Cerrahi profilaksi Dr. Güray ARSU
Antimikrobiyal Profilaksi (Kemoprofilaksi) Bir enfeksiyonun gelişmesini engellemek amacıyla, kişi etkenle karşılaşmadan önce ya da karşılaştıktan hemen sonra koruyucu olarak antimikrobiyal ilaç uygulanmasıdır.
Cerrahi antimikrobiyal profilaksi Cerrahi dışı antimikrobiyal profilaksi Enfektif endokardit Tüberküloz Sıtma Akut eklem romatizması Seyahat ishali Menenjit Şarbon Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları HIV (+) kişide fırsatçı enfeksiyonlar
Amaç: Potansiyel patojen mikroorganizmaların dokularda üremesini engelleyerek CERRAHİ ALAN ENFEKSİYONU (CAE) sıklığını azaltmak. Floraya en az zararı vermek. Var olan enfeksiyon için kullanılan antimikrobiyaller tedavi amaçlıdır ve profilaksi olarak adlandırılmaz.
CAE risk faktörleri Hastaya ait özellikler (ASA skoru) Cerrahın deneyimi Hastane ve ameliyathane koşulları Operasyon yeri Batın:%20, batın dışı: %2-5 Operasyon süresi Yara özellikleri (cerrahi yara sınıflaması) Bilimsel çalışmalar
ASA skoru 1- sağlıklı 2-hafif sistemik hastalık 3-aktiviteyi sınırlayan ciddi sistemik hastalık 4-devamlı yaşamsal tehdit oluşturan hastalık 5-operasyon yapılsa da yapılmasa da 24 saatten az sürveyi beklenen hasta
Cerrahi yara sınıflaması Temiz %1,5-2,9 Aseptik kuralların bozulmadığı, elektif Elektif primer kapatılan ve açık dren konmayan Yangısı bulunmayan GI, solunum, GÜ, orofarengeal sistemlerin açılmadığı Temiz-kontamine %2,9-7,7 GI, solunum, GÜ, orofarengeal sistemlerin kontrollü olarak açıldığı Majör kontaminasyon yada teknik sorunun olmadığı Kontamine %8,5-15,2 Açık, taze, travmatik yaralarla ilgili operasyonlar GİS’den gözle görülür bulaşın olduğu Akut, pürülan olmayan yangısı bulunan Aseptik koşullarda majör hata yapılan ameliyatlar Kirli/enfekte %40 Organ perforasyonu 4saatten eski travma yarası Pürülan akıntı saptanır
Hangi operasyonlar? Hangi antimikrobiyal? Hangi doz? Hangi süre? Ne kadar devam edelim?
Hangi operasyonlar? Belli bir enfeksiyon riski olan girişimlerde!! CAE gelişme riskinin %5’ten fazla olduğu durumlarda profilaksi önerilir.
Hangi antimikrobiyal? Ucuz Dar spektrumlu Olası patojene etkili Yan etkisi az Floraya en az zararı dokunacak Tedavide sıklıkla kullanılmayan Operasyon sahasında yeterli yoğunluğu ulaşabilecek Yarılanma süresi yeterli Hastaya bağlı özellikler (alerji, obezite…) Yerel direnç profili
Hangi doz? Hangi süre? Cilt insizyonu sırasında doku ve serumda yeterli bakterisidal yoğunlukta bulunmalı Operasyon süresi ve sonrası birkaç saatte de doku ve serumda tedavi edici yoğunlukta bulunmalı Operasyon öncesinde başlanmalıdır. Anestezi indüksiyonu ! (Kesiden 30-60 dk önce) S/C’de göbek kordonu bağlandıktan sonra Kolon operasyonlarında 19 saat önce Damar içi yoldan uygulanmalıdır. Tek doz Uzun operasyonlar, 2 ünite yada 1500 ccden fazla kan kaybı, yarı ömrü kısa antimikrobiyal kullanımı, obez hastalar Kesi kapatıldıktan sonra en fazla 24 saat devam edilmelidir. Dren ya da tüp varlığı süreyi etkilemez.
Kullanılmaması gerekenler 3. kuşak sefalosporinler Neden? Karbapenem grubu
Kalp-damar cerrahisi Sefazolin 1-2 gr /3x1 1-2 gün Sefuroksim 1,5 gr /2x1 total:6 gr Vankomisin 1 gr /2x1 1-2 gün +Mupirosin kullanımı 4x1 5 gün Gastroduedenal/biliyer Endoskopik girişimler ERCP Sefazolin/sefoksitin/sefotetan/sefuroksim 1,5 gr/ 2x1 2-3 gün Siprofloksasin 500-750 mg/piperasilin tazobaktam 4,5 gr ElektifPO tercih Kolorektal operasyonlar Sefazolin1-2 gr+metronidazol 0,5 gr /Amp-Sulb 3 gr/ERT 1 gr/ Sefoksitin/sefotetan 1-2 gr Eritromisin+neomisin/ neomisin+metronidazol Baş-boyun cerrahisi Sefazolin 2 gr+metronidazol 0,5 gr / Klindamisin 600-900 mg+gentamisin 1,5 mg/kg / Nöroşirurji operasyonları Sefazolin1-2 gr/ Vankomisin 1 gr /klindamisin 900 mg/ Amo-klav 1,2 gr/ Sefuroksim aksetil 1,5 gr+metronidazol 0,5 gr
Ortopedik operasyonlar Total eklem protezi Açık kırık redüksiyonu Sefazolin 1-2 gr +ek doz/ vankomisin 1 gr Seftriakson 2 gr Sefuroksim 1,5 gr + ek doz PD kateteri takılması Vankomisin 1 gr Ürolojik girişimler Sistoskopi Sistoskopi +manipülasyon Transrektal prostat bx FQ/TMP-SMX Siprofloksasin 500 mg 2x1 Öncelikle enf. tedavisi Levofloksasin 500 mg 1x1 Obstetri-jinekoloji operasyonları Meme operasyonları Sefazolin/Sefoksitin/sefotetan 1-2 gr/ sefuroksim 1,5 gr/ Amp-sulb Sefazolin 1-2 gr Tıbbi abortusdox 300 mg BVönceden tedavi et.