Karagöz Oyunu Karagöz, bir gölge oyunudur. Bu oyun, deriden kesilen ve tasvir adı verilen birtakım şekillerin (insan, hayvan, bitki, eşya vb.) arkadan ışıklandırılmış beyaz bir perde üzerine yansıtılması temeline dayanır. Gölge Oyunun önce Çin'de (M.Ö. 2. yüzyıl) veya Hint'te çıktığı söylentileri vardır. Evliya Çelebi ise Karagöz ve Hacivat’ın Anadolu Selçuklu Hükümdarı Alaaddin Keykubat zamanında (13. yüzyıl) yaşamış gerçek kişiler olduğunu belirtir. Halk arasındaki bir söylentiye göre ise Karagöz ile Hacivat, Sultan Orhan (14. yüzyıl) zamanında Bursa'da bir cami yapımında çalışmış işçilerdir. İkisi arasındaki nükteli konuşmalar, diğer işçileri oyaladığı için Sultan Orhan tarafından öl dürtülmüşlerdir.Daha sonra Şeyh Küşteri, Hacivat ve Karagöz'ün deriden yapılmış tasvirlerini oynatmış ve onların şakalarını tekrarlamıştır. Bu nedenle Karagöz perdesine Küşteri Meydanı da denir.

Karagöz oyunları dört bölümden oluşur. 1.Mukaddime (Giriş) 2.Muhavere (Söyleşi-Atışma) 3.Fasıl 4.Bitiş

1. Mukaddime (Giriş): Oyunun başlangıç bölümüdür 1.Mukaddime (Giriş): Oyunun başlangıç bölümüdür. Perdede görüntü verilmeden önce müzik başlar. Sonra konuya uygun olarak bir görüntü verilir. Hacivat Of... hay, Haak! diyerek perde gazeline başlar. 2.Muhavere (Söyleşme): Karagöz ile Hacivat arasında geçer. Muhavere iki bölüme ayrılır: Bunlar, fasılla ilişkisi olan ve fasılla ilişkisi olmayan bölümlerdir. Muhaverede yalnız, Hacivat ve Karagöz bir oyun oynar. Bu oyun, önce olmayacak bir olayın gerçekleşmiş gibi anlatılmasıyla başlar, sonra bunun düş olduğu anlaşılır. 3.Fasıl (Oyun): Oyunun kendisidir. Hacivat ve Karagöz'den başka oyun kişileri fasılda görünürler. Karagöz oyunları genellikle adlarını bu bölümün içeriğinden alır. 4.Bitiş: Bu bölüm çok kısadır. Karagöz, oyunun bittiğini haber verir, kusurlar için özür diler, gelecek oyunu duyurur. Karagöz'le Hacivat arasında kısa bir söyleşme geçer. Bu söyleşmede oyundan çıkarılacak sonuç da belirtilir.

HACİVAT: Asıl adının Hacı İvaz olduğu söylenir. Hacivat karakteri düzeni temsil eder. Nabza göre şerbet verir. Kişisel çıkarlarını her zaman ön planda tutar. Az buçuk okumuşluğundan dolayı yabancı sözcüklerle konuşmayı sever. Perdeye gelen hemen herkesi tanır, onların işlerine aracılık eder. Alın teriyle çalışıp kazanmaktan çok Karagöz’ü çalıştırarak onun sırtından geçinmeye bakar. Rol icabı değişik kıyafetler içinde Keçi Hacivat, Çıplak Hacivat, Kadın Hacivat, Kahya Hacivat gibi farklı tasvirleri vardır.

KARAGÖZ: Oyunun hiç şüphesiz başrol oyuncusu Karagöz’dür. Okumamış bir halk adamıdır. Hacivat’ın kullandığı yabancı kelimeleri anlamaz ya da anlamaz görünüp, onlara yanlış anlamlar yükleyerek ortaya çeşitli nükteler çıkarırken bir taraftan da Türkçe dil kuralları ile yabancı kelimeler kullanan Hacivat ile alay eder. Her işe burnunu sokar,her işe karışır, sokakta olmadığı zaman da evinin penceresinden uzanarak, ya da içerden seslenerek işe karışır. Dobra, zaman zaman patavatsız yapısından dolayı ikide bir zor durumlarda kalırsa da bir yolunu bulup işin içinden sıyrılır. Çoğu zaman işsiz, geçim derdindedir.Hacivat’ın bulduğu işlere girip çalışır. Başında ışkırlak adı verilen oynak bir şapka vardır.Ve Hacivat‘ta böyle tanınır.

Karagöz’le Hacivat arasındaki bazı farklar... Karagöz doğuludur, Hacivat batılı. Karagöz dürüsttür, Hacivat sinsi. Karagöz doğrucudur, Hacivat yalancı. Karagöz cesurdur, Hacivat korkak. Karagöz kabadır, Hacivat nazik. Karagöz eğitimsizdir, Hacivat entelektüel. Karagöz sinirlidir, Hacivat sakin. Karagöz eylemcidir, Hacivat teorisyen. Karagöz mutludur, Hacivat mutsuz. Karagöz kavgacıdır,  Hacivat uyumlu. Karagöz öz Türkçe konuşur, Hacivat yabancı sözcükler kullanır. Karagöz evlidir, Hacivat bekâr. Karagöz küfür eder, Hacivat etmez. Karagöz hiç dinlemez, Hacivat hiç susmaz.

Hacivat ve Karagöz Oyunundaki Karakterler: Karagöz Hacivat Himmet Ağa Tiryaki

Arap Zenne Frenk Zeybek

Çelebi Arnavut Tuzsuz Deli Bekir

Karagöz Oyununun Özellikleri: * İslam uygarlığı etkisindeki Osmanlı toplumunun dilini, inançlarını, gelenek - görenek ve zanaatlarını, siyasal ve sosyal olaylara bakışını yansıtan zengin bir kaynaktır.  * Karagöz, halkın ortak malıdır. Konuları kimin düzenlediği belli değildir. * Belli sayıdaki ortak konuların sözlerini, her sanatçı, oyun anında kendine göre ayarlar. Yani oyunun önceden hazırlanmış bir metni yoktur, oyun doğaçlamaya dayalıdır. * Oyunda Karagöz, cahil halk tipini, Hacivat ise aydın kişileri temsil eder.  * Oyunda her meslek, yöre ve sınıftan insan rol alır; herkes kendi şivesiyle konuşur. Bu kişilerden bazıları şunlardır: Çelebi (genç bir mirasyedi), Beberuhi (cüce ve aptal), Tuzsuz Deli Bekir (sarhoş), Efe (zorba), Zenne (kadın), Kayserili (pastırmacı), Arnavut (bahçıvan), Acem (zengin), Yahudi (bezirgan)., vb.  * Karagöz oyunu; başlangıç (Hacivat’ın Sahneye gelişi), muhavere (Karagöz’le Hacivat’ın karşılıklı konuşması), fasıl (asıl konu) ve bitiş (perdeden çekilme) gibi dört bölümden oluşur.

Başlıca Karagöz Fasılları: Kanlı Nigar Kanlı Kavak Karagöz’ün yazıcılığı Karagöz’ün Gelinliği Karagöz’ün Yalova Safası Tımarhane Ters Evlenme Kayık Mandıra Hamam Meyhane Ferhat ile Şirin Salıncak Safası vb..