GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİNİN KARAR ALIRKEN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR 15.11.2014

SUNUM PLANI 1- GİRİŞ 2- KARAR ALINIRKAN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 3- SONUÇ

GİRİŞ Tüketici hakem heyetleri : Tüketicilerin hak arama yollarını kolaylaştırmak; Tüketiciler ile satıcı ve sağlayıcılar arasındaki uyuşmazlıkların mahkemeye yansımadan çözümlenmesini sağlamak; Tüketici uyuşmazlıklarının daha basit, daha hızlı ve daha ucuz biçimde sonuçlanmasını sağlamak amaçlarıyla 1995 yılında mahkeme dışı çözüm organı olarak kurulmuştur.

GİRİŞ Halihazırda 81 il 919 ilçede toplam 1003 adet hakem heyeti bulunmaktadır. Hakem heyetlerinin bağlayıcı karar alma sınırı yükseltilmiştir. İlçe hakem heyetleri 2.000 TL’ye, il hakem heyetleri ise 3.000 TL’ye kadar bağlayıcı karar alabilmektedir. 3000 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklar için, tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamayacaktır. Tüketici bilincinin artması ile doğru orantılı olarak hakem heyetlerine yapılan başvurular da her geçen gün artmaktadır. 2012 yılında Tüketici Hakem Heyetlerine yapılan toplam başvuru sayısı 446.054 iken, 2013 yılında bu sayı 833.854’e, 2014 yılının ilk 8 ayında 642.226’ya ulaşan başvuru sayısının yıl sonunda 1.500.000’u ulaşması beklenmektedir.

KARAR ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR   Uyuşmazlık Konusunun Tarafları: Uyuşmazlığın taraflarından birisi tüketici diğeri ise satıcı/sağlayıcı olmalıdır. Uyuşmazlık konusu: Uyuşmazlık konusu Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında olmalıdır. Uyuşmazlık konusunun bedeli: İlçe hakem heyetlerine başvuruda uyuşmazlık bedeli 2.000 TL’nin il hakem heyetlerinde 3.000 TL’nin altında olmalıdır.

KARAR ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR  Tüketici Hakem Heyeti Yönetmelik Taslağındaki düzenlemeler uyarınca: Toplantıya katılamayacak olanlar: Hakem heyeti başkan ve üyeleri;   a) Aralarında evlilik bağı kalksa bile eşin taraf olduğu, b) Kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyunun taraf olduğu, c) Nişanlısının taraf olduğu, ç) Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın taraf olduğu, d) Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların taraf olduğu, e) İki taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı veya yasal danışmanı sıfatıyla hareket ettiği, f) Aynı uyuşmazlıkla ilgili bilirkişi olarak dinlendiği veya hakem sıfatıyla hareket etmiş olduğu, g) Kendisinin taraf olduğu veya doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili olduğu, uyuşmazlıklarla ilgili toplantılara katılamazlar.

KARAR ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR   Çekimser oy kullanamama: Üyeler çekimser oy kullanamazlar ve bunu karara yazamazlar. Kararlardaki imza sayısı: Kararlarda altı imza bulunmamalıdır. Heyet, beş kişiden oluştuğu için tüketici dışındaki tarafın tacir veya esnaf ve sanatkar olma durumuna göre, ilgili üye toplantılara katılacak ve karara imza atacaktır. Her iki üye aynı anda toplantıya katılamaz ve oy kullanamaz.

KARAR ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR  Karar İçeriği Her kararın bir sayısı ile tarihinin olması gerekir. Ayrıca, başkan ve üyelerin adları, raportörün adı, raportörün görüşü, şikayet eden, şikayet edilen, şikayet konusu, şikayet tarihi, olayın özeti, şikayet edilenin savunması, inceleme ve gerekçe ile hüküm kısımları yer almalıdır. Şikayet konusu kısmına, “6502 sayılı Kanun’a muhalefet” gibi genel ve belirsiz ifadeler yazılmamalı; bunun yerine, şikayet konusunu kısaca özetleyen, uyuşmazlığın meydana geldiği tarihi belirten, başvuru sahibinin istemini somut olarak açıklayan bir özetin bulunması daha uygun olacaktır.  

KARAR ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR  Karar içeriği: İnceleme ve gerekçe kısmı ile hüküm kısmında, incelemenin hangi hukuksal düzenlemelere göre yapıldığı, var ise bilirkişinin görüşü, ne gibi sonuçlara varıldığı açıkça belirtilmeli, “tüketicinin mağduriyetinin giderilmesine”, “tüketicinin haklılığına” gibi infaz yeteneği olmayan ifadelere yer verilmemeli, varılan hükmün ne olduğu, aleyhe karar çıkan tarafın karar uyarınca ne yapması gerektiği çok açık ve kesin bir dille açıklanmalıdır. İtiraz konusu yapıldığında tüketici mahkemesi hakimi veya kararı yerine getirmekten sorumlu icra dairesi, dosya ve/veya karar içeriklerinden heyetin iradesini kolaylıkla anlayabilmelidirler.  

KARAR ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR  Karar içeriği: Örneğin, bir işyeri dışında satış sözleşmesine dair uyuşmazlığın görüşüldüğünü varsaydığımız uyuşmazlıkta hüküm kısmı:   “Tüketicinin talebinin kabulüne, xxxx tarih ve xxxx sayılı işyeri dışında satış sözleşmesinin iptaline, ilgili sözleşmeden dolayı tüketicinin satıcıya borçlu olmadığının tespitine, peşin ödenen (varsa) xxxx TL’nin satıcıdan alınarak tüketiciye verilmesine , varsa senetlerin iptaline(…)” biçiminde infaz edilebilir nitelikte olmalıdır.

KARAR ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR İdari para cezası verememe: Heyetler, idari para cezası veya başkaca idari yaptırım kararı veremezler. Dosya içeriğinde idari yaptırım uygulanmasını gerektiren bir hususun tespit edilmesi halinde, konu, idari yaptırım kararı vermesi gereken makamlara iletilmelidir.   Tebliğ tarihi: Kararların taraflara tebliğ edildiği tarih, karar üzerine yazılmalıdır. Bunun yapılması, karara itiraz durumunda önemli olup, itiraz süresinin aşılıp aşılmadığının belirlenmesine esas olur. Taraflar tacir olmamalı: Hakem heyetlerinin tacirler(esnaf ve sanatkar dahil) arasındaki uyuşmazlıklara bakma görevi bulunmamaktadır. Bir tacirin konusu ne olursa olsun, başka bir tacir hakkındaki istemi halinde heyetler, görevsizlik kararı vermelidirler. Kararlarda bulunması gereken ifade: Kararın hüküm kısmında “onbeş gün içerisinde tüketici mahkemesine itiraz yolu açık olmak üzere” ifadesine yer verilmelidir.

KARAR ALINIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Tebligat ve bilirkişi ücreti: Uyuşmazlığın tüketici lehine çıkması durumunda tebligat ve bilirkişi ücretleri in kaybeden taraftan tahsil edilmesi gerekir. Bu ücretlerin tahsil edileceği durumlarda kararda , “tebligat ve bilirkişi ücretinin kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde karşı tarafın bulunduğu yerdeki vergi dairesi müdürlüğüne,ödeneceği, ödendiğine ilişkin makbuz un bu süre içinde tüketici hakem heyetine ibraz edilmesi gerektiği “ belirtilmelidir. Tebligat ve bilirkişi ücretlerinin süresi içinde ödenmemesi halinde, bu tutarların takip ve tahsil edilmesi amacıyla, söz konusu kararın bir örneği ile bu kararın karşı tarafa tebliğ edildiği tarihe dair bilgiyi içeren yazıyı ilgili vergi dairesi müdürlüğüne, ilçede vergi dairesi müdürlüğü bulunmaması halinde mal müdürlüğüne gönderilmesi gerekmektedir. (Tebligat ücreti hesaplanırken, uyuşmazlıkla ilgili yapılan tüm yazışmalar dikkate alınmalıdır.)

SONUÇ 1995 yılından bu yana son derece fedakarca çalışan tüketici hakem heyetleri tüketicilerin ekonomik çıkarlarının korunması açısından büyük bir rol oynamaktadır. Bu nedenle hakem heyetlerimizin karar alırken dikkat etmeleri gereken hususlara ilişkin bilgi verilmiştir. Tüketici hakem heyetlerinin 6502 sayılı Kanunla birlikte sorumlulukları artmıştır. Yeni Kanunla birlikte hakem heyetinin görev ve yetki alanına giren sözleşme çeşitleri artmış, dolayısıyla iş yoğunluğu artmıştır. Bu durumun bilinciyle hakem heyetlerimize teşekkür ederiz.

Dinlediğiniz için teşekkür ederim...