BİLANÇO 1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR 10 HAZIR DEĞERLER 11 MENKUL DEĞERLER 12 TİCARİ ALACAKLAR 13 DİĞER ALACAKLAR 15 STOKLAR 18 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR 4 U.V.YABANCI KAYNAKLAR 2 DURAN VARLIKLAR 5 ÖZ KAYNAKLAR
1 DÖNEN VARLIKLAR 10 HAZIR DEĞERLER 100 KASA 102 BANKALAR 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 11 MENKUL DEĞERLER 110 HİSSE SENETLERİ 111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI 12 TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR 121 ALACAK SENETLERİ 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 15 STOKLAR 153 TİCARİ MALLAR 157 DİĞER STOKLAR 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI
12 13 22 23 ALACAKLAR Ticari Diğer Dönen Varlıklar Duran (Kısa Vadeli) (Uzun
HESAP SINIFI HESAP GRUPLARI HESAP ADLARI 12 TİCARİ ALACAKLAR 1 DÖNEN VARLIKLAR 12 TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR 121 ALACAK SENETLERİ 122 ALACAK SENETLERİ REESKOONTU (-) 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 13 DİĞER ALACAKLAR 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 133 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 135 PERSONELDEN ALACAKLAR 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 137 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 138 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR 139 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 2 DURAN VARLIKLAR 22 TİCARİ ALACAKLAR 220 ALICILAR HESABI 221 ALACAK SENETLERİ HESABI 222 ALACAK SENETLERİ REESKOONTU (-) 226 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 229 ŞÜPHELİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-) 23 DİĞER ALACAKLAR 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 232 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 233 BAĞLI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 235 PERSONELDEN ALACAKLAR 236 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 237 DİĞER ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) 239 ŞÜPHELİ DİĞER ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)
GENEL MUHASEBE DÖNEMİÇİ MUHASEBE İŞLEMLERİ KONUSU DÖNEMSONU MUHASEBE İŞLEMLERİ KONUSU Senetsiz alacaklar Senetli alacaklar Depozito-teminatlar Diğer ticari alacaklar Ortaklardan alacaklar İştiraklerden alacaklar Bağlı ortaklıklardan alacaklar Personelden alacaklar Diğer çeşitli alacaklar Envanter-değerleme-düzeltme-düzenleme Reeskont hesaplama Alacaklara karşılık ayırma Şüpheli ve değersiz hale gelme kayıtları
ALACAK SENETLERİ SAYIM CETVELİ ALACAK SENETLERİ SAYIM CETVELİ Senet numarası Borçlunun adı-soyadı Borçlunun adresi Cüzdanda Teminatta Protestolu
Örnek: 31.12.2005 tarihinde Alıcılar Ana ve Yardımcı Hesaplarıyla ilgili envanter sonuçlarına göre ana hesap bakiyeleri ile yardımcı hesap bakiyeleri arasında 100 YTL’lik bir fark söz konusudur. Nedeni araştırıldığında ise bir müşteriden olan 100 YTL’lik alacak tahsil edildiği halde kaydının unutulduğu anlaşılmıştır. Bu işletmenin yevmiye defterinde bu durumu düzeltmek için yapacağı kayıt aşağıdaki gibidir: 1 31.12.2005 100 KASA 100,- 120 ALICILAR 100,-
Dayanak DEĞERLEME ÖLÇÜSÜ AÇIKLAMA Varsa Yoksa TTK 75. Md’ye göre İtibari Değer Tüm Normal Alacak Senetleri VUK 281.Md’ye göre İtibari Değer veya Tasarruf Değeri Türk Lirası üzerinden düzenlenmiş Alacak Senetleri Senetteki Faiz Oranı T.C.M.B. Resmi İskonto Haddi Yabancı para üzerinden düzenlenmiş Alacak Senetleri Senetteki Faiz Oranı LIBOR Londra Bankalar Arası Faiz Oranı MSUGT’ne göre Tasarruf Değeri Tüm Normal Alacak Senetleri
ALACAKLAR Senetli İtibari Değer yada Tasarruf Değeri Senetsiz Mukayyet Değer = İtibari Değer x 36000 36000 + (Gün x İskonto) İç İskonto Formülü
100 YTL RT ÖRNEK 1: 20.07.2005 vadeli, 1000 YTL itibari değerli bir alacak senedinin tasarruf değeri şöyle hesaplanır (iskonto oranı % 20): TD = [ İD x 36000 ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ] RT = [ İD x Gün x i ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ] TD = [1000 x 36000] / [36000+(200 x 20)] = 900 YTL RT = [1000 x 200 x 20] / [36000+(200 x 20)] = 100 YTL 900 YTL
TD = İD – RT = 1000 YTL – 100 YTL = 900 YTL 31.12.2005 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 100,- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,- 2 01.01.2006 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,- 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 100,-
BİLANÇO 31 / 12 / 2005 GELİR TABLOSU 31 / 12 / 2005 DÖNEN VARLIKLAR TİCARİ ALACAKLAR 900.- 121 ALACAK SENETLERİ 1.000.- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) (100.-) GELİR TABLOSU 31 / 12 / 2005 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ (-) (100.-) DÖNEM NET KAR/ZARAR
1 2 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 100,- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 31.12.2005 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 100,- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,- 2 01.01.2006 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 100,- 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 100,-
BİLANÇO .... / ... / 2006 GELİR TABLOSU 31 / 12 / 2006 DÖNEN VARLIKLAR TİCARİ ALACAKLAR 1.000.- 121 ALACAK SENETLERİ 1.000.- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU (-) (100.-) GELİR TABLOSU 31 / 12 / 2006 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ (+) 100.- DÖNEM NET KAR/ZARAR
100 YTL RT ÖRNEK 2: 20.07.2005 vadeli, 1000 € itibari değerli bir alacak senedinin tasarruf değeri ise şöyle hesaplanır : (31.12.2005 tarihinde TCMB Efektif Alış Kuru: 1,60 YTL/€’dur ve LIBOR* = % 7,5) TD = [ İD x 36000 ] / [ 36000 + ( Gün x i ) ] TD = [ 1000 x 36000 ] / [ 36000 + ( 200 x 7,5 ) ] = 960 € RT = İD – TD = 1000 € – 960 € = 40 € = 40 € x 1,60 YTL/€ = 64 YTL *LIBOR : London Interbank Offered Rate – Londra Bankalararası Faiz Oranı. Döviz cinsinden senetler için değerleme günündeki LIBOR esas alınır. 900 YTL
1 1 2 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 64,- 31.12.2005 31.12.2005 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 64,- 64,- 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 64,- 64,- 2 01.01.2006 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 64,- 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 64,-
ÖRNEK 2 devam : 1000 € itibari değerli bu senet alındığında kur 1,58 YTL/€ idi. 31.12.2005 tarihinde TCMB Efektif Alış Kuru: 1,60 YTL/€ olduğuna göre değer artışının da kaydının ayrıca yapılması gerekir: 1. Senet ihracatla ilgili değildir. 2. Senet ihracatla ilgilidir*. 1 1 31.12.2005 31.12.2005 121 ALACAK SENETLERİ 20,- 646 KAMBİYO KARLARI 20,- 2 31.12.2005 121 ALACAK SENETLERİ 20,- 601 YURT DIŞI SATIŞLAR 20,- * İhracatla ilgili dönem içinde oluşan KUR FARKLARI 646 ve 656 kodlu hesaplarda değil 601 kodlu hesapta izlenir.
ALACAKLAR Normal Alacaklar Şüpheli Alacaklar Değersiz Alacaklar Vazgeçilen Alacaklar Dava ve İcra safhasında bulunan alacaklar Protestoya rağmen ödenmemiş dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar Mahkeme Kararı ile Belge ile Konkordato Sulh
ÖRNEK 3: Alıcılardan Memati SALLAR’ın 1.000 YTL borcu bulunmaktadır. Alıcı senetsiz olan bu borcunu inkar ettiği için mahkemeye başvurulmuş ve 100 YTL dava gideri ödenmiştir. Alıcı senetli olan bu borcu için “borcum borç; ne öderim, ne inkar ederim” yaklaşımı içinde olduğundan icraya verilmiş ve 100 YTL icra gideri ödenmiştir. Söz konusu borç tahsil edilmiştir. 1 1 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,- 100 KASA 100,- 120 ALICILAR 1.000,- 2 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,- 100 KASA 100,- 121 ALACAK SENETLERİ 1.000,- 3 100 KASA 1.100,- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,-
KARŞILIK: “Doğan ve doğması beklenilen fakat tutarı kesinlikle kestirilemeyen... Belli bazı zararları karşılamak maksadıyla hesaben ayrılan tutardır” (VUK 288) Şüpheli Ticari Alacak Karşılığı ayrılabilmesi için: Bilanço esasına göre defter tutma (I.Sınıf Tüccar) Alacak teminatlı olmamalı Cirolu senetler vadesinde ödenmemiş olmalı Ticari veya Zirai kazançla ilgili olmalı Alacak kamu kuruluşlarından olmamalı Haciz suretiyle teminata bağlanmış olmamalı Adi şirket alacağı için tüm ortaklara başvurulmuş olmalı
ÖRNEK 4: Alıcılardan Memati SALLAR’ın daha önce icra/dava konusu edilen borcuyla (1.100 YTL) ilgili olarak dönem sonuna gelindiği halde henüz bir netice alınamadığını varsayalım. Bu nedenle alacağın tamamına karşılık ayrılmıştır. 1 1 31.12.2005 654 KARŞILIK GİDERLERİ 1.100,- 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,-
BİLANÇO 31 / 12 / 2005 GELİR TABLOSU 31 / 12 / 2005 DÖNEN VARLIKLAR TİCARİ ALACAKLAR 0.- 121 ALACAK SENETLERİ 1.000.- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100.- 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (1.100.-) GELİR TABLOSU 31 / 12 / 2005 654 KARŞILIK GİDERLERİ (-) (1.100.-) DÖNEM NET KAR/ZARAR
ÖRNEK 4 devam: Alıcılardan Memati SALLAR’dan olan alacağın tamamına karşılık ayrılmıştı. Ancak; 01.02.2005 tarihinde bu alacağın tamamı tahsil edilmiştir. Alacağın tahsil edilme imkanı kalmamış ve tümü değersiz hale gelmiştir. 1a 01.02.2006 100 KASA 1.100,- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,- 1b 01.02.2006 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,- 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 1.100,- 2 01.02.2006 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,-
ÖRNEK 5: Alıcılardan Memati SALLAR’ın daha önce icra/dava konusu edilen borcunun (1.100 YTL) tamamına karşılık ayrılmıştı. 01.02.2006 tarihinde Memati SALLAR’ın ardında hiçbir mal varlığı bırakmadan hakkın rahmetine kavuştuğu öğrenilmiştir. Ancak adının sonradan P.A. olduğu öğrenilen bir müslüman, rahmetlinin 7’si çıkmadan tüm borcunu gelip ödemiştir. 31.12.2005 654 KARŞILIK GİDERLERİ 1.100,- 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,- 1 01.02.2006 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 1.100,- 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 1.100,- 2 07.02.2006 100 KASA 1.100,- 671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR ve KARLARI 1.100,-