MADDENİN ÖZELLİKLERİ ASİTLER BAZLAR TUZLAR HAZIRLAYAN : GÖKÇE FORTACI

ASİTLER Asit kelimesi latincede “ekşi” anlamına gelen bir kelimedir. Yani ekşi tat veren maddeler asit özelliğine sahiptir.

ASİT:Suda çözündüğünde hidrojen iyonu ( H+ ) verebilen maddelere “asit” denir. HCl → H+(suda) + Cl-(suda) (Hidroklorik asit) CH3COOH → CH3COO-(suda)+H+(suda) (Asetik asit) H2SO4 → 2H+(suda) + SO2-(suda) (Sülfürik asit) H3PO4 → 3H+(suda) + PO43-(suda) (Fosforik asit)

Örneklerde gördüğünüz asitlerin hepsinin içerisinde hidrojen elementi vardır. Ancak hidrojen elementi içeren her şey asit değildir. Örneğin NH3(Amonyak) bileşiği yapısında hidrojen elementi bulunmasına rağmen asit değil bazdır.

Su içinde H olmasına rağmen asit değildir. Su nötrdür!!

C2H5OH (Etil Alkol) de İçerisinde H olduğu halde ASİT DEĞİLDİR!!! CH4 (metan gazı) ya da C2H5OH (Etil Alkol) de İçerisinde H olduğu halde ASİT DEĞİLDİR!!! Metan Gazı Etil Alkol

Bunun dışında (COOH) köküne sahip bileşikler ve CO2 - SO2-NO2 gazları (içinde H elementi olmasa bile) asittir!!! CO2 ve SO2 gazları H elementi içermezler. Bu gazlar yağmur damlalarında çözündüklerinde asit olarak yere düşer. Asit yağmurları bu şekilde oluşur CO2+H2O → 2H+ + CO32- SO2+H2O → 2H++ SO32-

Sulu çözeltilerinde büyük oranda H iyonlarına ayrışabilen asitlere kuvvetli asit denir.

Kuvvetli Asitler Hidroklorik asit – HCl Günlük hayatta tuz ruhu olarak bilinir. Kuvvetli bir asittir. Tuvalet ve banyo temizlemede kullanılır Ayrıca , Midemiz de seyreltik hidroklorik asit salgılayarak besinleri parçalar. Bu salgının fazlalaşması midede ülsere sebep olur.

Temizlik için kullandığı tuz ruhundan zehirlendi Mersin'in Tarsus ilçesinde tuz ruhu ile evinde temizlik yapan bir kişi zehirlenerek hastanelik oldu. Edinilen bilgiye göre, Ali Karademir (31), Yeni Mahalle, 4037 Sokak 13 numaradaki evinin bir odasında yere dökülen boyayı tuz ruhu ile temizlemek istedi. Temizlik sırasında odada fazla kalan Ali Karademir zehirlendi. Ailesinin durumu fark etmesi ile Tarsus 70. Yıl Devlet Hastanesi'ne götürülen Karademir, yoğun bakıma kaldırıldı. Evli ve 1 çocuk babası olduğu öğrenilen Karademir'in hayati tehlikeyi atlatamadığı bildirildi Tarih: 17.07.2009-12:24:47

H2SO4 - Sülfirik Asit Günlük hayatta Zaç Yağı olarak bilinir. Boya sanayinde ve patlayıcılarda kullanılır Araba akülerinde sülfirik asit vardır.

Nitrik asit : HNO3 Günlük hayatta KEZZAP olarak bilinir. Temizlik işlerinde kullanılır

Kezzabın Zararları

Bergen

1. Hidroklorik asit : HCl 2. Nitrik asit : HNO3 BAZI ASİTLER: 1. Hidroklorik asit : HCl 2. Nitrik asit : HNO3 3. Sülfürik asit : H2SO4 4. Karbonik asit : H2CO3

Kuvvetli asitler çok tahriş edici ve yakıcıdır Kuvvetli asitler çok tahriş edici ve yakıcıdır.Tahta, kağıt, kumaş, et gibi birçok maddeyi kısa sürede parçalayabilir.

Asitler etin rengini değiştirebilir Hücreleri parçalar Kağıdı karartır Kayaları aşındırır Mermer , tebeşir gibi maddelerin yapısını bozar..

Kuvvetli asitlerin asla TADINA BAKILMAZ EL DEĞDİRİLMEZ YA DA KOKLANMAZ

Suda iyonlaşmaları sırasında az miktarda H iyonu bırakan asitlere ise ZAYIF ASİT denir. Zayıf asitlerin tadına bakılabilir , EKŞİDİR

Zayıf Asitler… Malik Asit Sitrik asit Asetik asit Laktik Asit

Meşrubat ve kola da karbonik asit

Üzüm de Tartarik Asit Karınca da Formik Asit

Turunçgillerde Askorbik Asit Folik Asit

Oleik Asit Butirik Asit

ASİTLER Limon,elma,sirke,erik vb besinlerin ekşi olmasının nedeni asit içermeleridir.

Asit çözeltilerini başka sıvılardan ayırt etmek için turnusol kâğıdı kullanılır. Bir maddeyi başa maddeden ayırt etmeye yarayan maddelere ayıraç ya da indikatör denir.

mavi turnusol kağıdını Asitler mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir

Kolaylık…. Annem KIZARTIR ( Asit KIRMIZIya) BABAM MORARTIR (Baz Maviye Çevirir)

Asitlerin sulu çözeltileri elektrik akımını iletirler Deney da (HCL) bir asittir ve düzeneğin lambası yanmıştır..

Asitler metallerle etkileşerek hidrojen gazı ve tuz açığa çıkarırlar. Asitler metallere aşındırıcı etki yaparlar. Bu özelliğinden dolayı asitler metal kaplar içerisinde değil, cam ya da plâstik kaplarda saklanır.

Asitler bazlarla nötürleşme tepkimesi yaparak tuz ve su oluştururlar. Asit + Baz → Tuz + Su + Isı Asit + Baz → + +

Özetle ASİTLER ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ 1- Tadları ekşidir. 2- Asitler yakıcı özelliğe sahiptir. 3- Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. 4- Asitler metallerle( Zn ve Mg) etkileşerek hidrojen gazı açığa çıkarırlar. Asit + Metal → Tuz + Hidrojen gazı Asitler bu özelliklerinden dolayı metal kaplarda saklanmamalıdırlar. 5- Asitler mavi turnusol kağıdının rengini kırmızıya çevirirler. (Asitlerin ayıracı MAVİ TURNUSOL KAĞIDIDIR) 6- Asitler bazlarla nötralleşme tepkimesi yaparak tuz ve su oluştururlar. Asit + Baz → Tuz + Su 7-Hepsinin yapısında hidrojen (H) vardır ve sulu çözeltilerine (suda çözündüklerinde) hidrojen iyonu (H+) verirler.

Asit üzerine su dökülmez! Sıçrar / Patlar NOT Asit nasıl sulandırılır? Beher bardağına bir miktar su konur. Üzerine derişik sülfürik asit azar azar dökülür.Böylece asit çözeltisi elde edilir. DİKKAT: Asit üzerine su dökülmez! Sıçrar / Patlar

seyreltik baz çözeltisi (sıvı sabun) ile yıkanmalıdır NOT Asit yanıklarında cilt bol su ile ya da seyreltik baz çözeltisi (sıvı sabun) ile yıkanmalıdır ( Nötürleştirme Tepkimesi)

SORU: Asit çözeltilerinin metaller üzerine etki ederek aşağıdakilerden hangisi açığa çıkar? B ) Metal C ) Hidrojen D ) Oksijen A ) Asit SORU : Bir sulu çözeltiye asit özelliği kazandıran iyon aşağıdakilerden hangisidir? A ) OH- B ) Cl- C ) Na+ D ) H+ SORU : Asit + Baz ? + Su Soru işareti yerine ne yazılmalıdır? A ) Oksijen B ) Baz C ) Hidrojen D ) Tuz

BAZLAR BAZLAR Sulu çözeltilerine hidroksit OH- iyonu verebilen maddelere baz denir. Başlıca bazlar; NaOH , KOH , Ca(OH)2 , NH4(OH) , Mg(OH)2 , Fe(OH)3 VE NH3 tür.

Kuvvetli Bazlar.. Kuvvetli bazlar suda çözündüklerinde yüzde yüz iyonlaşırlar. yakıcı ve tahriş edici özelliktedir. Bazlar acı tattadır.Fakat bazı çeşit bazlar zehirlidir. Bu yüzden tadına bakmamak gerekir.

(Sodyum Hİdroksit – NaOH) Kuvvetli bazlar Sud- Kostik (Sodyum Hİdroksit – NaOH) Nem çekici, kaygan, suda çözünen bir maddedir. Deterjan, sabun yapımında, ayrıca tıkanmış boruları açmakta kullanılır

Potas-Kostik ( KOH-Potasyum Hidroksittir.) Kuvvetli bazlar Potas-Kostik ( KOH-Potasyum Hidroksittir.) Arap sabunu ve şampuan üretiminde, gübre sanayinde ve pil yapımında kullanılır

Zayıf Bazlar.. Suda çözündüklerinde az miktarda OH iyonu verebilen maddeler zayıf bazlardır…

Amonyak –NH3 Zayıf Bazlar.. Renksiz, keskin kokulu, sıvı bir bileşiktir. Çamaşır suyu yapımında, boya, ilaç gibimadde üretiminde kullanılır Amonyağın buharı göze, burna ve solunum yoluna zarar verir.

BAZLAR

BAZLAR

Günlük hayatımızda BAZLAR genel olarak temizlik maddesi olarak otaya çıkarlar.örneğin sabun Diş macunu Çamaşır sodası

şampuan

Kabartma tozu Deterjan

BAZLAR

BAZLAR

BAZLAR BAZLARIN ÖZELLİKLERİ Turnusol kağıdının rengini maviye çevirirler.

Bazların sulu çözeltileri elektrik akımını iletirler Deney da (NAOH) bir asittir ve düzeneğin lambası yanmıştır..

Bazların asitlerle reaksiyonundan tuz ve su oluşur. Bazların tadları acıdır. Bu yüzden sabun ağzımıza ve gözümüze değdiğinde acı verir.

BAZLAR BAZLARIN ÖZELLİKLERİ Bazlar ele kayganlık duygusu verirler.

Çözeltilerinde OH iyonu verirler

BAZLAR DİKKAT!!! Bazların tadına bakılmaz

Baz yanıklarında cilt bol su ile ya da limon suyu ya da sulandırılmış sirkeyle yıkanmalıdır!!

Temizlikte kullandığımız çamaşır suyu, tuz ruhu gibi maddelerin ambalajlarının üzerinde “Deri ile temasından kaçınınız”, “Tahriş edicidir” ya da “Aşındırıcı” gibi uyarılar bulunmaktadır.

Ayrıca bu maddelerin ambalajlarının üzerinde bazı tehlike işaretleri bulunmaktadır. Bunlara dikkat etmeli ve dikkatli kullanmalıyız.

ASİTLER BAZLAR pH KAVRAMI Asitler suda çözündüklerinde H+ iyonu Bazlar suda çözündüklerinde OH- iyonunu oluştururlar. Asit ya da baz çözeltilerindeki H ve OH derişimleri ile ilgili olarak geliştirilen bir kavram vardır.

ASİTLER BAZLAR pH KAVRAMI Bu kavrama pH denir. Bir çözeltinin pH değerine göre asit, baz ya da nötr özellik gösterdiği belirlenebilir.

Sulu bir çözeltide pH değeri 7 ise çözelti nötr özellik gösterir. ASİTLER BAZLAR pH KAVRAMI Sulu bir çözeltide pH değeri 7 ise çözelti nötr özellik gösterir. Sulu bir çözeltide pH değeri 7 den küçük ise çözelti asidik özellik gösterir. Sulu bir çözeltide pH değeri 7 den büyük ise çözelti bazik özellik gösterir.

ASİTLER BAZLAR pH-metre

pH-metre

pH-metre

pH-metre

ASİTLER BAZLAR

ASİTLER BAZLAR

ASİTLER-BAZLAR-TUZLAR Asit ve bazların nötürleşmesinden meydana gelir. Asitlerin (-) kutupları ile bazların (+) gruplarının birleşmesiyle oluşan iyonik katılara tuz denir. Tuz oluşumunda anyon ve katyon grupları arasında iyonik bağ oluşur.

ASİTLER-BAZLAR-TUZLAR Çok sert yapılı olup kristalize halde bulunurlar. Örneğin; NaCl (yemek tuzu), CaCo3 (kireç tuzu), … tuzlar grubuna girer.

ASİTLER-BAZLAR-TUZLAR Katı halde iyonlar birbirlerine sıkı sıkıya bağlandıkları için tuzlar katı halde elektrik akımını iletmezler. Eritildiklerinde ve suda çözündüklerinde oluşan (+) ve (-) iyonlarla elektrik akımını iletirler.

Tuzlar özetle… Katı ve kristal haldedirler Katı halde iken elektrik akımını iletmezler. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletirler. Asit ve bazların nötrleşme tepkimesi sonucu oluşurlar. Turnusol kağıdına etkileri yoktur.

NÖTRALLEŞME TEPKİMESİ Asitler ile bazların bir araya gelmesiyle oluşan tepkime sonucu nötr olan tuzlar ve su oluşur. Bu tepkimelere Nötralleşme Tepkimesi adı verilir. Asit + Baz → Tuz + Su NaOH + HCl → NaCl + H2O (Baz) (Asit) (Tuz) (Su) H2SO4 +Ca(OH)2 → CaSO4 + 2H2O (Asit) (Baz) (Tuz) (Su) HNO3 + KOH → KNO3 + H2O (Asit) (Baz) (Tuz) (Su)

Ağız sağlığımız için asitli içeceklerden ve yiyeceklerden uzak durmalı, bu maddeleri tükettikten sonra bazik özelliğe sahip olan diş macunu ile dişlerimizi fırçalayarak (Nötürleşme tepkimesi)asitlerin dişlerimize zarar vermesini engellemeliyiz.

Besinlerin sindirimini yapan midenin bu işlemi mide asidi ile gerçekleştirdiğini ve bu yüzden fazladan içeceğimiz veya yiyeceğimiz asitli yiyeceklerin midemizde asit derecesini yükselteceğini reflü, gastrit ve ülser gibi rahatsızlıklara neden olabilir. Bu tür rahatsızlıklarda bazik mide ilaçları kullanılır ( Nötürleşme)