Hastane Çalışanlarında Tüberküloz Bilgi Düzeyi ve Risk Algılanması Pelin Duru Çetinkaya1, Ayşe Turan1,Ercan Çil, Ferhat Çetinkaya3, Ahmet Levent Başaran1 1Çukurova Dr. Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi 2Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi 3Adana Numune Eğitim Araştırma Hastanesi

GİRİŞ -AMAÇ Tüberküloza erken tanı koymak hastanın hızla iyileşmesi ve etrafındaki sağlıklı kişilere mikrobu bulaştırmaması açısından çok önemlidir. Amacımız sağlık çalışanlarında tüberküloz bilgi ve kaygı düzeylerine bakmak tüberküloz farkındalığını arttırmaktır.

MATERYAL-METOD Çalışma Çukurova Dr Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi ve Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi hastanelerinde görev yapan ve sözel olurları alınan 366 sağlık çalışanlarına Çiftçi* ve arkadaşları tarafından hazırlanan tüberküloz bilgi ve kaygı düzeyi anketi yapılmıştır. Veriler PAWS 18’e girilerek analizleri yapılmıştır. *Faruk Çiftçi, Özgül Torun, Erkan Bozkanat, Cengiz Han Açıkel, Cengiz Başoğlu, Zafer Kartaloğlu. Sağlık Çalışanlarında Tüberküloz Bilgi Düzeyi ve Risk Algılaması.Türk Toraks Dergisi 2007

BULGULAR 213’ü (%58,2) kadın,153’ü (%41,8) erkekti. Yaş ortalaması 35,65±8,51 ( 17-62) 272 (%74,3) olgu evli, 94 (%25,7) olgu bekardı. Eğitim n % İlkokul 30 8,2 Ortaokul 16 4,4 Lise 106 29,0 Üniversite 214 58,5 Çalışma yılı n % 0-4 66 18 5-9 125 34,2 10 175 47,8

n % Göğüs hastalıkları doktoru 20 5,5 Doktor 54 14,8 Hemşire –sağlık memuru 138 37,7 Diğer personel 154 42,1

Tüberküloz Risk Algılaması n % Kaygısız grup 23 6,3 Hafif kaygılı grup 55 15 Orta kaygılı grup 122 33,3 Yüksek kaygılı grup 166 45,4

Bilgi puanı n % 0-49 (zayıf) 228 62,3 50-64 (orta) 91 24,9 65-79 (iyi) 24 6,6 80-100 (çok iyi) 23 6,3

Meslek grupları ile bilgi düzeyine bakıldığında bilgi düzeyinin doktorlarda daha yüksek olduğu saptanmıştır (p=0,000). Zayıf(0-49) Orta(50-64) İyi(65-79) Çok iyi(80-100) Doktor %27,8 %44,4 %13 %14,8 Göğüs H.Dr. %0 %10 %30 %60 Hemşire -SM %63 %29 %5,8 %2,2 Diğer personel %81,8 %16,2 %1,9

Bilgi Düzeyi – Kaygı Düzeyi Bilgi düzeyi ile kaygı düzeyi karşılaştırıldığında istatistiksel anlamlı fark saptanmamıştır (p=0,458). 0-49 (zayıf) 50-64 (orta) 65-79 (iyi) 80-100 (çok iyi) K.grup 17 (%7,5) 6 (%6,6) (%0) H.K. grup 35 (%15,4) 16 (%17,6) 2 (%8,3) (%8,7) O.K. 79 (%34,6) 29 (%31,9) 7 (%29,2) (%30,4) Y.K. 97 (%42,5) 91 (%44) 15 (%62,5) 14 (%60,9)

Eğitim ile kaygı düzeyi arasındaki ilişki incelendiğinde: eğitim seviyesi arttıkça kaygı düzeyinin arttığı saptandı (p:0,018). kaygısız Hafif kaygılı Orta kaygılı Yüksek kaygılı ilkokul %16,7 %26,7 %40 ortaokul %6,3 %18,8 %43,8 %31,3 lise %2,8 %16 %35,8 45,3 üniversite %6,5 %12,6 %30,4 %50,5

Meslek gruplarıyla kaygı düzeyi arasındaki ilişki incelendiğinde doktor ve hemşirelerin diğer sağlık çalışanlarına göre kaygı düzeyinin arttığı saptanmıştır (p:0,001). K H.K O.K Y.K Doktor %7,4 %24,1 %18,5 %50 Göğüs hastalıkları doktoru %5,0 %0 %35 %60 Hemşire-sağlık memuru %5,1 %7,2 %34,1 %53,6 Diğer personel %7,1 %20,8 %37,7 %34,4

Doktor ve hemşirelerin diğer sağlık çalışanlarına göre kaygı düzeyinin arttığı saptanmıştır (p=0,003). K H.K O.K Y.K DOKTOR %6,8 %17,6 %23 %52,7 HEMŞİRE-SM %5,1 %7,2 %34,1 %53,6 DİĞER PERSONEL %7,1 %20,8 %37,7 %34,4

Cinsiyetle kaygı düzeyi arasında ilişki bakıldığında gruplar arasında fark saptanmamıştır (p=0,46). Yaş ile kaygı düzeyi bakıldığında istatistiksel anlamlı ilişki saptanmamıştır (p=0,868). Çalışma yılı ile kaygı düzeyi arasında ilişki saptanmamıştır(p=0,443).

Tüberküloz hastalığı nasıl bulaşır sorusuna %90,5 olgu solunum yolu ile cevabını vermiştir. DGT'nin ne olduğu sorulduğunda %32,7 olgu doğru cevap verirken %20,8 olgu hiç duymadığını ifade etmiştir. Tüberküloz enfeksiyonu tanısı nasıl konulur sorusuna %24,1 olgu PPD ile cevabını vermiştir. Tüberküloz tedavi süresi sorulduğunda %62,2 olgu 6 ay olarak cevaplamıştır.

SONUÇ Sağlık çalışanlarının %62,3’ünün Tüberküloz bilgi puanı zayıf Tüberküloz konusunda %45,4'nün yüksek kaygılı Eğitim seviyesi arttıkça kaygı düzeyinin arttığı; doktor ve hemşirelerde kaygının diğer sağlık personelinden daha yüksek olduğu saptanmıştır. Sağlık çalışanlarında Tüberküloz Kaygısını azalmak için Tüberküloz konusunda eğitim programlarının yapılmasının gerekli olduğu düşünmekteyiz.

En iyi kişi kendinden çok ait olduğu sosyal toplumu düşünen, onun varlığının ve mutluluğunun korunmasına kendini adayan insandır…. MUSTAFA KEMAL ATATÜRK