YETERSİZ SÜT
YETERSİZ SÜT Annelerin bebeği biberonla beslemeye başlamalarının veya emzirmeyi kesmelerinin en sık nedenlerinden biri sütlerinin yeterli olmadığını düşünmeleridir.
Genellikle, her ne kadar bir anne yeterli sütünün olmadığını söylese de bebeği yeterince süt almaktadır. Annelerin hemen hepsi bir, hatta iki bebeğe yetecek kadar süt üretebilir. Hatta çoğu bebeklerinin ihtiyacından daha fazlasını üretirler.
Bazen bebek yeterince süt alamaz Bazen bebek yeterince süt alamaz. Ama bunun genelde en sık nedeni bebeğin yeterince sık emzirilmemesi yada etkin emmemesidir. Annenin yeterli süt üretmemesi nadir bir nedendir. O halde önemli olan annenin ne kadar süt ürettiği değil; bebeğin ne kadar süt aldığıdır.
GÜVENİLEBİLECEK BELİRTİLER Yetersiz kilo alımı, Bebeğin çok az miktarda konsantre idrar çıkarması.
OLASI BELİRTİLER Emzirilmeden sonra bebek tatmin olmamışsa Bebek sık sık ağlıyorsa Çok sık meme emiyorsa Çok uzun süre meme emiyorsa Bebek emmeyi reddediyorsa
Bebek sert, koyu veya yeşil dışkı yapıyorsa Bebek seyrek küçük miktarlarda dışkılıyorsa Anne sağdığında süt gelmiyorsa Memeler büyümemişse (hamilelik sırasında) Süt gelmiyorsa (doğumdan sonra)
BEBEĞİN YETERLİ SÜT ALIP ALMADIĞINI ANLAMAK İÇİN; Bebeğin tartı alışını kontrol edin. Bu en güvenilir belirtidir. Bebeğin çıkardığı idrar miktarını inceleyin. Bu çabuk ve yararlı bir yöntemdir.
Yaşamın ilk altı ayında bebek her ay en az 500g. Yada haftada 125g Yaşamın ilk altı ayında bebek her ay en az 500g. Yada haftada 125g. Tartı almalı. Bebek bir ayda 500g.’dan daha az kilo almışsa yeterli kilo almıyor demektir. Eğer varsa bebeğin büyüme eğrisi yada daha önceki tartılarını inceleyin. Eğer bu bilgiler yoksa bebeğin tartısını ölçün ve bir hafta sonra tekrar tartmayı planlayın.
Eğer bebek yeterli kilo almışsa yeterli süt alıyor demektir. Ancak bebeğin daha önceki ağırlığına ilişkin herhangi bir kayıt yoksa hemen bir sonuca varamazsınız.
Yalnız anne sütü ile beslenen ve yeterli süt alan bebek günde en az 6-8 kez dilüe idrar yapar. Yeterli süt alamayan bebek günde 6 dan az (genellikle 4 den az) idrar yapar. İdrarı konsantre, kuvvetli kokulu ve koyu sarı yada portakal rengindedir. Bu, özellikle 4 haftalık bebeklerde dikkati çeker.
BEBEĞİN YETERLİ ANNE SÜTÜ ALAMAMASININ NEDENLERİ Emzirme ile ilgili faktörler Annenin psikolojik durumu *Geç başlama *Özgüven azlığı *Sık emzirmeme *Kaygı, stres *Gece emzirmeme *Emzirmeden hoşlanmama *Kısa emzirme *Yorgunluk *Bebeği kabullenememe *Memeye kötü yerleşme *Biberon, kuru emzik verme *Ek besinler verme Bunlar OLDUKÇA SIKTIR
Annenin fiziksel durumu Bebeğin durumu * Kontraseptif haplar, diüretikler * Hastalık * Hamilelik * Anormallik * Ağır malnütrisyon * Alkol * Sigara * Plesanta parçası kalması (nadir) * Meme gelişiminde bozukluk (çok nadir) Bunlar SIK DEĞİLDİR
BUNLAR SÜT YAPIMINI ETKİLEMEZ Annenin yaşı Cinsel ilişki Menstürasyon Akraba ve komşuların eleştirileri Çalışmaya başlamak (bebek sık emiyorsa)
Bebeğin yaşı Sezaryenle doğum Preterm doğum Çok çocuk Basit sıradan diyet
Bebeğin yeterli süt alamamasının nedenini bulduğunuzda ona ve annesine nasıl yardım edeceğinize karar verebilirsiniz.
NEDENİ BULMAK İÇİN BASAMAKLARI İZLE (Psikolojik faktörleri ve annenin nasıl hissettiğini öğrenmek) (Emzirme ile ilgili faktörleri ve annenin ilaç alıp almadığını öğrenmek) Dinle ve öğren Öykü al
Hastalık, anormallik, bebeğin büyüme durumunu değerlendirmek Emzirmeyi değerlendir Bebeği muayene et Bebeğin yerleştirilmesini ve emmesini, anne bebek bağını yada bebeği kabullenmemesini değerlendirmek Hastalık, anormallik, bebeğin büyüme durumunu değerlendirmek
Nadir olarak bebeğe uygun bir ek besin vermek için anneye yardımcı olmanız gerekecektir. Bu durumda anneyi şu konularda özendirin. * Mümkün olduğunca emzirmeyi sürdürmesini; * Ek besini bebeğin iyi büyümesi için yeterli olacak miktarda vermesini;
Unutmayın ki; 4-6 aylık bebeklerde ek besine ihtiyaç nadirdir. * Ek besini fincanla vermesini; * Ek besini, günde bir iki kez vererek emzirmeye devam etmesini. Unutmayın ki; 4-6 aylık bebeklerde ek besine ihtiyaç nadirdir.
BEBEĞİ YETERİNCE ANNE SÜTÜ ALAMAYAN ANNEYE NASIL YARDIM EDİLİR ? Dinleyin ve öğrenin Öyküyü alın Psikolojik faktörler, annenin nasıl hissettiği Emzirme ile ilgili faktörler, kontraseptif haplar, diüretikler
Emzirmeyi değerlendirin Bebeği muayene edin Anneyi, ve memeleri Bebeğin meme yerleşimi, anne bebek bağı, bebeği kabullenmeme Hastalık, anomali, büyüme durumu, beslenmesi ve sağlığı Herhangi bir meme problemi var mı
ÖZGÜVEN KAZANDIRIN VE DESTEK VERİN Kabul edin Ürettiği süt hakkındaki görüşlerini, bebeği emzirme konusundaki duygularını Övün Bebeği hala emzirdiği için ve memeleri uygun yapıda olduğu için Pratik yardım yapın Bebeğin memeye daha iyi yerleşmesinde yardımcı olun.
Bebeğin emmesinin süt yapımını nasıl kontrol ettiğini açıklayın. Bebeğin nasıl memeden daha çok süt alabileceğini açıklayın. Bebek çok emerse memelerden daha çok süt gelir. Daha sık, daha uzun süre, geceleride emzirin. Biberon yada emzik kullanmaktan vazgeçin. Diğer içecek veya yiyecekleri azaltın yada kesin. Stres yada kaygılarını azaltmaya çalışın. Geçerli bilgi verin Basit bir dil kullanın Önerin (duruma göre)
İZLEYİN Bebek tartı almaya başlayana ve anne özgüvenini kazanana kadar önce günlük, sonra haftalık aralarla bebeği izleyin. Bebeğin kilo almaya başlaması 3-7 gün alabilir.
Birçok anne bebekleri yeterince süt aldığı halde sütlerinin yetersiz olduğundan kaygılanır. Bu annelerin kendi süt üretimlerine güvenleri yoktur. Bunlara yardım etmek çok önemlidir, aksi taktirde yapay besinlere başlamaya karar verebilirler.
Anneye yardım için özgüven kazandırma ve destek verme becerilerinizi kullanınız. Anneye, bebeğini daha fazla emzirmesi için yeterince süt üretebileceğine inanması için yardım edin.
YETERLİ SÜTÜ OLMADIĞINI DÜŞÜNEN ANNEYE YARDIM Neden özgüvenini kaybettiğini anlamak, neler hissettiğini anlamak ve kabul etmek. Başkalarının yapay besin vermesi için yaptıkları baskıları öğrenmek için. Kötü yerleşim sorunu olup olmadığını öğrenin. Meme şeklini, meme başını ve areolayı görün. Dinleyin ve öğrenin Öykü alın Emzirmeyi değerlendirin Anneyi ve memelerini muayene edin
ÖZGÜVEN KAZANDIRIN VE DESTEK VERİN Sütü hakkındaki fikirleri ve duyguları. Bebek iyi gelişiyor, sütü ihtiyaçlarını karşılıyor. Gerekirse bebeğin memeye daha iyi yerleşmesini sağlayın. Yanlış fikirleri düzeltin, eleştirici davranmayın. Bebeklerin normal davranışlarını açıklayın meme ile beslenmenin nasıl olduğunu açıklayın. Bazı bebekler çok emmeyi severler. Yorgunluğunu azaltmak için fikirler üretin. Aileyle de konuşmasını önerin. Kabul edin Övün (duruma göre) Pratik yardımda bulunun Yeterli bilgiyi verin
DAHA NADİR NEDENLER KONUSUNDA YARDIM Eğer hasta yada anormal ise tedavi edin yada sevk edin. Eğer östrojen hapları yada diüretik kullanıyorsa; bırakması yada ilacı değiştirmesine yardımcı olun. Bebeğin durumu Annenin durumu
AĞLAMA
AĞLAMA Annenin bebeğinin yeterince süt alamadığına inanmasının en sık nedenlerinden biri onun ve ailenin bebeğin çok fazla ağladığını düşünmesidir. Bir çok anne bebeklerinin ağlamalarından dolayı, gereksiz yere ek besinlere başlarlar. Ek besinler, genelde bebeğin ağlamasını azaltmaz. Bazen bebeğin ağlaması artabilir.
Çok ağlayan bir bebek kendisi ve annesi arasındaki ilişkiyi bozabilir ve ailenin diğer bireyleri arasında huzursuzluk yaratabilir. Emziren anneye en önemli yardım, bebeğinin ağlaması hakkında ona bilgi vermektir.
BEBEKLERİN AĞLAMA NEDENLERİ Rahatsızlık : Bebeğin pis olması, sıcak yada soğuk ortam. Yorgunluk : Çok fazla ziyaretçi. Hastalık yada ağrı : Ağlamanın şeklinin değişmesi. Açlık : Yeterli süt alamama, büyüme hızlanması. Annenin aldığı ilaçlar : Kafein, sigara,diğer ilaçlar. Kolik Bebeğin aşırı ihtiyaçları
Büyümenin hızlanmasına bağlı açlık: Daha öncesine göre daha hızlı büyüdüğü için bebek birkaç gün çok aç görünebilir. Çok sık beslenmek ister. Bu durum başka zamanda olabilir, ancak en çok bebek 2 haftalık, 6 haftalık ve 3 aylıkken görülür. Eğer birkaç gün sıkça emerse, süt yapımı artar ve tekrar daha az emmeye başlar.
Annenin Yedikleri: Bazen anne belli bir yiyeceği yediği zaman bebeğinin huzursuz olduğunu fark edebilir. Çünkü yiyecekten bazı maddeler sütüne geçebilir. Bu her yiyecekle olabilir, bu nedenle anneye ille de yememesi gereken bir yiyecek söylenmez. Anne belirli bir besini, yemeği ancak sorun hissederse bırakmalıdır.
Bebekler annelerinin yiyeceklerindeki bazı besinlerin içerdiği proteine allerjik olabilirler. İnek sütü, soya, yumurta ve fıstık bu tür sorunlara neden olabilir. Bebeklerde ilk emzirme öncesi bir iki kez süt formülleri ile beslenme bile inek sütüne allerjinin gelişmesine yol açabilir.
ANNENİN KULLANDIĞI İLAÇLAR: Kahvedeki kafein, çay ve kolalar süte geçerek bebeği rahatsız ederler. Eğer anne sigara içiyorsa yada başka ilaçlar kullanıyorsa bebeğin diğerlerinden daha çok ağlaması olasıdır. Eğer aile fertlerinden başka biri sigara içiyorsa bu da bebeği etkiler.
MEMEDEKİ SÜT FAZLALIĞI: Bu bebeğin memeye iyice yerleştirilemediği durumlarda gelişir. Bebek çok sık yada çok uzun emer ve memeyi fazlaca uyarır, böylece süt yapımı artar. Fazlalık annenin bebeği emzirirken daha ilk memeyi bitirmeden alıp ikincisine geçirmesi ile de gelişebilir.
KOLİK : Bazı bebekler yukarıdaki nedenler olmadan da çok ağlayabilirler. Bazen ağlama belirli bir düzen gösterir. Bebek günün belirli zamanında, özellikle akşamları, sürekli ağlar. Tıpkı karın ağrısı varmış gibi, ayaklarını kendine çeker, emecekmiş gibi hareket eder ama onu rahatlatmak çok zordur. Bu şekilde ağlayan bebeklerin ya barsakları çok aktiftir yada gazı vardır, ama nedeni kesin değildir. Buna kolik denir. Koliği olan bebeğin büyümesi genelde normaldir.
BEBEĞİN AŞIRI İHTİYAÇLARI : Bazı bebekler diğerlerinden daha çok ağlarlar ve kucağa alınıp taşınmak isterler. Annelerin bebeklerini kucaklarında taşıdıkları toplumlarda ağlama, annelerin bebeklerini bıraktıkları yada ayrı yataklarda yatırdıkları toplumlara göre daha azdır.
ÇOK AĞLAYAN BEBEĞE VE AİLESİNE NASIL YARDIM EDİLİR ? Neden arayın Dinle ve öğren Annenin hissettiğini anlatmasına yardımcı olun. Duygularını anlamaya çalışın. Kendini suçlu ve beceriksiz bir anne olarak görüyor olabilir. Bebeğine kızıyor olabilir.
Başkaları annenin kendini suçlu hissetmesine neden olabilir, yada onu bebeğinin kötü, yaramaz veya disiplinsiz olduğuna inandırırlar. Başkaları ek besin yada emzik kullanmasını önerebilirler.
ÖYKÜSÜNÜ ALIN Bebeğin beslenmesi ve davranışlarını öğrenin. Annenin diyetini, kahve içip içmediğini, sigara kullanıp kullanmadığını öğrenin. Ailesi ve başkalarının baskısı altında olup olmadığını öğrenin.
EMZİRMEYİ DEĞERLENDİRİN Bebeğin meme pozisyonunu ve öğün süresini kontrol edin.
BEBEĞİ MUAYENE EDİN Ağrısı yada herhangi bir hastalığı olmadığına emin olun. Büyümesini kontrol edin. Eğer bebeğin hastalığı yada ağrısı varsa tedavi edin yada edilmesini önerin.
Özgüven kazandırın ve destek verin. Kabul edin Annenin sorununun nedeni hakkındaki düşüncelerini kabul edin. Bebeği ve bebeğinin davranışları hakkında hissettiklerini kabul edin.
ANNE VE BEBEĞİNİN DOĞRU OLARAK YAPTIKLARINI ÖVÜN Bebeğinin iyi geliştiğini hasta olmadığını açıklayın. Sütü bebeğinin tüm ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Ne onda nede sütünde bir sorun yoktur. Bebeği iyidir, kötü, yaramaz yada disipline ihtiyacı olan bir bebek değildir.
GEÇERLİ BİLGİ VERİN Bebeğin rahatlatılmaya gerçekten ihtiyacı vardır. Hasta değildir ama gerçekten ağrısı olabilir. Ağlama bebek 3-4 aylık olduğunda azalır. Kolik için ilaç önerilmez. Bunlar zararlı bile olabilir.
Ek besinler gerekli değildir, genelde yardımcı da olmaz Ek besinler gerekli değildir, genelde yardımcı da olmaz.Yapay beslenen bebeklerde de kolik gelişebilir. Üstelik bunlarda inek sütü intoleransı yada allerji gelişebilir ve bebek daha kötü duruma gelebilir. Rahatlamak için meme emilmesi güvencelidir, ama biberon ve emzik kullanılması güvenli değildir.
BİR İKİ ÖNERİ YAPIN Eğer aşırı sütü varsa: Bebeğini memeye daha iyi yerleştirmesi için yardımcı olun. Her öğünde sadece bir tek memeyi emzirmesini önerin. Bebek kendisi bırakana kadar emzirmeyi sürdürmesini sağlayın. Diğer öğünde öteki memeyi versin. Eğer memesinde bebeği uzun süre tutarsa bebeğin yağdan zengin son sütü daha fazla alması sağlanmış olur.
Kahve ve çay yada kola gibi kafein içeren içeceklerin daha az alınması yararlı olabilir. Sigara kullanıyorsa; bunu azaltmasını, süt vermeden önce yada emzirirken değil, süt verdikten sonra içmesini önerin. Ailenin diğer üyelerine bebeğin bulunduğu odada sigara içmemelerini öğütleyin.
İnek sütü, diğer süt ürünleri yada diğer allerji yapabilecek besinleri (soya, fıstık, yumurta) yemeyi kesmesi yardımcı olabilir. Bu tür besinleri bir hafta kesmeli eğer bebeğin ağlaması azalırsa yememeyi sürdürmelidir. Bebek eskisi gibi ağlamayı sürdürürse, o zaman bu yenilmesi kesilen besinler ağlamanın nedeni değil demektir ve o besini yeniden yiyebilir.
Eğer yetersiz bir diyet alıyorsa bu yemekleri kesmesini önermeyin Eğer yetersiz bir diyet alıyorsa bu yemekleri kesmesini önermeyin. Başka enerji ve proteinden zengin besin, örneğin kuru fasulye yiyorsa o zaman diğer yiyecekleri kesmesini önerebilirsiniz.
PRATİK OLARAK YARDIMDA BULUNUN Ağlayan bir bebeği rahatlatmanın en iyi yolunun onu yakın tutmak, hafif hareketlerle ve yumuşak bir basınçla karnını okşama olduğunu açıklayın. Anneye, bebeği tutma ve taşıma yöntemlerini isterse göstereceğinizi söyleyin.
Bazen bebeğin anne sütü kokusu almaması için bebeği başkasının tutmasının, daha kolay olduğunu anlatın. Anneye bebeğinin gazını nasıl çıkaracağını gösterin. Bebeği dik tutmalı, örneğin oturur pozisyonda yada omzuna yaslayarak tutmalı. (Rutin olarak gaz çıkarmayı öğretmenize gerek yoktur. Sadece bebeğin koliği varsa öğretin.)