ÇÖZELTİLER
İÇİNDEKİLER Çözeltiler Çözeltilerin Özellikleri Çözelti Türleri Çözünürlüğe Etki Eden Faktörler Çözünme Hızına Etki Eden Faktörler Derişim Birimleri Osmotik Basınç
ÇÖZELTİLER Çözeltiyi oluşturan bileşenlerden genellikle miktarı çok olana çözücü miktarı az olanlara ise çözünen denir. Çözünürlük: Bir maddenin, bir çözücüde belirli bir sıcaklık ve basınçta çözünebilen en fazla miktarına o maddenin çözünürlüğü denir.
ÇÖZELTİLERİN ÖZELLİKLERİ Homojen karışımlardır. Saydam ve berrak görünürler. Asit baz ve Tuz gibi iyonik maddelerle hazırlanmış sulu çözeltiler elektrik akımını iletir.
ÇÖZELTİ BUHAR BASINCININ SAF ÇÖZÜCÜYE GÖRE DÜŞMESİ
ÇÖZELTİ KAYNAMA SICAKLIĞININ SAF ÇÖZÜCÜYE GÖRE YÜKSELMESİ
ÇÖZELTİ DONMA SICAKLIĞININ SAF ÇÖZÜCÜYE GÖRE ALÇALMASI
ÇÖZELTİ TABLOSU Çözeltinin Fiziksel Hali Çözücü Çözünen Örnek Katı Paslanmaz çelik Sıvı Gümüş-Cıva amalgaması Gaz Paladyum içinde çözünmüş H2 gazı Deniz suyu Kolonya Gazoz Hava
ÇÖZELTİLER İKİ GRUBA AYRILIR SEYRELTİK ÇÖZELTİLER Derişimi düşük olan çözelti. Yani; çözelti içerisinde çözünen maddenin az, çözücü olan maddenin fazla olduğu çözeltilerdir
DERİŞİK ÇÖZELTİLER Derişimi yüksek olan çözeltidir. Seyreltik çözeltinin zıttı yönünde çözünen maddenin fazla çözücünün az olduğu çözeltilerdir.
ÇÖZELTİLER ÇÖZÜNENİN ÇÖZÜNÜRLÜĞÜNE GÖRE 3’E AYRILIR; Doymuş çözelti Doymamış çözelti Aşırı doymuş çözelti
Doymamış Çözelti: Çözebileceği miktardan daha az çözebilen çözeltidir Doymuş Çözelti: Çözücüde en fazla madde miktarının çözünmesiyle oluşan çözeltidir. Aşırı Doymuş Çözelti: Çözünmüş madde miktarı o sıcaklıkta olması gerekenden çok ise bu tür çözeltilere denir.
ÇÖZELTİLER ELEKTRİK AKIMI İLETKENLİKLERİNE GÖRE 2’YE AYRILIR ELEKTROLİT ÇÖZELTİ Sulu çözeltileri elektirk akımını iletiyorsa bu tür çözeltilere elektrolit çözeltiler denir.
HCI + H2O H+(suda) + CI-(suda) KOH + H2O K+ (suda) + OH-(suda) NaCI + H2O Na+(suda) + CI-(suda)
ELEKTROLİT OLMAYAN ÇÖZELTİ Suda çözündüğünde iyonlaşmadan, moleküler yapıda çözünen maddelerin oluşturduğu sulu çözeltilerdir. C12H22O11(katı) + H2O(sıvı) C12H22O11(suda)
ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER sıcaklık Ortak iyon basınç Çözücü ve çözünenin cinsi
ÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNENİN CİNSİ Genellikle polar (kutuplu) maddeler, polar çözücülerde; apolar (kutupsuz) maddeler ise apolar çözücülerde daha iyi çözünürler.
BASINÇ Katı ve sıvıların sudaki çözünürlüğüne basıncın etkisi önemsizdir. Gazların sudaki çözünürlüğü ise kısmi basınçları ile orantılıdır.
ORTAK İYON ETKİSİ Ortak iyon derişimi arttıkça çözünürlük azalır. Örneğin; CaCO3, saf suda, Na2CO3 e göre daha çok çözünür.
ÇÖZÜNME HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER SICAKLIK TEMAS YÜZEYİ KARIŞTIRICI YARDIMI ÇÖZÜCÜ VE ÇÖZÜNENİN CİNSİ
ÇÖZÜNÜRLÜK Maddeler değişik ortamlarda farklı miktarlarda çözünür. Bu durumu ifade etmek üzere çözünürlük kavramı kullanılır.
Çözünürlük genellikle 100 mL (100 cm3) veya 100 g çözücüde çözünebilen maddenin gram cinsinden ağırlığı olarak verilir. Örneğin, NaCl'ün sudaki çözünürlüğü 20°C da 36 g/100mL'dir. Bu ifadeden NaCl'ün verilen şartlarda 100 mL suda 36 g'dan daha fazla çözünmeyeceği anlaşılır.
DERİŞİM BİRİMLERİ YÜZDE DERİŞİM Örneğin %20'lik NaCl çözeltisi demek 100 ağırlık birimi çözeltide(g, kg, mg, ton vb. olabilir) 20 ağırlık birimi NaCl var demektir. Böyle bir çözelti20 g NaCl'in 80 g saf suda çözünmesiyle hazırlanabilir.
100 Hacim birimi (mL, L, m3, vb.olabilir) çözeltide kaç hacim birimi çözünen olduğunu gösterir.
MOLARİTE Molarite, bir litre (1000 cm3) çözeltide çözünenin mol sayısıdır. Molarite M; çözünenin mol sayısı n ve çözeltinin hacmi V, olmak üzere;
NORMALİTE Normalite bir litre (1000 cm3) çözeltide çözünenin ekivalen (veya eşdeğer) ağırlık sayısıdır. Normalite, "N"; çözünenin ekivalen ağırlık sayısı "ek" ve çözeltinin hacmi "V", olmak üzere
OZMOTİK BASINÇ Ozmatik geçişi durdurmak için çözeltinin uyguladığı basınca çözeltinin ozmotik basıncı denir. Tuzlu sudan saf su elde edilmesinde geçiş ters yönde olduğu için bu olaya ters ozmoz denir.
EMEĞE SAYGI GÖSTERİP DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Hazırlayan: Didem EKŞİ