9.Sınıf Sağlık Hizmetlerinde İletişim 4.Ünite Sağlıkta İletişim DİKKAT EKSİKLİĞİ ve HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU OLAN BİREYLERLE İLETİŞİM ( 05-09 / 05 / 2014 )

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, pek çok toplumda, oldukça sık görülen, erken yaşlarda fark edilebilen bir durumdur. Bir psikiyatrik bozukluk olan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu çocukta şu belirtilerle ortaya çıkar:

• Aşırı hareketlilik • Dikkat sorunları • İstekleri erteleyememe Kesin tanının konabilmesi için bu belirtilerin 7 yaşından önce başlamış olması ve günlük yaşamı etkileyecek boyutta olması gereklidir.

Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Belirtileri: • Çoğu zaman elleri ayakları kıpır kıpırdır. Oturması beklenen durumlarda (örneğin derste ) kalkar dolaşır • Sakin biçimde zaman geçirme, etkinliklere katılma ve oyun oynama zorluğu vardır. • Çoğu zaman çok konuşur. • Sorulan soruları henüz daha soru tamamlanmadan cevabını yapıştırır.

• Sırasını bekleme güçlüğü vardır • Sırasını bekleme güçlüğü vardır. • Onu harekete geçirecek kişileri ve oyunları tercih eder. • Tehlikeli davranışları göze alabilir. • Hareketi kısıtlayıcı oyun ve ortamlardan sıkılır. • İlgi alanları çabuk değişir.

• Acelecidir. • Dikkati dış uyaranlarla çabucak bozulur • Acelecidir. • Dikkati dış uyaranlarla çabucak bozulur. • Çoğu zaman verilen yönergeleri izlemekte zorluk çeker, görev ya da sorumluluklarını tamamlayamaz.

• Zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınır • Zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınır. Okul ile ilgili işlerde dikkatsizce hatalar yapar. • Doğrudan kendisine konuşulduğunda dinlemiyormuş gibi görünür. • Günlük etkinliklerde çoğu zaman unutkandır.

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu kendiliğinden düzelmez Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu kendiliğinden düzelmez. Tedavi edilmeyen dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna eşlik eden diğer sorunlar şunlardır: • Okul sorunları ve öğrenme bozuklukları, • Davranış bozukluğu,

• Karşıt olma-karşı gelme bozukluğu, • Arkadaş ve çevre ile ilişkilerin de sorunlar; olarak sıralanabilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisinde kullanılan farklı yöntemler vardır.

• Medikal tedavi • Bireysel eğitim • Grup terapisi • Medikal tedavi • Bireysel eğitim • Grup terapisi . Aile eğitimi ve yönlendirmesi Tedavi yöntemlerinden hangisinin kullanılacağına, çocuk ve ergen psikiyatri uzmanı karar vermelidir. Tedavide doğru ve erken teşhis, pek çok alanda olduğu gibi bu bozuklukta da önem taşır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan ve aldıkları tedavi ile bu bozuklukla başa çıkabilmeyi öğrenmiş olan öğrenciler, bireysel özelliklerini olumlu anlamda kullanarak yaşamlarında farklı bir artı değer de oluşturabilirler. • Yaratıcı olmak, • Hoşgörülü olmak,

• Risk alabilmek, • Enerji dolu olmak, • Girişken olmak , bu artı değerlere örnektir.

Dikkat Eksikliği ve Eğitim Dikkat pek çoğumuzda otomatik işleyen bir süreçtir. Özellikle düşünerek, kontrol ederek, planlayarak dikkatimizi kontrol altında tutmaya çalışamayız.

Ancak bazıları çocuk ve ergenlerde dikkatteki işleyiş farklıdır; dikkati kontrol eden mekanizma farklı işler. Daha doğrusu, dikkati kontrol eden mekanizmanın kontrolüne ihtiyaç duyulmaktadır. Dikkat kontrolden çıktığında, işler zorlaşır. Dikkat gerektiren bir iş karşımıza çıktığında dikkati toplamak uzun süre alabilir. Etraftaki herhangi bir dış uyaran dikkati dağıtmaya yeteceği gibi, tekrar toparlanmak ve yapılması gereken işe adapte olmak ve işi tamamlamak zorlaşır.

Bazılarımızda dikkat dalgalanır. Bazen iyi bazen kötüdür Bazılarımızda dikkat dalgalanır. Bazen iyi bazen kötüdür. Bir sınavda iyi not alan öğrenci bir diğerinde beklenmedik çok düşük bir not alabilir. Bir ödevi çok güzel bir şekilde hazırlarken, bir diğerinde aynı sonucu göstermeyebilir. Sonuçta ortaya tutarsız bir performans çıkacaktır.

Bu durum genellikle ebeveyn ya da öğretmenler tarafından, çocuğun isteyerek yaptığı bir durum olarak algılanabilir. Öğrenci isterse, bu yapabileceği bir şeydir. Bunu da daha önce kanıtlamıştır. Oysa dikkat eksikliği sorunu yaşayan öğrenciler, dikkatlerini gerekli durumda toparlayıp, kesintiye uğratmadan bir performans sergilemekte zorlanırlar. Zaten sorun budur.

Aslında dikkat sabit değildir. Herkesin dikkati dağılabilir Aslında dikkat sabit değildir. Herkesin dikkati dağılabilir. Ancak dikkat eksikliği bozukluğu olmayan kişiler, dikkatlerini yeniden toparlayarak yapmaları gereken işe adapte olabilirler. Oysa dikkat eksikliği bozukluğu yaşayan öğrenci için dikkatini yeniden toplamak çok güçtür. Dikkat, hoşlanılan, zevk alınan işlerde daha kolay toplanabilir. Bu nedenle çocuklar bilgisayarda oynarken, film izlerken uzun süre televizyon veya bilgisayar başından kalkmayabilirler.

Ancak öğrenme ortamlarında, hoşlanılmayan, zevk duyulmayan işlerde durum aynı olmaz. Dikkat için gerçek ölçü, öğrenme ortamlarındaki dikkat performanslarıdır. Oyun oynarken ya da televizyon izlerken dikkatli olunması, gerçek dikkat ölçü değildir.

Dikkat eksikliği sorunu yaşayan çocukların karşılaştıkları zorluklar: • Çalışma ortamının düzenlenmesinde zorluk yaşarlar • Malzemelerinin eksiksiz olarak teminin edemezler • Düzenli ve programlı olarak ders çalışamazlar

• Uzun sürebilecek ödevlere sabır gösteremezler • Dersleri kaçırmadan sonuna kadar dinleyemezler • Sabırla yazı yazamazlar • Kitap okuyamazlar • Zamanı verimli kullanmada zorluklarla karşılaşırlar

DEHB ile İletişim Kurarken ; 1 DEHB ile İletişim Kurarken ; 1.)Hiperaktif bireyle konuşurken fiziksel olarak yakın olmaya çalışın,ona dokunun,elinizi omzuna koyun 2.)Hiperaktikler, sizi dinler gibi görünür ama zihinleri başka yerde olabilir.Göz teması kurarak söylediğinizi anlayıp anlamadığını sınayın.Gerekirse söylediğinizi tekrarlayın.

3.)Beklentilerinizi kolay, anlaşılır, vurgulu ve kısa cümlelerle ifade edin 4.)Tane tane konuşun,jest ve işaretlerle talimat verin. 5.)Aynı anda birden fazla talimat vermeyin, sizi anlaması için defalarca tekrarlamanız gerekirse, sabırlı olun. 5.)Hiperaktiflik bazı durumlarda avantajlıdır.Çünkü daha enerjik ve eğlencelidirler,acil durumlarda hızlı davranırlar.

HAZIRLAYAN HARİKA ATA