İŞ-GÜÇ-ENERJİ

İŞ İş: Bir kuvvet, cisme yol aldırabiliyorsa iş yapmış demektir. İş, skaler bir büyüklüktür Fizikte işin yapılabilmesi için 3 şartın gerçekleşmesi gerekir: Cisme, kuvvet uygulanmalıdır. Kuvvet, cismi hareket ettirmelidir. (yol almalı) Kuvvetle aldığı yol aynı doğrultuda olmalıdır.

İŞ İş Sayılacak Durumlar İş Sayılmayacak Durumlar Yatay bir zemindeki sandalyeyi hareket ettirmek Çocuğun duvarı itmesi Halteri yerden kaldırmak (yerçekimine karşı iş) Büyük bir eşyayı ittiği halde hareket ettirememek Merdiven basamaklarını çıkmak Düz bir yolda sabit hızla giden araba (Fnet = 0) Bir paketi yerden alıp kaldırmak Yatay bir düzlemde ağır bir yükü taşıyarak yürümek Uçağın havalanması/inmesi Aynı yükseklikte sabit hızla giden uçak Yayın sıkıştırılması

Hareket doğrultusunda dik olan kuvvetler Hangi kuvvetler iş yapar? UYARI: Hareket doğrultusunda dik olan kuvvetler iş yapmazlar. F3 F2 Hangi kuvvetler iş yapar? F4 F1 Hareket yönü

İŞİN HESAPLANMASI Yapılan işin hesaplanabilmesi için, kuvvetin büyüklüğü ile cismin aldığı yol çarpılır. İş = Kuvvet x Yol

Joule : İş birimidir. J ile gösterilir. 1Joule = 1N’luk kuvvet uygulanarak cismin 1m yol alması sırasında yapılan iştir. Birim Tablosu

GÜÇ Birim zamanda yapılan iş miktarına GÜÇ denir. Gücün sembolü “ P ” dir. (power) Güç skaler bir büyüklüktür. Birimi watt’dır.

GÜÇ FORMULÜ Yapılan iş GÜÇ= Geçen süre

GÜÇ BİRİMLERİ Güç birimleri: j/s ; N.m/s ; kg.f.m/s 1 kwatt=1000 watt Cihaz Gücü(watt) Ampul 40-50 Buzdolabı 200 Elektrik süpürgesi 700-1500 Saç kurutma makinası 1200 Elektrikli fırın 1500 Ütü 1000-1800 Çamaşır makinası 2150 Güç birimleri: j/s ; N.m/s ; kg.f.m/s 1 kwatt=1000 watt Bir araç 1saniyede 1j ‘ lük iş yapıyorsa , aracın gücü 1 watt’tır

VERİM Verim = Elde edilen (alınan) enerji Harcanan enerji

İŞ ENERJİ, ENERJİ İŞTİR. Enerji, “iş yapabilme yeteneği” dir. İş = Enerji değişimi olduğundan enerji de iş birimi olan J ile ifade edilir. Enerji “skaler” bir büyüklüktür. Enerji işe dönüşebilir. İş de enerjiye dönüşebilir.

Örnekler: 1) Ellerin birbirine sürtülmesi İş yapılır Isı enerjisine dönüşür. 2) Sıkışan yay İş yapılır Potansiyel enerjiye dönüşür. 3) Topa vurmak İş yapılır Kinetik enerjiye dönüşür.

ENERJİ ÇEŞİTLERİ MEKANİK ENERJİ: İki türü vardır: - POTANSİYEL ENERJİ - KİNETİK ENERJİ

POTANSİYEL ENERJİ: Cisimlerin bulunduklari durum veya konumlarından dolayı sahip oldukları enerjiye “potansiyel enerji” denir. Gerilmiş yay ( durum ) Kurulmuş saat (içindeki yay sıkışır) ( durum) Barajlarda birikmiş su ( durum) Gerilmiş ok yayı ( durum ) Yerden belli bir yükseklikte bulunan cisimler (konum

Potansiyel enerji * Bir cismin bulunduğu konum, o cismin potansiyel enerjisini belirler. * Belli bir yüksekliğe kaldırılan cisimlerin ağırlıklarına karşı iş yapıldığından cisme kazandırılan potansiyel enerji yapılan işe eşitlenerek hesaplanır. m h Enerji = İş P.E=W = F.X P.E=G.h P.E=m.g.h m=cismin kütlesi (kg) g= yer çekim ivmesi (m/s2 veya N/kg) h = yükseklik 8 (m) alındığında P.E.’nin birimi J olur.

Kinetik enerji KİNETİK ENERJİ: Hareket halindeki cisimlerin hareketlerinden dolayı sahip oldukları enerjiye denir. akarsu hareket halindeki araba koşan çocuk dağın tepesinen düşen kaya parçası * Kütle ve cismin hızı arttıkça , cismin Kinetik Enerjisi de artar. K.E = ½ m.V2 m = cismin kütlesi (kg) V= cismin hızı( m/s)alındığında K.E.’nin birimi J olarak bulunur Cisimlerin sahip oldukları potansiyel ve kinetik enerjiler birbirine dönüşebilir.

ENERJİNİN KORUNUMU ENERJİ, her zaman korunur. Enerji, yoktan var edilemez ve var olan enerji yok edilemez. Enerji dönüşümü sırasında, toplam enerji sabittir. Toplam enerjinin sabit olması demek, bir tür enerji azalırken baska bir tür enerjinin artması demektir.

İYİ DERSLER… YAPAN KAAN AYDOĞDU