Bilimsel Araştırma Yöntemleri 23.11.2010 – Fırat BÖTE – 4 Örneklem Seçimi Bilimsel Araştırma Yöntemleri 23.11.2010 – Fırat BÖTE – 4

Amaç Evren ve örneklem arasındaki ilişkiyi açıklayabilecek, Örnekleme türlerini açıklayabilecek, Araştırmanın amacı ve olanaklar doğrultusunda uygun örneklemeyi yapabileceksiniz.

Veri Toplama Çözümleme Yöntem Araştırma Modeli Evren ve Örneklem Veri Toplama Çözümleme

Soru: Fakültedeki bilgisayar kullanım faaliyetlerinin etkililiği hakkında E.F. öğrencilerinin geribildirimlerinin alınması için bir anket hazırlanmıştır. Bu anket kaç kişiye uygulanmalıdır? Anketin uygulanacağı kişiler nasıl belirlenmelidir?

evren Evren Çalışma Evreni Örneklem Örnek Olay

evren Genellenmek istenilen elemanlar bütünü Ulaşma güçlüğü Parametre Sınırlama Çalışma evreni

Güçlükler Örneklem Örneklem Maliyet Kontrol Etik zorunluluklar Belli bir evrenden Belli kurallara göre seçilen Evreni temsil yeterliği kabul edilen Küçük kümedir İstatistik

Örnekleme (Sampling) Evrenden örneklem alma işlemi Yansızlık-Tesadüfilik-Seçkisizlik Belli bir örneklem büyüklüğüne ulaşmada, evrendeki her ünitenin örnekleme girebilme olasılığının belli, bağımsız ve birbirine eşit olmasıdır Kişisel yanlılık, gönüllülük, en kolay ulaşılanı seçme

Örnekleme (Sampling) Eleman örnekleme Oransız eleman örnekleme Basit tesadüfi örnekleme Yalın örnekleme Yansız örnekleme Oranlı eleman örnekleme Tabakalı örnekleme Gruplandırılmış örnekleme

Örnekleme (Sampling) Küme örnekleme (Grupça örnekleme) Oransız küme örnekleme Oranlı küme örnekleme Güçlü Fiziki alanı daraltma Maliyet düşüklüğü Kontrol kolaylığı Sınırlılık Bireysel ayrılıkları yeterince dikkate almama Örnekleme yanılgısının artması Kademeli örnekleme: Küme + küme veya Küme + eleman

Örnekleme (Sampling) sürecinde yapılması gerekenler: 1.Çalışma evreninin tanımlanması 2.Evrendekilerin listelenmesi 3.Örnekleme türünün belirlenmesi 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması 5.Örneklemin alınması 6.Temsilliğin sınanması

1.Çalışma evreninin tanımlanması Yöntem Örneklemenin Yapılması 1.Çalışma evreninin tanımlanması “Eğitim Fakültelerinde okuyan dördüncü sınıf öğrencileri” 2.Evrendekilerin listelenmesi Tam liste Yansızlık, sonuçları genelleme

3.Örnekleme türünün belirlenmesi Yöntem Örneklemenin Yapılması 3.Örnekleme türünün belirlenmesi Evrendeki elemanların gösterdiği dağılım Temsilde aranan tamlık ve maliyet

4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması Yöntem Örneklemenin Yapılması 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması a.Evrenin benzeşikliği b.Değişkenlerin kontrolü-tarama ve deneme c.Çözümlemedeki gözenek sayısı d.Örnekleme türü e.Güven ve sapma f.Kestirilen evrendeğer Türü: Tanım: “Evrenden hesaplanan ya da örnekleme yoluyla kestirilmek istenen, evrenin ayırıcı bir niteliğine ilişkin değer. Örneğin, evrenin ortalaması. ” g.Olanaklar

4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması Yöntem Örneklemenin Yapılması 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması a.Evrenin benzeşikliği Kan, su, toprak, taş, elma Dünya, ülke, şehir, semt, aile

4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması Yöntem Örneklemenin Yapılması 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması b.Değişkenlerin kontrolü-tarama ve deneme Tarama modeli Deneme modeli c.Çözümlemedeki gözenek sayısı Y X C D A 1 3 B 2 4

4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması Yöntem Örneklemenin Yapılması 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması d.Örnekleme türü Oransız / Oranlı e.Sapma ve Güven e: ±1 Güven düzeyi: %95, %99 Yanılma olasılığı: %5, %1 Z:1,96 – Z: 2,58

4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması Yöntem Örneklemenin Yapılması 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması f.Kestirilen evrendeğer türü Ortalama Ortanca Standart sapma Frekans Oran

4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması Yöntem Örneklemenin Yapılması 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması f.Kestirilen evrendeğer türü Ortalama n=((zxss)/e)^2 Oran n= (.25xz^2)/e^2

4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması Yöntem Örneklemenin Yapılması 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması f.Kestirilen evrendeğer türü Standart sapmayı kestirme Önceki araştırmalardaki ss Pilot gruptan elde edilen ss Ranj 1/6, ……1/3 Uzman görüşleri

4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması Yöntem Örneklemenin Yapılması 4.Örneklem büyüklüğünün kararlaştırılması g.Olanaklar Benzeşik grup sayısını arttırma Güven düzeyi ve sapma sınırını değiştirme Gözenek sayısını değiştirme Çalışma evrenini daraltma Küçük örneklemli yinelemeler En küçük örneklem büyüklüğü Korelasyon >30 X^2: 0 ve %20<5 “Evrenin belli bir yüzdesini örneklem olarak alma işleminin bilimsel bir temeli yoktur”

Yöntem 5.Örneklemin alınması Ad çekme, yazı tura atma Örneklemenin Yapılması 5.Örneklemin alınması Ad çekme, yazı tura atma Çekilen eleman kümeye geri atılmalı Yansız numaralar çizelgesini kullanma Sayfa:52: Sütun 5 Satır, 2 yatay okuma 2500 eleman 4 rakam Yansız numaralar 8864, 8527, 2018, 8336….. Yansız diziden eşit aralıklarla seçme Sıralama Aralık: N/n Yansız başlangıç noktası

6.Temsilliğin sınanması Yöntem Örneklemenin Yapılması 6.Temsilliğin sınanması Oranlar: Evren-örneklemdeki cinsiyet, yaş vb. Örneklem büyüklüğü kestirmede kullanılan ss ile örneklemden elde edilen ss karşılaştırma

Kaynaklar Arıkan, Deniz. (2009). Ege Üniversitesi Açık Kaynak Ders Materyalleri. Karasar, Niyazi. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.