulsif eğilimler Katı, mükemmeliyetçi kişilik Tıkınırcasına yeme/arınma tipi Yeme atakları Kusma/laksatif, diüretik vb kullanımı Alkol/Madde kötüye kullanımı(amfetamin vb) Kendine zarar verme, özkıyım Dürtü kontrol ve kişilik bozuklukları

Fiziksel Komplikasyonlar Hipotermi Dehidratasyon Akrosiyanoz Anemi, pıhtılaşma anormallikleri Metabolik değişiklikler Hipokalemik alkaloz Amenore

Fiziksel Komplikasyonlar Bradikardi Hipotansiyon EKG; PR↑, QT↑, 1. derece kalp bloğu *Potasyum kayıplarına bağlı EKG değişiklikleri ölüme götürebilir Eko; MVP, perikardiyal effüzyon Bozulmuş diürez

Fiziksel Komplikasyonlar Lanugo, kserozis, karotenoderma, akne Mide dilatasyonu Superior mesenter arter sendromu Periferik nöropati Bilişsel bozulma BT’de kortikal atrofi (geri dönüşlü)

Eş Tanı Duygudurum bozuklukları Anksiyete bozuklukları Madde kullanım ve kişilik bozuklukları Cinsel istismar öyküsü

Ayırıcı Tanı Normal iştah ve açlık hissi Planlı hiperaktivite Belirtileri inkar etme Beden imgesi bozukluğu

Ayırıcı Tanı Genel tıbbi hastalıklar Depresyon Somatizasyon Şizofreni(yiyeceklerle ilgili hezeyanlar) Bulimiya nervoza

Prognoz Farklılıklar gösterir % 5-18 ölüm Tedavi merkezi-mortalite ilişkisi

Tedavi Tedavi ekibi Hastaneye yatırma/ayaktan takip Bireysel ve aile terapileri* İlaç tedavileri SSRI-Fluoksetin (etkileri tartışmalı) Atipik antipsikotikler Siproheptadin

Bulimiya Nervoza Denetimi yitirmiş olma duygusunun eşlik ettiği, yineleyen, büyük miktarlarda yeme atakları

Klinik özellikler Depresif/anksiyöz duygulanım —> Tıkınırcasına yeme atağı —> Pişmanlık, suçluluk duyguları —> Depresif/anksiyöz duygulanım

Alt Tipler Çıkartma olan tip Çıkartma olmayan tip

Klinik özellikler Kendisinin yol açtığı kusma Laksatif kullanımı Hiç yemek yememe Aşırı egzersiz yapma

Klinik özellikler AN hastalarına oranla daha dışa dönük, öfkeli ve atak davranışlar Alkol bağımlılığı, çalma, emosyonel dengesizlik Denetimsiz yeme davranışları daha egodistonik

Klinik Özellikler Beden biçimi ve ağırlığından gereğinden fazla etkilenen kendini değerlendirme Çoğunlukla kilo normal sınırlarda Cinsel olarak aktif

Fiziksel Komplikasyonlar Hipokalemik hipokloremik alkaloz Gastrik ve özofagial yırtılma Kardiyomyopati (ipeka kullanımı) Parotid hiperplazisi, enema erozyonu El sırtında yara (Russell belirtisi) Konjunktival kanama

Eş Tanı Duygudurum bozuklukları Dürtü kontrol bozuklukları Madde kullanım ve kişilik bozuklukları Anksiyete bozuklukları Disosiyatif Bozukluk Cinsel istismar öyküsü

Ayırıcı Tanı Bazı epilepsi türleri MSS tümörleri Klüver-Bucy Sendromu Kleine-Levin Sendromu

Prognoz AN’ya göre daha iyi bir prognoz Alevlenme ve sönmelerle giden kronik bir seyir

Tedavi Psikoterapiler İlaç Tedavileri *Genellikle hastaneye yatış gerekmez.

Psikoterapiler Bilişsel davranışçı terapi* Aile terapileri Kişilerarası terapiler Dinamik psikoterapi

İlaç tedavisi TSA SSRI-Fluoksetin* (60 mg/g) MAOI Duygudurum düzenleyiciler (eştanı varsa)