ERGENLİK DÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ GENÇ OLMAK ERGENLİK DÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ

ERGENLİK: Bireyde gözlenebilen hızlı ve sürekli bir gelişim evresidir. Ergenlik, bireyin çocuksu tutum ve davranışlarının yerini, yetişkinlik tutum ve davranışlarının aldığı, cinsiyet yetilerinin kazanıldığı dönemdir.

Genel olarak 12-20 yaş arası ergenlik dönemi olarak adlandırılır; Kızlarda: 10-12 yaşları arasında başlar. Erkeklerde: 12-14 yaşları arasında başlar.

ERGNELİK GELİŞİM GÖREVLERİ Bedensel özelliklerini kabul etmek ve bedeni olumlu kullanmak. Cinsel rolü kabul etmek ve bu role uygun davranışlar geliştirmek. Her cinsten yaşıtlarıyla yeni ve olgun ilişkiler kurmak Ana-babadan ve diğer yetişkinlerden duygusal bağımsızlığı gerçekleştirmek,kendisi ile ilgili önemli kararlar verebilmek. Meslek seçimi için gerekli ön hazırlıkları yapmak ve kendisine en uygun olan mesleği seçebilmek. Evliliğe ve aile yaşamına hazırlanmak.

Ergenliğin ilk yılları, yani başlangıç dönemi ERİNLİK DÖNEMİ olarak adlandırılır. Bu dönem, ergenlik belirtilerinin görülmeye başladığı dönemden 2 yıl kadar evvel başlar. Hormonal değişimler erinlik döneminde başlamış olur.

Erinlik yaşı genellikle; Kızlarda: 8-13 Erkeklerde: 9-14 yaşları arasındadır.

Bireyin erinlik döneminde olduğuna karar verebilmek için 3 temel ölçüt: 1- Ay hali, gece boşalmaları 2- İdrarın kimyasal analizinde erkeklerde meni,kreatin ve andrajen, kızlarda ise östrojenin ortaya çıkması 3- Kemik gelişimindeki değişimlerin röntgenle saptanması.

Erkeklerde görülen fiziksel değişimler: Genital bölgelerin büyümesi Genital bölgede pubis kıllarının görülmesi Sperm atılımı Bir miktar göğüs büyümesi ki genellikler geçicidir Koltuk altı ve yüzde kıllanma Ter ve yağ bezlerinin büyüyüp genişlemesi Boy ve kiloda artış Gırtlak gelişimi sonucu sesin çatallaşması

Kızlarda görülen fiziksel değişimler Meme tomurcukları ve areola genişler Genital bölge ve koltuk altı kıllanmaları Kilo ve boy artışı Ter ve yağ bezlerinde gelişim Ay halinin görülmesi

Boy uzaması ergenliğin son evrelerinde giderek yavaşlayarak kızlarda 16-18, erkeklerde 18-20 yaşlarında durur. Erkeklerde omuzlar genişler, kalça dar kalır; kızlarda ise tam tersi olur.

Fiziksel değişikliklerin duygu ve davranış üzerindeki olumsuz etkileri: Gencin dikkati ve enerjisi kendine, daha çok bedenine dönüktür. Bedeninde oluşan hızlı değişimler çoğu kez bedenine karşı bir “yabancılaşma” olarak algılanmaktadır. Hızlı büyüme ve bedendeki değişiklikler, yorgunluk ve huzursuzluk gibi belirtilerle kendini gösterir. Toplumsal sorumluluk ve görevlerin eklenmesi yorgunluk ve sinirlilik halinin daha yoğun şekilde ortaya çıkmasına neden olur.

Fiziksel değişikliklerin davranış ve duygular üzerindeki genel etkilerini şöyle sıralayabiliriz: Çalışma isteksizliği Ahenksizlik Huzursuzluk Cinsiyetle fazla uğraşma

Ergen, anne babasının etkisinden kurtulmaya çalışır Ergen, anne babasının etkisinden kurtulmaya çalışır. Onun gözünde artık, anne ve babası hiç yanılmaz, hep haklı kişiler değildir. Onları eleştirici bir gözle yeniden değerlendirmeye başlar. Beğenileriyle alay eder, düşüncelerini eskimiş bulur, inançlarını kuşkuyla karşılar,sanki artık anne ve babasından öğrenecek bir şeyi kalmamıştır. Anne ve babasının öğütleri batar,uyarıları onu kızdırır, tabii ki bunları yaparken dengeli ve kontrollü değildir, aşırıya da kaçabilir. Gencin bu davranışlarının nedeni, bağımsız olduğunu vurgulama savaşı, kimlik sorunu mücadelesidir. Bağımlı, uyumlu, ailesinin denetiminde olan birisi değil de özgür bir birey olarak geleceğe adım atma, varolduğunu, bağımsız bir birey olduğunu hissetme ihtiyacıdır.

Otoriteye karşı direniş Karşı cinse yönelmiş zıtlık Gençlik döneminde ortaya çıkan ve her genç için normal kabul edilen duygusal değişiklikleri şöyle sıralayabiliriz: Yalnızlık isteği Can sıkıntısı Toplumsal zıtlık Otoriteye karşı direniş Karşı cinse yönelmiş zıtlık Duygululuğun artması Kendine güvensizlik

Ergenlik döneminde ortaya çıkan duygusal değişiklikler Ailenin denetimindeki çocuk yerine, sorumluluğunu kendisi almaya, denetimin dışına çıkmaya çalışan bir çocuk olmuştur Yeni arayışlar içinde olan genç, “ben kimim,neyim,ne olacağım,toplumdaki yerim ne?” gibi soruları bilinçsiz olarak kendine sormaya başlamıştır.

Ergenlik döneminde düşünce ve zekanın gelişimi Bireylerin bilgi edinme ve bu bilgiyi kullanma biçiminin gelişimine “bilişsel gelişme”, yeni bilgiyi alıp daha önce öğrendiklerini kullanarak karşısına çıkan yeni problemleri çözebilme yeteneğini ise “zeka” olarak tanımlayabiliriz. Gençlik, bireyin yetişkin düşüncesine özgü bilişsel yetenekleri kazandığı ve geliştirdiği bir dönemdir. Bu süreç, SOYUT düşünceye geçişle başlar.

Zekanın ergenlik dönemine kadar dik bir eğiri boyunca hızla geliştiği, 15-16 yaşlarında doruğa ulaştığı, ondan sonra yatık bir eğri izleyerek 20 yaşına kadar yavaş bir gelişme gösterdiği kabul edilmektedir. Erkekler kızlara göre görsel-uzaysal, matematiksel konularda daha avantajlı iken, kızlarda dil gelişimi daha iyi seyreder.

Ergenlikte Kimlik Kavramı ve Toplumsal Gelişim Sosyal olgunluğa erişmenin 3 önemli boyutu olan “BAĞIMSIZLIK, KİMLİK ve CİNSEL KİMLİĞE” uygun olan davranışları kazanmak gençlik döneminde farkına varılan ve çocuklukta çözümlenmemiş sorunların çözümü için son şans olduğundan bu dönem insan yaşamında önem kazanmaktadır. Gençlik döneminin en önemli sorunu kendi “benliğine” ilişkin KİMLİĞİNİ kazanmasıdır.

Çağdaş bir toplumda yaşayan her insan 3 ayrı kimlik kavramı geliştirir: Kişisel kimlik Ulusal kimlik Evrensel kimlik Bu kimlik kavramları birbirini karşılıklı etkileyerek ve tamamlayarak insan yaşamına anlam verir.

Diğer önemli bir husus da gencin cinsel kimliğini kazanmasıdır Diğer önemli bir husus da gencin cinsel kimliğini kazanmasıdır. Cinsel kimliğin kazanılması, gençlik döneminde ortaya çıkan cinsiyete özgü değişiklikleri, iki cins arasındaki belirgin farkları psikolojik olarak kabul etmek, kendi cinsine ilişkin davranış biçimlerini, cinsiyet rollerini benimsemek, karşı cinsle yakın ve sağlıklı ilişkiler kurabilmektir.

Kişilik gelişiminin bu evresinde sonuç, ya kimlik duygusunun oluşması ya da rol karmaşasıdır. Bu dönemde birey, benliğinde bir süreklilik ve aynılık algılamaya çalışır. Bu aynılık ve sürekliliğe olan güven başkalarının gözünde de doğrulanmalıdır. Bireyin kimlik duygusunun cinsel,mesleki,toplumsal,etnik,ideolojik açıdan tanımlanmaya ve kabul görmeye gereksinimi vardır. Bu Sosyal Kimlik duygusunu oluşturur.

Bireyin içinde bulunduğu toplumda bir yer edinmesi, rollerini ve değerini tanıması sosyal kimliğin özünü oluşturur. Birey yaşamındaki önemli alanlarda anlamlı bağlar kurmalıdır ve sosyal kimliği bu bağlar oluşturur. Sosyal kimlik, bireyin günlük yaşamında değişen rollerinde (evlat,eş,baba vs.) aynılığı kavramasıdır.

Bu dönemde yaşanan kriz kimlik krizidir ve 4 şekilde sonuçlanabilir: 1- Kimlik duygusunun kazanılması 2- Askıya alma 3- Kimlik karmaşası 4- Kimlik dağınıklığı 5- Ters kimlik