* Tablet, Cep Telefonu, Bilgisayar ve Televizyonun Zararları 16/07/96 Beyin Zehirlenmesi Tablet, Cep Telefonu, Bilgisayar ve Televizyonun Zararları *

Hoş Geldiniz Tablet, Cep Telefonu ve Bilgisayar ve Televizyon Hayatımızın Vazgeçilmezleri. Peki Çocuklarımız İçin Ne Kadar Yararlılar veya Zararlılar

Bugün Başlıklarımız Tablet ve Bilgisayarın Kullanımı Cep Telefonu, Ne Zaman ve Nasıl Kullandırılabilir. Televizyon, Ne Kadar İzlenebilir, Ne Tür Programlar İzlenebilir Ailelere Düşen Görevler Nelerdir?

Cep Telefonu Kullanımı İnsan Beyninin Gelişimi 25 Yaşına Kadar Devam Etmektedir. Radyo dalgaları ve yaydıkları radyasyon yaşayan hücrelerin bozulmasına neden olmaktadır. Fizyolojik zararları çok büyük, fakat bir bu kadar önemli unsur psikolojik gelişimdeki olumsuz etkiler.

Cep Telefonu Kullanımı Rus bilim adamlarının cep telefonu kullanan 5-12 yaş arası çocuklar üzerinde yaptıkları 5 yıllık bir araştırma sonucunda bu çocukların cep telefonu kullanmayan yaşıtlarına oranla beyin kapasitelerinde düşme, dikkat dağınıklığı ve öğrenme bozuklukları tespit edilmiştir.

Cep Telefonunun Zararları ( Kısa Vadeli -24 Saat) Görüş alanında daralma. Yoğun stres ve yorgunluk hissi. Kulak çınlaması ve kulaklarda ısınma. Konsantrasyon ve dikkat bozulması. İşitmede geçici aksaklıklar oluşması. Baş ağrıları ve sersemleme.

Cep Telefonunun Zararları ( Uzun Vadeli – 10 Yıl) Genetik yapının bozulması. Beyaz kan hücresi (lenfoma) kanseri. Kalp rahatsızlıkları. Kan beyin bariyerinin zedelenmesi. Kalıcı işitme bozuklukları. Hafıza zayıflaması ve beyin tümörü riski. Kan hücrelerinin bozulması. Bağışıklık sisteminin zarar görmesi.

Çocuğumuza Kaç Yaşında Cep Telefonu Kullandırtabiliriz? Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2013 Nisan ayında yaptığı araştırmaya göre 6-15 yaş arasındaki çocuklar ortalama 10 yaşında cep telefonu kullanmaya başlıyor. Aynı araştırma çocukların yüzde 93’ü konuşmak, yüzde 7’i ise oyun oynamak için cep telefonu ediniyor.

Çocuğumuza Kaç Yaşında Cep Telefonu Kullandırtabiliriz? Cep telefonlarının verdiği zarar çocuğun yaşı azaldıkça daha da artmaktadır. Araştırmalar fizyolojik ve psikolojik olarak çocukların 15 yaşına kadar cep telefonu kullanmamaları gerektiğini ortaya koymaktadır.

Çocuğunuz Cep Telefonu İçin Çok Israr Ediyorsa 15 yaşına kadar çocuğun kendi cep telefonu, tableti, bilgisayarı olmamalı. Evdeki ortak aletleri kullanmasına izin verilmelidir. Çocuk çok ısrar ediyorsa onu kandırmak yerine “Bu şu anda senin ihtiyacın değil ve bunu almanı uygun görmüyorum” şeklinde açıklayıcı ve ikna edici cevaplar vermelisiniz.

Çocuğunuza yine de cep telefonu almakta kararlıysanız Çocuğunuza cep telefonu almadan önce onunla bir sözleşme yapın. Cep telefonu kullanmasını belirli kurallar çerçevesinde yapın. Faturalı veya yüksek paketli hatlar almaktan kaçının. Oyun değil ihtiyaç olarak kullanabileceği telefonları seçin.

Okul Öncesi Dönemde Cep Telefonu Okul öncesi dönem çocuklarında cep telefonu ağladığında susması veya oyalanması için aileleri tarafından verilir. Çocuklar teknoloji ile dünyaya gelmez, onlara teknolojiyi biz öğretiriz. Hiçbir şekilde, uçak modunda olsa dahi çocuğunuza cep telefonu vermeyin.

Çocuklarda Tablet Kullanımı Özellikle şekil – zemin algısı gelişmeyen bebeklerde gelişim geriliğine ve algısal motor gelişimini olumsuz etkileyebilir. Erken yaşta kullanımı sosyal gelişimi olumsuz etkileyebilir. Çocukların içe kapanmasına, yalnızlaşmasına neden olur. Uzun kullanımda otizm ve otizm benzeri belirtiler görülebilir.

Çocuklarda Tablet Kullanımı Okul öncesi dönemde tablet ve bilgisayarlarla tanışan çocuklar bunların 3 boyutlu hareketli dünyasına alışır ve okul döneminde uyaran eksikliği problemi yaşayarak öğrenme güçlüğü, dikkat dağınıklığı ve odaklanma sorunları yaşayabilmektedirler. Kısa dönemde boyun – baş ağrısı problemleri yapabilirken, ilerleyen dönemlerde duruş bozuklukları ve kireçlenmeye neden olur.

Çocuğumuza Tableti Nasıl Kullandırmalıyız? 0 – 2 yaş döneminde çocuğunuza kesinlikle tablet kullandırmamalısınız. 2 – 6 yaş dönemi arasında seyrek zamanlarda, oldukça az kullanması, hatta mümkünse hiç kullanmaması; 6 – 8 yaş döneminde akademik zamanı ve görevleri dışında günde yarım saat anne – baba denetiminde kullanılabilir.

Çocuğumuza Tableti Nasıl Kullandırtmalıyız 8 yaşında büyük çocuklarda ve ergenlerde tablet kullanımı günde bir saati geçmemelidir ve bu kullanım için de belirli kurallar konulmalıdır. Göz problemlerine ve duruş bozukluklarına neden olması, sosyal içe dönük yapıya ve yalnızlığa sebebiyet vermesi yine bu dönem çocukları için önemli zararların başında gelmektedir.

Çocuklarda Bilgisayar Kullanımı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye'de bilgisayar kullanma yaşı ortalama 8 oldu.  Çağımız bilgisayar ve internet çağı. Doğru kullanıldığında yararları tartışılmaz olan bilgisayarlar, yanlış kullanımda büyük zararlar da verebilmektedir.

Bilgisayarın Faydaları Çocukların yaşlarına uygun, şiddet ve saldırganlık içermeyen, daha çok zeka gelişimini destekleyen bilgisayar oyunlarını, anne-babaların denetiminde ve onların uygun gördükleri süre içinde oynamasının, çocukların zihinsel gelişimine olumlu destek verdiğini söyleyebiliriz. Özellikle okul çağında çocukların oyunun yanı sıra ödevlerini internet’ten araştırması onların araştırmacı ruhunu geliştirir.

Bilgisayarın Faydaları Bilgisayar konusunda deneyimlerinin artması teknolojiyi sevmelerini sağlayacaktır. İyi eğitim yazılımları; çocukların temel becerilerini -okuma, yazma gibi- geliştirmelerine yardımcı olmanın yanı sıra, daha üst düzeyde neden-sonuç ilişkisini anlamalarında, üst düzey problem çözme, yaratıcı düşünme gibi becerilerini geliştirmelerinde de etkili olabilir. 

Bilgisayarın Zararları Bilgisayarın yanlış kullanımının en önemli zararı “bağımlılık”tır. Bilgisayarın başında, onun hareketli ve renkli ekranında zaman algısını kaybeden çocuklar gerçek dünyadan uzaklaşır ve diğer uyaranlar cazibesini kaybeder. Oyun oynamak veya internete girmek için uykusunu veya ödevlerini ihmal eder, zamanının çoğunu bilgisayar başında geçirir.

Bilgisayarın Zararları Bilgisayar kullanımını gerçek yaşamın yerine alan çocukta sosyal yalnızlık, sosyal problemler, içe kapanma gibi sorunlar gelişir. 

Bilgisayarın Zararları Şiddet ve vandalizm içeren oyunlar çocukları şiddete eğilimli hale getirir.  

Bilgisayarın Fiziksel Zararları Bilgisayarın fazla kullanılması göz sağlığını bozar. Bilgisayar başında geçirilen zaman çocuğun açık havada serbestçe oynamasına engel olarak kas gelişiminin sağlıklı gelişememesine neden olur. Bilgisayar başında yenilen abur cubur ve hareketsiz geçirilen zaman obeziteye neden olabilir. Oturma bozuklukları ve mouse – klavye kullanımına bağlı eklem rahatsızlıkları gelişir.

Bilgisayar Kullanımını Faydalı Hale Getirmek İçin Anne – Babalara Düşen Görevler Bilgisayar ve internette geçirecekleri süreyi belirleyin ve bu süreyi aşmasına izin vermeyin. Kurallarınız net olursa ve çocuk bunu alışkanlık haline getirirse zorluk yaşamazsınız. Yaşlarına uygun eğitim programları ve bilgisayar oyunları alın. Belli bir bilince ulaşana kadar bilgisayar başında geçirdiği süre kadar yaptığı çalışmaları da denetim altında tutun.

Bilgisayar Kullanımını Faydalı Hale Getirmek İçin Anne – Babalara Düşen Görevler Çocuklara eğitici yazılımlar alın. Çocuğun bilgisayarda yaptığı çalışmaları onunla paylaşın. Bilgisayar kullanıcısıysanız evde gereğinden fazla bilgisayar başında zaman geçirmeyerek çocuğunuza olumlu örnek olun. Çocuğunuz internet kullanıyorsa onun için uygun olan sitelerin listesini belirleyerek girdiği siteleri kontrol altına alın.

Bilgisayarı Yasaklayalım mı? Bilgisayarı toptan yasaklamanın bir yararı yok. Çocuklarla bilgisayar ve internet konusunda sohbet edilmeli, burada okudukları ya da gördüklerinin yanlış olabileceği, bilgiyi tartışmak gerektiği, yararlı ve zararlı yanları anlatılmalı. Bilgisayar karşısında iki saati aşmamalı. Filtreleme programları kullanın.

Bilgisayarı Yasaklayalım mı? Çocuklarınızın size bir şeyler öğretmesine izin verin. İnternet ortamında neler yaptıklarını, kimlerle tanıştıklarını size göstermelerini isteyin. Bilgisayarı yetişkinlerin takip edebilecekleri ortak kullanım alanlarına koymak, herkese bir bilgisayar yerine mümkünse tüm ailenin aynı bilgisayarı paylaşması da sınırlama açısından yararlı.

Bilgisayarı Yasaklayalım mı? Aile bireylerinin birlikte katılabilecekleri geziler, sosyal, sportif etkinlikler, çeşitli hobiler, kitap okuma alışkanlığı, aileyle ilgili çeşitli görev ve sorumluluklar da çocuğu kolaylıkla bilgisayardan uzaklaştırır. Daha baştan belli zaman dilimlerinde ve belli bir süre için internet kullanımı alışkanlığını kazandırmalısınız.

Çocuklarda TV Kullanımı Televizyon günümüzde en yaygın kullanılan, -neredeyse her evde birden fazla bulunan- iletişim aracıdır. Faydalı mı, zararlı mı olduğu konusu tamamen televizyonunun kullanımına bağlı olarak değişmektedir

Çocuklarda TV Kullanımı Tüik araştırmasına göre 06-15 yaş grubundaki çocukların %92,5’i hemen her gün TV izledi. Bu oran 06-10 yaş grubundaki çocuklarda %94,8 ve 11-15 yaş grubu çocuklarda ise %90,2’dir. Günde ortalama dört saatin üzerinde TV izleyen çocukların oranı 06-15 yaş grubunda %12 iken, 06-10 yaş grubunda %12,5, 11-15 yaş grubu çocuklarda ise %11,6’dır.  06-10 yaş grubu çocuklarda en çok izlenen program türü %93,8 ile çizgi film iken 11-15 yaş grubu çocuklar tarafından en çok izlenen program türü ise %76,8 ile film ve dizilerdir. 

Televizyonun Faydaları Doğru yayınlar seçilip ve kontrollü kullanıldığında televizyonun faydaları vardır. Dil gelişimi – bilişsel gelişim gibi gelişim alanlarına katkı sağlayabilir. Çocuklara yönelik yayın kuşaklarıyla çocukların zihinsel, ruhsal gelişimlerine katkı sağlamaktadır.

Televizyonun Faydaları Eğitici programlar ailece izlendiğinde; aile bireylerini bir araya toplayarak, aralarında yeni ortak ilgilerin doğmasını sağlar ve aile içi iletişimin artmasına katkıda bulunur. Çocukların ilgi alanlarını, kelime hazinesini genişletir. Bilgi yarışmaları genel kültürü arttırır.

Televizyonun Zararları Televizyon programları çocuğun gelişimi ve yaşına uygun olarak seçilmediğinde ve televizyon izleme süresi kontrol edilmediğinde yararları gibi pek çok zararı da olabilir televizyonun.

Televizyonun Zararları Televizyon programlarının bir çoğunda konuşma dili sıkça yanlış, argo ve yabancı kelimelerle, özentisizce kullanıldığı için çocuğun dil gelişimi olumsuz etkilenebilir. Çocuk televizyonu tek başına izlediğinde, televizyonun sunduğu her şeyi gerçekmiş gibi kabul edebilir. Oysaki izlediğimiz pek çok şey hayal ürünü…

Televizyonun Zararları Çocuklar televizyona soru soramadığı için bu durum çocuğun bir süre sonra olayları düşünmesini, eleştirmesini engelleyebilir yani çocukları tembelleştirir. Çocukların aşırı düzeyde televizyon izlemesi, kitap okuma, spor yapma, resim yapma, arkadaşları ile oyun oynama gibi olumlu faaliyetlerden, hatta yemek yemekten bile alıkoyabilmektedir.

Televizyonun Zararları Çocuğun televizyon karşısında uzun süre kalması, çevreye olan ilgisini azaltabilir, fazla televizyon seyretme çocukların sosyalleşmesini engelleyebilmektedir. Tüketime ve para harcamaya özendiren reklamlar, çocuğun reklamda gördüğü yiyecekleri, oyuncakları istemesine neden olabilir. Bu istekler ekonomik açıdan aileye zarar verebilir.

Televizyonun Zararları Fazla televizyon izlemenin çocuklar üzerinde fiziksel zararları da vardır. Televizyon karşısında uzun süre hareketsiz kalma ve abur cubur yeme şişmanlama ve obeziteye neden olabilir. Uzun süre televizyon karşısında vakit geçiren çocuklar kendilerini daha yorgun ve enerjisiz hissederler.

Anne – Babalara Uyarılar Günümüz yaşantısında çocuğun hayatından televizyonu tamamen çıkarmak neredeyse imkansızdır. Çocuğunuz için onun yaşına uygun programları seçmeli, yaşına uygun olmayan şiddet – cinsellik – argo içeren yayınları izlemesini engellemelisiniz.

Anne – Babalara Uyarılar Akıllı İşaretlere Uyun

Anne – Babalara Uyarılar Çocuğunuzun yaşına uygun olmayan programlar çıktığında çocuğunuzun merakını arttırmadan uzaklaştırın.

Anne – Babalara Uyarılar Televizyon izlemeye zaman sınırlaması getirin. Televizyon evin her köşesinde devamlı açık olmasın. Televizyonu belirli zamanlarda açın ve seyredilmesine izin verin. Televizyonsuz saatler olmasına özen gösterin. Örneğin yemek yerken televizyonu açmayın. Evin her yerinde televizyon bulundurmayın. Televizyon belirli bir mekanda izlenebilsin.

Anne – Babalara Uyarılar Tüm aile bireyleriyle belli saatlerde genel izleyici kitlesine uygun programları birlikte seyretmeli. İzlenen programları evdekilerle tartışarak, birlikte yorum yaparak daha eğlenceli ve faydalı hale getirebiliriz. TV izlerken aile bireyleri birbirine “sen olsaydın ne yapardın?” sorusunu sormalı, farklı düşünceler geliştirmeli.. Örn: Şiddet içeren sahneler izlenmek durumunda kalındığında olayın şiddet kullanılmadan nasıl çözülebileceği hakkında düşünmek.

Anne – Babalara Uyarılar Unutmayın, Televizyon çocuklarınızı oyalama aracı değildir. Çocuklarınızı oyalamak için televizyonu kullanmayın. Televizyonu çocuklarınızın yeni şeyleri eğlenerek öğrenebileceği eğitici bir araç haline getirin ve bu şekilde kullanın.

Son Olarak Teknoloji hayatımızdaki kaçınılmaz bir gerçek, bunu doğru ve faydalı kullanmalıyız. Doğru kullanılmayan teknolojinin otizmden, obeziteye çocuklarımız üzerinde olumsuz pek çok etkisinin olduğunu unutmayın. Ve en son olarak, onlar sizi örnek alıyor. ONLARA DOĞRU BİRER ÖRNEK OLUN

TEŞEKKÜRLER Uzm. Psikolog UĞUR DALAN