Fen ve Teknoloji Dersini Etkileşimli Diyalog Kurarak Öğreniyoruz ve Öğretiyoruz. Mizrap Bulunuz, Nair M. ZENGİN, Eda Pınar Tüfekçi Uludağ Üniversitesi

Muhakeme ederek ve tartışarak fen ve teknoloji öğretimi Bilimsel kavramları anlama Bilim insanları gibi düşünebilme ve davranabilme Kanıta dayalı açıklama yapma ve ikna etme Bilimin doğasını öğrenme Eleştirel düşünebilme Problem çözme becerisi

Problem Fen ve teknoloji derslerindeki yemek tarifi gibi yazılmış olan etkinlikler öğrencinin eleştirel düşünmesini engellemekte ve öğrencileri zihinsel olarak etkin kılmamaktadır. Kitaplardaki deneyleri nitel olarak analiz etme konusunda bilgi ve deneyimi olmayan öğretmenler çoğunlukla deneyin yapılış basamaklarına bağımlı kalmaktadır.

Çalışmanın Amacı: Geleneksel uygulamalarından araştırmaya dayalı uygulamalara geçişin nasıl olabileceğini göstermek, Araştırma ve sorgulamayı temel alan deneylerin eleştirel düşünme, muhakeme ve tartışma uygun bir ortam sunduğunu göstermek,

Amaç… 3. Öğrencilerin doğal bir olayı açıklamada ön bilgilerinin tahminler yoluyla ortaya koymaları, arkadaşlarıyla tartışmaları ilgi çekici ve güdeleyici olduğunu göstermek,

Yöntem Bu çalışma “Yanma için oksijen gazı gerekli midir?” deneyinin araştırma, sorgulama ve eleştirel düşünme becerisini geliştirecek şekilde işlenişine yönelik 3 yüksek lisans ve 12 ilköğretim öğrencisiyle yapılan uygulama örnekleri ve değerlendirmeleri içermektedir.

Farklı hacimdeki beherler altındaki özdeş mumların yanma süresi eşitlenebilir mi?

Öğretmen-Öğrenci Diyalogu: Öğretmen: Problemi çözebildiniz mi? Öğrenci: Hayır Öğretmen: Sizce mum niçin sönüyor? Öğrenci: Çünkü oksijen beher içine giremiyor. Öğretmen: Ama beherin ağzı kısmında açıklık var. Öğrenci: Evet, ama yanma için yeterli O2 giremiyor.

Diyalog... Öğretmen: Hımm! Beher ağzındaki açıklık artarsa yanma daha uzun sürer mi? Öğrenci: Evet, mum daha uzun süre yanar. Öğretmen: Bunu denemenin yolunu bulabilir misin?

Deney: Mumun yanma süresi beher ağzındaki açıklık artırılarak sınanır: 25%, 50%, 75%, gibi...

SONUÇ 1 Beherin alt kısmındaki açıklık ile yanma süresi arasında ilişki yoktur. Ülkü: “Beherin altındaki boşluktan hava gireceğini mumun sönmeyeceğini düşünmüştüm. Ancak açıklığı arttırmamıza rağmen mum söndü.”

Soru 2: Beherdeki açıklığı alttan değil de üstten bıraksak mum söner mi? Öğretmen: Bir kaptaki açıklığın konumu yanma için önemli midir? Öğrenci: Beherde nasıl delik açabiliriz? Öğretmen: Bunu nasıl denenebilir? Öğrenciler bunu pet şişeyle denemeye karar verdiler.

SONUÇ 2: Pet şişenin üstünün delik olduğu zaman mum sönmüyor.

SORU 3: Mumun yanmasını sağlayan hava nereden giriyor? Hamza: “ Beher üstünden açıklık bırakılırsa yandığı yer yukarı doğru olduğu için süre uzayabilir. Oksijen yukarıdan girebilir”.

SONUÇ 3:Pet şişenin altı su ile kapatılırsa mum sönüyor SONUÇ 3:Pet şişenin altı su ile kapatılırsa mum sönüyor. Alt kapalıyken yukarıdan hava girişi olmuyor.

SORU 4: Farklı boylardaki 3 mum üzerine beher kapatılırsa sönme süreleri nasıl olur? Ertuğrul: “Hepsi aynı anda söner. Aynı beher olduğu için hava miktarı aynıdır”.

SORULAR: S1. Yanan bir mumun üzerine beher kapatılırsa ne olur? a. Söner b. Sönmez c. Biraz yanar sonra söner Açıklayınız: S2. Farklı boylardaki 3 mumun üzerine bir beher kapatılırsa mumların sönme süreleri için ne söylenebilir? a. Tüm mumlar aynı anda söner b. İlkönce en uzun olan mum söner c. İlkönce en kısa olan mum söner

SORULAR devamı.. S3. Özdeş mumların üzerine farklı hacimlerde 3 beher kapatılırsa mumların yanma süresi için ne söylenebilir? a. İlkönce büyük beher altındaki mum söner b. En son küçük beher altındaki mum söner c. Hepsi aynı anda söner d. Hepsi farklı sürede söner Açıklayınız: S4. Kapalı bir kap altında mumun yanmaya devam etmesi sağlanabilir mi? Açıklayınız.

Etkileşimli Diyalog Yöntemi ile Öğrencilerin Kazanımlarının Gelişimi Sorular İlk test µ SD Son test µ S1 2.37 0.91 3.87 1.12 S2 1.87 1.64 0.99 S3 2.50 1.30 3.37 S4 0.75 0.70 4.37 1.40

Öğrencilerin Kazanımlarının Geleneksel ve Etkileşimli Diyalog Yöntemi Karşılaştırılması Sorular Deney Grubu Kontrol Grubu Ortalama SD S1 3.87 1.12 3.12 .35 S2 0.99 2.37 1.59 S3 3.37 0.91 2.62 .52 S4 4.37 1.40 1.75 1.38

Üniversitedeki Uygulamada Öğretim Üyesi-Öğretmen Diyalogları

1. İlköğretim Okulundaki Uygulamada Öğretmen-Öğrenci Diyalogları

2. İlköğretim Okulundaki Öğretmen-Öğrenci Diyalogları

Bilimsel Açıklamaların Bileşenleri İddia: Gözlem, deneyim ve verilere dayalı sorulara verilen cevaplardır. Kanıt: İddiayı destekler nitelikte verilerdir. Muhakeme: Mantık yürüterek iddia ile kanıtı bir biriyle ilişkilendiren çıkarımda bulunmak. Karar: Ortaya konan alternatif iddianın muhakemesinin kanıt ve yargılara dayalı olarak yapılması ve uygun olmayan iddianın çürütülmesi ya da reddedilmesidir.

Bilimsel Açıklamaların Bileşenlerinin Seviyeleri İddia Kanıt Muhakeme Karar İddia yok ise ya da yanlış ise. Kanıt yok, uygun değil ya da belirsiz ise. Herhangi bir yargıya varamamış ya da uygun olmayan yargı ise. Mantıklı açıklama yok, ya da uygun olmayan açıklama. 1 İddianın doğru fakat belirsiz olduğu durumlar. Dört kanıttan birini ortaya koyabiliyor ise. Yargılardan bir tanesine varabiliyor ise. Çıkarımlardan sadece birine akıl yürüterek ulaşabiliyorsa. 2 İddianın tam ve doğru olduğu durumlar. Dört kanıttan ikisini ortaya koyabiliyorsa. Yargılardan iki tanesine varabiliyor ise Çıkarımlardan ikisine akıl yürüterek ulaşabiliyorsa.

Öğrenci Açıklamalarının Bileşenlerine Ayrılması

SONUÇ Etkileşimli diyalog yöntemi: Öğrencilerin eleştirel düşünme, sorgulama ve muhakeme becerilerini geliştirmektedir. Geleneksel yönteme göre öğrencilerin yanma olayı ile ilgili soruları cevaplama başarısı daha yüksektir. Öğrencilerin derse katılımını artırmaktadır. Ders boyunca öğrencileri yoğun bir şekilde farklı düzeylerde iddia, kanıt ve muhakeme gibi bilişsel süreçlere katmıştır. Öğretmenlerin bu yönteme karşı olumlu tutum ve değer geliştirmelerini sağlamıştır.

TAVUK YUMURTASI

  Defne Öğretmen’ in öğrencileri yumurta içersinde civciv gelişiminin nasıl olduğunu incelemek isterler. Öğrenciler bir düzine döllenmiş yumurtayı kuluçka makinesine koyar. Öğrenciler civcivin yumurta içersinde gelişimi sırasında yumurtanın kütlesine ne olacağını merak ettiler. Öğrenci düşünceleri aşağıda verilmiştir:

Grup A:. “ Yumurtanın kütlesinin aratacağını düşünüyoruz” Grup A: “ Yumurtanın kütlesinin aratacağını düşünüyoruz”. Yumurtanın kuluçka makinesine konulduğu zaman ki kütlesi, civciv çıkmadan önceki kütlesinden fazladır.  Grup B: ”Yumurtanın kütlesi azalacağını düşünüyoruz”. Yumurtanın civciv çıkmadan önceki kütlesi, kuluçka makinesine konulduğu andaki kütlesinden daha azdır. Grup C: “ Yumurtanın kütlesinin civcivin yumurta içersindeki gelişimi boyunca sabit kalacağını düşünüyoruz”.

Yukarıdaki gruplardan hangisine katılıyorsunuz Yukarıdaki gruplardan hangisine katılıyorsunuz? Düşüncelerinizi açıklayınız.

İlginiz için teşekkür ederiz