AFETLERDE BULAŞICI HASTALIKLAR ve ÇEVRESEL KONTROL Prof. Dr. Recep AKDUR
AFETLER OLAĞANDIR ve YAPAYDIR Doğal ve olağan hareketler sonunda oluşur Olacağı zaman ve yer bilinmektedir Sonuçları da bilinmektedir Toplumun bulunması Düşünsel yetersizlik/ toplu akıl yetersizliği Fizik çevrenin yetersiz olması
Afetlerde çocuklar daha çok hasar görüyor 7 Aralık 1988 Ermenistan Depremi 55000 tahmini 24986 resmi ölüm var bunların 2/3 çocuklar 32000 çocuk başka bölgelere taşındı, bunların altı bini uzun süre kayıp oldu 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi 40000 tahmini 18000 kayıtlı ölüm bunlardan 2/3 çocuk
AFETLERDEN SONRA 2. Nüfusta Kütlesel Değişimler Olur 1. Fizik ve Biyolojik Çevre Olumsuz Etkilenir 2. Nüfusta Kütlesel Değişimler Olur 3. Olağan Sağlık ve Çevre Hizmetleri Kesintiye uğrar 4. Çevrede Özel Kirlilikler Oluşur
AFETLERDEN SONRA EPİDEMİ RİSKİ YARATAN ENFEKSİYONLAR ve İLGİLİ ÇEVRE ETMENİ HASTALIK OFE (Kolera, Tifo, Dizanteri) Kızamık S.Y.E Meningokal Menenjit Tüberküloz Bağırsak Parazitleri Sıtma, Uyuz, Veba Tetanos , Gazlı Kangren Anemi ve Avitaminozlar ÇEVRE FAKTÖRÜ Su, tuvalet, gıda, kalabalık yaşam Kötü barınma, kalabalık ve beslenme Kötü barınma ve kalabalık yaşam Kalabalık yaşam Kalabalık yaşam ve yetersiz beslenme Su, tuvalet, kalabalık yaşam Vektörler, kötü barınma ve hijyen Kötü hijyen, yaralanma ve doğum Yetersiz beslenme
ÇEŞİTLİ AFET SALGINLARI 1907 Sanfransisko Yangını Veba 1918 Minesota Orman Yangını İnfluenza 1963 Haiti Kasırgası Sıtma 1976 İtalya Depremi Salmonella 1979 Dominik Kasırgası Tifo, hepatit, kızamık 1983 Kolombiya Depremi Viral hepatit 1983 Ekvador Seli Sıtma
GEÇİCİ YERLEŞİMLER 1. YER SEÇİMİ 2. ÇADIR SEÇİMİ 3. ÇADIR YERLEŞİMİ 4. HİJYENİK YAPILAR
SU SAĞLIĞI 1. SU MİKTARI 2. SU DEZENFEKSİYONU 3. SU SAĞLAMA a. Ambalajlı Sular b. Mobil arıtma düzenekleri c. Tanker d. Şebeke getirilmesi
GIDA SAĞLIĞI 1. Kısa zaman içinde sıcak gıda sağlama 2. Geçici yerleşim sağlanıncaya dek seyyar mutfak 3. Gıda dağıtımı a. İlk günlerde kuru gıdalara ağırlık vermek b. Yardımların aile ve bireysel paketlerde olması c. Disiplinli ve adaletli bir dağıtım sağlamak d. Bölgesel kültürün gözetilmesi
İNSAN DIŞKI ve İDRARI a. Küçük boyutlu afetlerde seyyar helalar b. Büyük boyutlularda, geçici yerleşim sağlanıncaya dek açık çukurlu hela c. Geçici yerleşimde kapalı çukurlu hela ya da kanalizasyona bağlanma (her on kişiye bir kabin) d. Hela kabini ve hijyeninin sağlanması
EVSEL ATIKLAR 1. POŞETLERLE TOPLANMASI 2. KAPAKLI ÇÖP BİDONLARI (50 kişi için 100 litre hacimli) 3. DÜZENLİ ve GÜNLÜK ALMA 4. YAKMA ve GÖMME
KALABALIK FAKTÖRÜ 1. Kişi başına üç m2 alan, on m3 hacim 2. Doğal hava değişimi 30 m3/saat 3. Yatak odalarında ranza yeğlenmeli 4. Ranza olmaması halinde baş ayak pozisyonunda yatış sağlanmalı
VEKTÖR ve YABANIL HAYVANLAR 1. Çevrede sivrisinek jiti bırakılmamalı 2. Jitlere larvasit uygulanmalı 3. Karasinek jitleri ile mücadele edilmeli 4. Çadır yerleşimlerinde akrep ve yılan olmayan yerler seçilmeli 5. Çadırların etrafına kalıcı ensektisitler sürüngenler için bir önlem olabilir
ENKAZ ve MOLOZLARIN UZAKLAŞTIRILMASI 1. Güvenlik ve ulaştırmayı tehdit etmeyen molozlarda acele edilmemeli 2. Molozlar doğal kaynaklara dökülmemeli 3. Molozlar organik atık çöplüklerine dökülmemeli
ÖZEL KİRLİLİKLERİN KONTROLÜ 1. RADYOAKTİF KİRLİLİK 2. BİYOLOJİK KİRLİLİK 3. KİMYASAL KİRLİLİK 4. PATLAYICI ve PARLAYICILAR
AŞILAMA Kampanya tarzında aşılamaya gerek yoktur, Rutin aşılara ne kadar erken devam edilirse o kadar iyi olur, Yaralılara tetanos rapeli yararlıdır, Yaralı ve cesetlerle temas edeceklere Hepatit B yapılmalıdır, Yaşlı düşkünlere H İnfluenza yararlı olur