Çocuklarda İnfluenza Aşılaması Prof. Dr. Emre Alhan Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Bilim Dalı This example comes from PBS online and highlights the Spanish influenza outbreak of 1918 – before the epidemic ended 675,000 Americans were dead – killing more Americans than all the wars of that century. 1

Kuzey yarı kürede, influenza epidemilerine geç sonbahar ayları ile ilkbaharın erken ayları arasında rastlanır. 2 yaşın altındaki çocuklar, 65 yaşın üzerindeki yaşlı hastalar ve influenza komplikasyonları için risk altında bulunan altta yatan hastalığı bulunanlarda ciddi mortalite ve morbiditeye neden olur.

İnfluenza Virüs Orthomyxoviridae familyasından Üç Ana Tip Tip A Type B Birçok türü Type B İnsanları Type C İnsanları ve domuzları enfekte eder. Influenza viruses belong to the family Orthomyxoviridae. They are classified into three main types. Influenza type A viruses affect multiple species. Influenza types B and C both infect humans, but type C is also known to infect swine. We will discuss each of these further in the next few slides. (Photo: ISU-FAD course section by Dr. Corrie Brown) 3

İnfluenza A This picture depicts the major antigenic components of the influenza A virus. The virus is composed of eight segments of RNA. Having segments makes it easier for reassortment to occur. The yellow bars represent the hemagglutinin (HA) part of the virus. The pink protrusions represent neuraminidase (NA). 4

İnfluenza A Birçok türü enfekte eder En virülan grup İnsanlardaki bir çok tip Avian İnfluenza tiplerinin hepsi En virülan grup Yüzey antijenlerine göre alt gruplara ayrılır Hemaglütinin (H veya HA) (16 H) Neuraminidaz (N veya NA) (9 N) Antijenik drift ve shift gösterirler Influenza type A infects multiple species. Several human influenza strains are type A while all avian strains are type A. They are considered the most virulent group, although not all strains cause clinical disease. Type A influenza viruses are classified into subtypes based on two surface antigens known as hemagglutinin (H) and neuraminidase (N), sometimes also referred to as HA and NA respectively. 5

Hemagglutinin subtipi Neuraminidase subtipi İnfluenza tipi İzolasyon yılı Hemagglutinin subtipi A/California/7/2004 (H3N2) Coğrafi kaynak Izolat no Neuraminidase subtipi 6 6

İnfluenza A Virüsünün Alt Tipleri Alt tip İnsan Domuz At Kuş H1 H2 H3 H4 H5 H6 H7 H8 H9 H10 H11 H12 H13 H14 H15 H16 Proteins on the surface of the virus determine its subtype that is designated by a number and also effects the virus ability to cause disease in humans and the immune response of illness or a vaccine. All of the varieties or subtypes of the H protein exist in birds, while we only know if 5 of these that have infected people. Only 3 subtypes have caused nearly all the illness in the last century. But any of these could jump species from birds to humans. When a new subtype emerges, it may spark a pandemic---a worldwide epidemic. Levine AJ. Viruses. 1992;165. 7 7

İnfluenza B En çok insanları enfekte eder Sık A’ya göre daha hafif ve daha az salgın Güncel olarak sirkülasyonda buluna influenza B virüsleri iki farklı genetik nesile (Yamagata ve Victoria) ayrılırlar ancak alt gruplara kategorize olmazlar. İnfluenza B virüsleri influenza A virüslerine nazaran daha yavaş antijenik değişiklik (drift) gösterirler ve son yıllarda influenza mevsimlerinde her iki nesil influenza B virüsüne de rastlanmaktadır . Influenza type B viruses infect mostly humans. They are not categorized into subtypes. They are quite common, but clinical disease is usually less severe than influenza A. Epidemics do occur, but are seen less often than type A. Human seasonal vaccines usually contain two strains of influenza A and one strain of B. 8

İnfluenza C İnsanlarda ve domuzlarda Yüzey proteinleri daha farklı olduğundan alt grupları yok Klinik bulgu yok veya hafif 15 yaş civarında hemen herkesin antikoru var Influenza type C has been identified in both humans and swine. Their pattern of surface proteins are different than the other influenza’s and are not categorized into subtypes. They are rare and usually produce mild or no clinical symptoms. It has been found that most individuals have antibodies to influenza C by the age of 15. 9

İnfluenza Virüsleri Birçok Hayvan Türünü Enfekte Edebilir Günümüze dek tüm influenza A virüsleri göçmen kuşlarda tanımlanmıştır Göçmen kuşlarda fekal bulaşma sıktır Genellikle enfeksiyon hastalığa neden olmaz Diğer hayvan türleri Evcil kümes (civciv, ördek ve bıldırcın) İnsan, domuz, atlar, fok, balina İnsanlar genellikle insan influenza virüsleri ile enfekte olurlar

Bulaşma Virüs Yayılımı Öksürük ve aksırık Damlacık yolu Direk temas Kontamine eşyalar 11

İnfluenza (“Mevsimsel”) Pandemik influenza Avian influenza veya “Kuş Gribi” H1N1 – “Domuz gibi”

Mevsimsel, Avian, Domuz Gribi ve Pandemik İnfluenza arasındaki farklar Mevsimsel influenza (H3N2), influenza virüslerinin mevsimsel epidemilere neden olduğu solunum yolu hastalığı Avian influenza (H5N1), avian influenza virüslerinin kuşlarda yaptığı hastalık Domuz gribi (H1N1), daha önce domuzlarda hastalık yaparken günümüzde insanlarda da görülen ciddi olmayan hastalık Pandemik influenza, influenza virüsünün yeni tipi ile meydana gelen global (kıtalararası) salgın. Before we get ahead of ourselves, let’s first distinguish between the various types of influenza – or flu: Seasonal flu is a contagious respiratory illness caused by influenza viruses. Avian influenza is an infection caused by avian (bird) influenza (flu) viruses. Now, let’s look at pandemic influenza, which is markedly different from the seasonal influenza that circulates each year. It is very important to remember that three factors are necessary for an influenza pandemic to occur: 1) a new influenza A virus must emerge in the human population; 2) the virus must cause serious illness in humans; and 3) the virus must spread easily from person to person. AGAIN, TO BE A PANDEMIC, IT MUST MEET ALL THREE OF THESE CRITERIA. 13 13 13

MEVSİMSEL İNFLUENZA

İnfluenza: Semptom ve Bulgular Ani başlangıç Birkaç gün sürer Semptomlar Ateş Vücut ağrıları Başağrısı Öksürük Aşırı yorgunluk, halsizlik Nadir komplikasyonlar (pnömoni) Nadiren kusma, ishal veya “mide gribi” Soğuk algınlığından “common cold” farklıdır.

Soğuk Algınlığı mı İnfluenza mı? Merkez burun Burun akıntısı / tıkanıklık / aksırma Hafif ateş Semptomlar 1-5 gün sürer Aşısı yok Sık görülen enfeksiyon hastalığı İnfluenza Tüm vücut hasta Öksürük Yüksek ateş Semptomlar 2-3 gün sürer Aşısı var Daha nadir

Gripten Korunma Ellerinizi yıkayın Öksürürken ve aksırırken ağzınızı ve burnunuzu kapayın ve ardından elinizi yıkayın Hasta iken evde istirahat edin Salgınlar sırasında kalabalıktan kaçının Aşılanma

GRİP AŞILARI Trivalan İnaktif İnfluenza Aşısı (TİV) Canlı atenüe Grip Aşısı (LAİV)

TİV ve LAİV Arasındaki Majör Farklar TİV aşıları inaktif virüs içerirlerken LAİV atenüe canlı vürüs aşısıdır ve burun akıntısı, nazal konjesyon ve boğaz ağrısı gibi hafif semptom ve bulgulara yol açabilir. LAİV intranasal yolla spreyle verirken TİV intramuskuler yolla enjekte edilir. TİV 6 aydan büyük yüksek riskli hastalar dahil herkese yapılabilirken, LAİV ancak 2 - 49 yaşları arasında gebe olmayan ve altta yatan medikal durumu olmayan sağlıklı kişiler için lisans almıştır. LAİV diğer canlı aşılarla simultane yapılmadı ise 4 hafta sonra yapılmalıdır.

TİV ve LAİV Arasındaki Majör Farklar - 2 Altta yatan medikal durumlardan dolayı influenza için risk altında bulunan hastalara TİV yapılabilirken, LAİV yapılmamalıdır. Altta yatan medikal durumlardan dolayı influenza için risk altında bulunanlar: Erişkin ve çocuk kronik pulmoner veya kardiyovasküler sistem hastalığı olanlar, Dibetes mellitüs dahil kronik metabolik hastalığı olanlar, Renal disfonksiyonu, hemoglobinopatisi ve immünsüpresyonu olan hastalar; Reye Sendromu gelişebilmesi riski nedeni ile uzun süre aspirin tedavisi alan çocuk ve adölesanlar, Spinal kord travması, konvülzif hastalık veya diğer nöromusküler hastalıklar gibi respiratuar fonksiyonları etkileyen veya aspirasyon riski olanlar; Gebe kadınlar; Bakım evlerinde çalışanlar, kronik medikal koşulları olan kişlerle aynı ortamı paylaşanlar. LAİV yapıldıktan sonra gelişebileck wheezing riski nedeni ile 2-4 yaş arasındaki çocuklara LAIV yapılmadan önce astım veya geçirilmiş wheezing epizodu muhtemel reaktif hava yolu hastalığını saptamak için soruşturulmalıdır.

Yüzey antijenlerine özellikle hemaglütinine karşı gelişen immünite olası enfeksiyonu önlemektedir Influenza virüslerinin tiplerine veya alt gruplarına karşı gelişen antikorların diğer influenza virüslerinin tiplerine veya alt gruplarına karşı bir koruyuculuğu yoktur. Bu nedenle influenza virüsünün bir antijenik tipine veya alt grubuna karşı gelişen antikorlar, aynı tip veya alt gruptan gelişen yeni virüs varyantlarına karşı koruyucu değildir. Antijenik drift sonucu sık rastlanan varyantlar mevsimsel epidemilerin virolojik temelini oluşturur ve bu da aşı içeriğinde bulunan bir veya daha fazla türün her yıl değiştirilmek zorunda kalınmasının nedenidir

Aşı Kompozisyonu Her yıl Eylül ve Şubat aylarında DSÖ Global Influenza Programı tarafından, Güney yarıkürede Mayıs –Haziran aylarında , Kuzey yarıkürede ise Kasım-Aralık aylarında başlayan influenza sezonu için aşı içeriklerini tayin etmektedir. Aşı içerikleri tüm dünyadaki “ulusal influenza merkezleri” ve DSÖ referans merkezlerinden gelen veriler değerlendirilerek belirlenir. Mevcut influenza aşıları üç 2 İnfluenza A ve bir adet influenza B olmak üzere 3 antijen içerirler. Bunlar İnfluenza A subtipleri olan H3N2 ile H1N1 ve bir tip influenza B’dir.

Aşı Kompozisyonu 2007-2008, 2008-2009, 2009-2010 A/Solomon Islands/3/2006 (H1N1) A/Brisbane/59/2007 A/Wisconsin/67/2005 (H3N2) A/Brisbane/2007 A/Brisbane/10/2007 B/Malaysia/2506/2004 B/Florida/4/2006 B/Brisbane/60/2008 23 23

AŞILAMA ZAMANI Her yıl influenza mevsimleri zaman ve süre olarak değişiklikler gösterdiğinden hastaların optimal aşılanma yaşını söylemek güçtür. Kuzey yarı kürede influenza mevsimi Ekim ayı kadar erken başlayabilmekte ancak Şubat ayı ve sonrasına sarkabilmektedir. Bu nedenle o senenin aşısı piyasaya verilirken hemen sonra aşılanmaya başlanmalıdır ve aşı sezonu boyunca devam etmelidir. 6 ay - 18 yaş arasındaki çocuklar, bir an önce korunmaya alınmaları için aşının piyasaya verilmesi ile birlikte aşılanmalıdırlar.

İNFLUENZA AŞILARI - 1 Aşının etkinliği % 50-95 arasında değişir. Koruyuculuk genellikle bir yıldan daha azdır. 9 yaşından küçüklere ilk yıl 4 hafta ara ile 2 doz < 3 yaş 0.25 ml, daha sonraki yaşlarda 0.5 ml Diğer aşılarla aynı anda farklı enjektörle farklı bölgelere kas içi olarak uygulanabilir. İNFLUENZA AŞILARI - 1

Aşının genellikle ilk iki gün içinde gelişen lokal (olguların %10’unda enjeksiyon yerinde ağrı) veya sistemik (ateş, miyalji, halsizlik gibi) yan etkileri olabilir. İki yaşından küçük bebeklerde ilk 6-24 saatte ateş yapabilir. Aşı inaktif ve nonenfeksiyöz virus içerdiğinden influenzaya yol açmaz Yumurtaya karşı anafilaksisi olanlara aşı yapılmaz. Bir influenza salgını sırasında riskli çocukların aşılanması ve aşının etkinliği başlayıncaya kadar geçen sürede (2 hafta kadar) antiviral ilaçlarla kemoprofilaksi verilmesi uygundur. İNFLUENZA AŞILARI - 2

2008 ACIP İnfluenza Aşısı Önerileri 6 ay-18 yaş arasındaki çocuklar 2008-2009 influenza sezonundan önce veya sırasında ancak 2009-10 influenza sezonu başlamadan önce aşılanmalıdırlar. 5-18 yaş arasındaki çocukların aşılanması yeni ACIP önerisidir. Not: ≤ 6 ay çocuklara aşı önerilmez. Ancak ≤ 6 ay çocuklarla yakın teması bulunan (ör; kreş çalışanları) ve daha büyük çocuklar ve adölesanlar da dahil ev halkı aşılanmalıdırlar. 27 27

2008 ACIP İnfluenza Aşısı Önerileri - 2 Kronik Risk Grupları: Kronik pulmoner (astım dahil), kardiyovasküler (HT hariç), renal, hepatik, hematolojik veya metabolik (DM dahil) hastalığı olanlar; İmmünsüprese olanlar (ilaçlarla immünsüprese olanlar ve HIV dahil); Spinal kord travması, konvülzif hastalık veya diğer nöromusküler hastalıklar gibi respiratuar fonksiyonları etkileyen durumlar veya aspirasyon riski olanlar; 28 28

2008 ACIP İnfluenza Aşısı Önerileri - 2 Kronik Risk Grupları (devam): İnfluenza virüs enfeksiyonundan sonra Reye Sendromu gelişebilmesi riski nedeni ile uzun süre aspirin tedavisi alanlar, Kronik olarak bakım gerektirenler İnfluenza sezonu içinde gebe kalanlar. 29 29

2009-2010 Güncel ACIP Önerileri 2009-2010 yılında grip aşısı piyasaya verilir verilmez 6 ay – 18 yaş arasındaki tüm çocuklar aşılanmalıdır. Çocuklara yapılacak rutin aşı programlarında 6 ay-4 yaş (59 ay) arasındaki çocuklara ve influenza için risk altında olan daha büyük çocuklar yıllık aşılamada primer odak olarak belirlenmeye devam etmelidir.

PANDEMİK İNFLUENZA

Pandemik İnfluenza Global salgınlar: Yeni Virüs İnsanların daha önce hiç görmediği Hemen hemen herkes hassastır Geniş coğrafik yayılım Yayılma çok hızlı İnsandan insana bulaşır Hastalık bulguları çıkmadan önce yayılır Yaşamı tehdit eder These points summarize how an influenza pandemic is different from our annual influenza activity. A pandemic is caused by a virus to which all or most of the population is susceptible because a genetic shift has occurred. The virus must be capable of sustained person-to- person transmission, and as a result of this wide spread geographic distribution will occur. The key difference in comparison to annual epidemics is that because the pandemic virus is essentially a new virus, there is no or little immunity to it in the population. As a result a high proportion of the population will experience clinical illness. 32

İnfluenza Antijenik Değişiklikler Hemagglutinin (H) ve neuraminidase (N) yapıları periyodik olarak değişir Drift (Minör Değişiklikler) İnfluenza A and B virüsleri Virüslerin yüzey proteinlerinde (HA ve NA) mutasyonlar Yıllık değişimlere ve lokal epidemilere yol açar Shift (Major Değişiklikler) Sadece İnfluenza A virüslerinde Yeni bir RNA segmentinin genetik değişimi “Yeni” bir virus ile sonuçlanır Patojenik olduğunda salgınlara yol açabilir, kolay bulaşır Drift = normal Drift is why we need new flu vaccine every year. Last season’s H3N2 Fujian strain was an example of drift. Shift = Major change, abnormal Analogies: computer password, tv shows Oh, shift! Deep shift 33

Göç Yolu Paternlerine Göre Yayılım The outbreaks are believed to be spreading to other countries due bird migration patterns and flyways. 34

“Yeni” Serotipler nasl oluşmaktadır? H ~16 tip N ~ 9 tip Hepsi kuşlarda bulunur domuzlar avian ve insan influenza virüsleri ile enfekte olabilirler 35

“Yeni” Serotipler nasıl oluşmaktadır? 36

- “Yeni” serotipler insanları enfekte edebilir mi? Kuş gribi H5N1? 37

Yeni Virüs or hasn't infected humans for a long time İnsanlarda daha önce görülmediğinden immünite ya çok azdır veya hiç yoktur Bulaşmanın olduğu herkes enfekte olabilir Yüksek risk grubunda olmayan kişileri dahi etkileyebilir Sağlıklı genç erişkinler? Okul çağı çocuklar? or hasn't infected humans for a long time If the novel virus is related to a virus that circulated long ago, older people might have some level of immunity. (smallpox) W-shaped curve instead of U-shaped curve (1918) 38

(1968 pandemisinden itibaren) 1968’den beri Yeni İnfluenza Virüsleri 2004 – H7N1 Avian virus 2004 – H7N3 Avian virus 2004 – H5N1 Avian virus 2003 – H7N7 Avian virus 2003– H5N1 Avian virus 1999 – H9N2 Quail virus 1997 – H5N1 Avian virus 1995 – H7N7 Duck virus 1993 –Swine/avian recombinant 1988 – H1N1 Swine virus 1986 – H1N1 Swine virus 1976 – H1N1 Swine flu Yeni influenza virusleri ile insanlarda görülen enfeksiyonların zaman akışı (1968 pandemisinden itibaren)

Pandemik influenza Semptomlar daha ağır Komplikasyon oranı daha fazla Daha fazla ölüm Toplum fonksiyonlarını etkiler Ne zaman meydana gelir? Önceden tahmin edilemez Mutad gripten daha nadir Bir pandemi önlenebilir mi? Kimse bilemez These points summarize how an influenza pandemic is different from our annual influenza activity. A pandemic is caused by a virus to which all or most of the population is susceptible because a genetic shift has occurred. The virus must be capable of sustained person- to-person transmission, and as a result of this wide spread geographic distribution will occur. The key difference in comparison to annual epidemics is that because the pandemic virus is essentially a new virus, there is no or little immunity to it in the population. As a result a high proportion of the population will experience clinical illness. 40

Son 300 yılda Görülen Pandemiler Pandemiler arası süre: 10 - 49 yıl Ortalama: 24 yıl 1732-33 1800-02 1847-48 1889-90 1957-58 1781-82 1830-33 1857-58 1918-19 1968-69 41 41

20. Yüzyılda Görülen İnfluenza Pandemileri 1918: “İspanyol Gribi” 1957: “Asya Gribi” 1968: “Hong Kong Gribi” A(H1N1) A(H2N2) A(H3N2) 20-40 milyon ölüm 1-4 milyon ölüm 1-4 milyon ölüm 42

Bir sonraki influenza pandemisi ne zaman meydana gelecek? Avian Influenza H9 H7 H5 H5 H1 H3 H2 H1 1918 1957 1968 1977 1997 2003 1998/9

Pandemi Planı Korunma Sağlıklı yaşam koşullarını öğretin Disposible mendilleri şart koyun El yıkama tekniğini ve alışkanlığını öğretin Hasta olduklarında evden çıkmamalarını sağlayın

Pandemi Planı Surveyans Çalışanları ve öğrencileri izleyin – ve SORUN: Ateş Öksürük Vücut ağrısı Döküntüler Bulantı, kusma, ishal Bulaşıcı hastalıklar -

Pandemi Planı Plan yapın ve stafı eğitin Ebeveynleri eğitin Pandemi durumunda okulları tatil edin Pandemiye yol açabilecek kaynakları tanımlayın

Pandemi Planı Koordinasyon İletişim Kitle aşılamaları / medikal klinikler İzolasyon ve karantina prosedürleri İletişim

Pandemi Planı (Kitle Aşılamaları) Pandeminin başlangıcında aşı temini hiç yada çok kısıtlı olacaktır. Üretim pandemik virüsün tesbitinden sonra başlayacak ve aşı önceden üretilerek stoklanamayacaktır. Günümüzün teknolojisi ile aşılar pandemi başlangıcından sonra en iyi olasılıkla 3- 6 ay sonra hazır olacaktır. Aşıların yetersiz olduğu ve panik durumunun oluştuğu pandemi ortamında elde edilebilen aşıların rasyonel kullanımı için önceden planlama yapılmalı ve öncelikler belirlenmelidir. Pandemik suş ile toplum daha önce hiç karşılaşmadığı için en uygun korunma için 2 doz aşılama gerekmektedir.

Pandemi Planı (Kitle Aşılamaları) Pandemi dönemindeki hedef grupların önceliği pandemiler arasındaki dönemden farklı olabilir. Hedef grup tayininde önceliklerin belirlenmesinde yardımcı olan amaçlar şunlardır: Zaruri hizmetlerin sürdürülmesi Hastaneye yatışların ve ölümlerin önlenmesi İnfluenza morbiditesinin azaltılması yada önlenmesidir.

Aşılamada Hedef Gruplar Zaruri hizmetlerin sürdürülmesinde gerekli personel İnfluenza nedeniyle ciddi komplikasyon, hospitalizasyon ve ölüm riski taşıyan kişiler İnfluenzanın komplikasyonları açısından risk faktörü taşımayan kişiler

Plan Yaşam için gerekli olan bir dökümandır… …durum ilerledikçe gözden geçirilmelidir

“SALGIN saati “tik – tak”lamaktadır ancak... maalesef onun ne zaman çalacağını bilememekteyiz”

Bir sonraki pandemi için hazırlıklı olmalıyız!!!

AVİAN İNFLUENZA “KUŞ GRİBİ”

Kuş Gribi H5N1 influenza, salgına neden olacak bir suş oluşumu için potansiyeldir. 30 Aralık 2003’den 24 Eylül 2009’a kadar 407 insan vakası 254 ölüm Virüs şu anda güney Asya ve Avrupa’daki kuşlarda salgın halinde. Virüsün insanları enfekte etme endişesi...

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Toplam V Ö Azerb 8 5 Bengal 1 Kamb 4 2 7 Çin 13 3 38 25 Dijibo Mısır 18 10 9 87 27 Endon 20 55 45 42 37 24 141 15 Irak

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Toplam V Ö Lao 2 Myanm 1 Nijerya Nijerya Pakis 3 Tayland 17 12 5 25 Türkiye 4 Vietnam 29 20 61 19 8 6 111 56 46 32 98 43 115 79 88 59 44 33 442 262

H5N1 Avian influenza hala tehdit ediyor mu ? 2008-2009’da H5N1 2008: 88 vaka, 59 ölüm 2009: 12 vaka, 4 ölüm 2007 Aralık Pakistan ve Çin’de ailelerde H5N1’in insandan-insana geçişi gösterildi Mısır’da 1 hafta içinde 4 ölüm vakası Çin, Bengaldeş, Myanmar, Vietnam, İsrael, Mısır, Pakistan, Polanya, Russya ve Suudi Arabistan’da kuşlar arasında salgınlar görüldü.

Avian İnfluenza 2009 Batı yarıkürede H5N1 Avian İnfluenza Virüsü YOK Kuşlarda ve insanlarda yok Herkes onu arıyor !

KORUNMA Kanatlılarda hastalığın belirlenmesi halinde yetkili kurum ve kuruluşlarca gerekli önlemler alınmalı ve ilgili mevzuatı gereği karantina, itlaf ve dezenfeksiyon gibi uygulamalar eksiksiz yerine getirilmelidir. Ülkemizde bu alandaki hizmetler Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yapılmaktadır.

Elde edilen bilgiler, hastalığın insanlardaki şeklinin, özellikle hastalığın görüldüğü çiftliklerle alâkalı olduğunu gösterdiğinden, tavuk çiftliklerinde çalışanların korunma önlemlerini uygulamaları (eldiven, maske, kişisel hijyen vb.) sağlanmalı, bu kişiler hastalıkla ilgili olarak bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir.

Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edenler, enfekte tavuk çitliklerinden uzak durmalı; iyi piştiğinden emin oldukları kanatlı etlerini ve yumurtalarını tüketmelidirler. Ferdî hijyene de gerekli önem verilmeli, eller sık sık sabun ve bol su ile iyice yıkanmalıdır.

Etkene bir temasın söz konusu olması halinde, etkili antiviral ilâçlarla profilâksi yoluna gidilebileceği de ifade edilmektedir. Bu amaçla, oseltamivir günlük 75 mg dozunda 7 gün süreyle kullanılmalıdır. İlâcın güvenle kullanılabileceği süre en fazla 6 haftadır.

Korunma amaçlı olarak oseltamivir aşağıdaki risk gruplarına verilmelidir. ‌ Enfekte veya ölmüş hayvanların yetiştiricileri ve bu çiftliklerde bulunanlar, ‌ Enfekte çiftliklere ziyareti söz konusu olanlar, ‌ Ölen hayvanları eldiven, maske, önlük ve gözlük gibi korunma önlemlerini almadan itlaf ve bertaraf edenler, ‌ Enfekte hayvanlara ait etleri, etlerin iç ısıları en az 70 °C’yi bulacak şekilde pişirmeden tüketenler.

Korunma amaçlı ilâç verilmesi hem virüsün baskılanarak mutasyon geçirmesinin engellenmesi, hem de morbidite ve mortalitenin engellenmesi açısından önemlidir.

Dünyanın, muhtemel bir pandemi etkeni olabileceğinin düşündüğü H5N1E karşı bir aşı henüz mevcut değildir.

Yeni oluşan bu virüs alt tipine karşı insanlarda koruyucu antikorlar da bulunmadığından, bu durum bir pandemi sebebi olabilecektir. Bu sebeple, kanatlı hayvan yetiştiriciliği yapan kişilerle bu kişilerin aile fertlerinin mevcut grip aşılarıyla aşılanmaları oldukça önemlidir.

Virüsün 56 °C’de 3 saatte veya 60 °C’de 30 dakikada öldüğü formalin ve iyot bileşiklerine de duyarlı olduğunun belirtildiği, ilâveten virüsün, kontamine gübrede düşük ısılarda en az 3 ay canlı kalabilirken, suda 22 °C’de 4 gün, 0 °C’de ise 30 gün canlılığını sürdürebildiği de bilinmelidir.

Pandemi Planı Korunma Sağlıklı yaşam koşullarını öğretin Disposible mendilleri şart koyun El yıkama tekniğini ve alışkanlığını öğretin Hasta olduklarında evden çıkmamalarını sağlayın

Pandemi Planı Surveyans Çalışanları ve öğrencileri izleyin – ve SORUN: Ateş Öksürük Vücut ağrısı Döküntüler Bulantı, kusma, ishal Bulaşıcı hastalıklar -

Pandemi Planı Plan yapın ve stafı eğitin Ebeveynleri eğitin Pandemi durumunda okulları tatil edin Pandemiye yol açabilecek kaynakları tanımlayın

Pandemi Planı Koordinasyon İletişim Kitle aşılamaları / medikal klinikler İzolasyon ve karantina prosedürleri İletişim

Pandemi Planı (Kitle Aşılamaları) Pandeminin başlangıcında aşı temini hiç yada çok kısıtlı olacaktır. Üretim pandemik virüsün tesbitinden sonra başlayacak ve aşı önceden üretilerek stoklanamayacaktır. Günümüzün teknolojisi ile aşılar pandemi başlangıcından sonra en iyi olasılıkla 3-6 ay sonra hazır olacaktır. Aşıların yetersiz olduğu ve panik durumunun oluştuğu pandemi ortamında elde edilebilen aşıların rasyonel kullanımı için önceden planlama yapılmalı ve öncelikler belirlenmelidir. Pandemik suş ile toplum daha önce hiç karşılaşmadığı için en uygun korunma için 2 doz aşılama gerekmektedir.

Pandemi Planı (Kitle Aşılamaları) Pandemi dönemindeki hedef grupların önceliği pandemiler arasındaki dönemden farklı olabilir. Hedef grup tayininde önceliklerin belirlenmesinde yardımcı olan amaçlar şunlardır: Zaruri hizmetlerin sürdürülmesi Hastaneye yatışların ve ölümlerin önlenmesi İnfluenza morbiditesinin azaltılması yada önlenmesidir.

DOMUZ GRİBİ

Alınması Gereken Dersler 1918 Pandemisi 70 -100 milyon ölüm 1. Dalga– Mart 1918’de başladı Hafif mevsimsel grip virüsü 2. Dalga – Yaz / Sonbahar 1918 Virüs daha ölümcül bir suşa mutasyon gösterdi Ölümlerin çoğu– 2. dalga döneminde 20-40 yaş aralığında görüldü. Mevcut H1N1 önümüzdeki sonbaharda 2. dalgaya neden olabilir. Hazır olmak gerekir.

Öncelikle aşılanacak grupları her ülke kendi tayin edecektir. ABD’de öncelikle aşılanacak gruplar (ACIP) - Gebeler - > 6 ay çocukların anne-babaları, bakıcıları - Sağlık personeli - 6 ay - 24 yaş arası çocuklar (6 ay- 4 yaş öncelikli) MMWR, 21 Ağustos 2009