Çankaya Üniversitesi-İİBF 2012-2013 Güz Yarıyılı VERGİ HUKUKU (TAX LAW) Çankaya Üniversitesi-İİBF 2012-2013 Güz Yarıyılı Dr. Ahmet OZANSOY www.ahmetozansoy.com

DAMGA VERGİSİ

VERGİNİN KONUSU 488 sayılı Yasaya ekli (1) sayılı tablodaki yazılı kağıtlar Damga vergisine tabidir. Bu Yasadaki kağıtlar kavramı, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilecek belgeleri ifade eder.

VERGİNİN MÜKELLEFİ Damga Vergisinin mükellefi, kağıtları imza edenlerdir. Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder.

KAĞITLARIN NİTELİĞİNİ BELİRLEME Bir kağıdın tabi olacağı verginin belirlenmesi için o kağıdın mahiyetine bakılır ve buna göre tabloda yazılı vergisi bulunur. Kağıtların mahiyetinin belirlenmesinde, şekli yasalarla belirtilmiş olanlarda yasalardaki adlarına, belirtilmemiş olanlarda üzerlerindeki yazının tazammum ettiği hüküm ve anlama bakılır.

KAĞITLARIN NÜSHALARININ BİRDEN ÇOK OLMASI Bir nüshadan çok olarak düzenlenen kağıtların her nüshası ayrı ayrı aynı miktarda ve oranda damga vergisine tabidir. Şu kadar ki, poliçe ve emre yazılı ticari senetlerin yalnız tedavüle çıkarılan nüshaları vergiye tabi tutulur.

BİR KAĞITTA BİRDEN ÇOK AKİT VE İŞLEM BULUNMASI Bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden çok akit ve işlem bulunduğunda bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınır. Bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan doğma oldukları taktirde Damga Vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır.

BİRDEN FAZLA İMZALI KAĞITLAR Kağıtlara konulan imzanın birden fazla olması verginin tekerrürünü gerektirmez. Ancak, maktu vergiye tabi olup müteaddit kişilerin imzasını taşıyan makbuz ve ibra senetlerinin Damga Vergisi imza adedine göre alınır. Nispi vergiye tabi ve birden fazla kişini imzasını taşıyan makbuz ve ibra senetlerinde her imza sahibine ait olan hisse ayrıca belli edilmiş ise vergi, hisselere göre ayrı ayrı ödenir.

VERGİLEME ÖLÇÜLERİ Damga Vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre bu kağıtlarda yazılı belli para, maktu vergide kağıtların mahiyetleri esastır.

BELLİ PARA GÖSTERME ZORUNLULUĞU Cari hesap şeklinde açılan kredilerle her türlü ikrazata ait taahhütname ve mukavelenameler (iskonto ve iştira senetleri taahhütnamesi -Dispans- Dahil) ve bunların temlik, yenileme, devir ve değiştirilmesine ilişkin tüm kağıtlarda ve keza matlupların devir ve temlikine ilişkin mukavelename ve temliknamelerde ikraz veya temlik edilen para miktarının veya azami haddinin gösterilmesi mecburidir.

VERGİNİN ORANI Kağıtların Damga Vergisi, 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tabloda yazılı oran veya miktarda alınır. Şu kadar ki, her bir kağıt için hesaplanacak vergi tutarı (1) sayılı tabloda yer alan sınırlamalar saklı kalmak üzere 2.055.282.140.000 TL’yi aşamaz. Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı oranda vergiye tabidir. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır. Mukavelenamelerin sürelerinin uzatılması durumunda aynı miktar veya oranda vergi alınır. Akreditif mektup ve telgraflarında süre uzatıldığı takdirde verginin dörtte biri alınır. Yabancı ülkelerden Türkiye üzerine düzenlenen kağıtlar aynı miktarda, yabancı ülkelerin birinden diğeri üzerine düzenlenip Türkiye’de tedavüle çıkarılanlar ise yarı oranda vergiye tabidir.

ÜST SINIRIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMA Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtların her nüshası ayrı ayrı aynı miktar veya oranda Damga Vergisine tabi olacağından, üst sınır her bir nüsha için ayrı ayrı aranacaktır. Bir kağıtta birden fazla işlem var ve bu işlemler bir asıldan doğma ise en yüksek olan işlem üzerinden Damga Vergisi hesaplanacak ve üst sınır bu tutara uygulanacaktır. İşlemler bir asıldan doğma değilse her bir işlem ayrı ayrı vergilendirileceğinden üst sınır ayrı ayrı dikkate alınacaktır. Damga Vergisi Kanunu 35 Seri Numaralı Genel Tebliği, 21.12.1998/23560 R.G.

Yasada gösterilen durumlarda basılı damga konulması ÖDEME ŞEKİLLERİ Yasada gösterilen durumlarda basılı damga konulması Makbuz verilmesi İstihkaktan kesinti yoluyla ödenir. A.EROL/2012 

BASILI DAMGA KONULMASI ŞEKLİYLE ÖDEME Aşağıdaki yazılı kağıtların Damga Vergisi pul yerine basılı damga konulması şekliyle de ödenebilir. 1) Makbuz ve İbra Senetleri 2) Faturalar 3) Ulaştırma ile İlgili Kağıtlar 4) Elektrik, Havagazı, Telefon ve Su Abonman Sözleşmeleri 5) Maliye Bakanlığı’nın izni alınmak koşuluyla vergiye tabi diğer kağıtlar Basılı damga konulacak kağıtların vergisi %5 eksiği ile peşin ödenir.

MAKBUZ KARŞILIĞI ÖDEMELERDE ÖDEMENİN ZAMANI Maliye Bakanlığı’ndan alınan iznin devamlı ve belirli kağıtlara şamil olarak alınmış olması durumunda, bir ay içinde düzenlenecek kağıtların vergisi ertesi ayın 20. Günü akşamına kadar bağlı olunan vergi dairesine Damga Vergisi Beyannamesi ile bildirilir ve aynı süre içinde ödenir.

VERGİ ve CEZADA SORUMLULUK Vergiye tabi kağıtların Damga Vergisinin ödenmemesinde veya eksik ödenmesinden dolayı alınması gereken vergi ve cezadan, mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları ibraz edenler sorumludur. Vergi ve ceza, vergi için mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları düzenleyenlerden alınır.

RESMİ DAİRELERİN MECBURİYETİ Resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların Damga Vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları bir tutanakla tespit etmeye veya bunları tutanağı düzenletmek üzere, vergi dairesine göndermeye mecburdurlar.

BANKALARIN MECBURİYETİ Bankalar, vergisi ödenmemiş veya noksan ödenmiş kağıtları, usulen vergi ve cezası ödenmedikçe işleme koyamazlar. Vergi ve cezası ödenmeden bu kağıtları işleme koyan ilgili bankalardan, kağıdın mükelleflerinden alınnacak ceza miktarınca ayrıca ceza alınır. Vergi cezası alınması gereken kağıtların hamilleri tarafından terk edilmesi cezanın alınmasına engel değildir.