Bir Özellik İçin Kullanılan Seleksiyon Yöntemleri Bireysel fenotipik değerlere göre seleksiyon Akrabaların fenotipik değerlerine göre Kombine seleksiyon

Bireysel fenotipik değerlere göre seleksiyon Seçilecek bireyler kendi fenotipik değerlerine göre en yüksekten en düşüğe sıralanarak istenilen sayıda birey seçimi yapılır. Avantaları; Kalıtım derecesi orta ve yüksek olan özelliklere uygulandığında iyi bir genetik ilerleme sağlanır. Kolay bir seleksiyon yöntemidir.

Kesimden sonra tespit edilecek özelliklere uygulanamaz. Dezavantajları; Kalıtım derecesi düşük olan özelliklere uygulandığında iyi bir genetik ilerleme sağlanamaz. Süt verimi gibi cinsiyete bağlı olan özelliklerde sadece o cinsiyetteki hayvanlara uygulanabilir. Kesimden sonra tespit edilecek özelliklere uygulanamaz.

Akrabaların fenotipik değerlerine göre 1. Direkt akrabalara göre (pedigri) 2. Kollateral akrabalara göre Kardeş verimlerine göre Familya ortalamalarına göre Familya içi seçim 3. Yavru verimlerine göre seleksiyon

Direkt akrabalara göre (pedigri) Damızlığa seçilecekler ana-baba verimlerine göre değerlendirilerek en yüksek verimliden başlanarak seçilir. Avantajı; süt ve döl verimi gibi ileri yaşta belirlenen özellikler için Kalıtım derecesi düşük özelliklerde bireylerin değerleri yanında pedigriye göre seçim seleksiyon yoğunluğunu artırır. Tek cinsiyette belirlenebilen özelliklerde diğer cinsiyettekilerin o özelliğe göre seçiminde kullanılabilir.

Dezavantajları; Ana-baba verimleri yüksek olan bireylerin kendi verimleri düşük olabilir. Bu yüzden bu yöntem yanıltıcı olabilir. Pedigri kayıtları abartılmış olabileceğinden istenilen etkinlik sağlanmayabilir.

Kollateral akrabalara göre Familya; aralarında belli düzeyde akrabalık bulunan bireylerin oluşturduğu gruptur. Tam kardeş familyası Yarım kardeş familyası Ana-bir Baba-bir kardeş familyası Yarım ve tam kardeş familyaları kollateral akraba olarak ifade edilir.

Familya ortalamalarına göre seçim; İstenilen özellik açısından familyaların ortalamaları bulunduktan sonra, en yüksek ortalama sahip familyadan başlanarak istenilen sayıya ulaşana kadar bireyler seçilir. Bu yöntemde yüksek verim ortalaması olan familyanın düşük verimli bireyleri de seçilmiş olur. Yada tam tersi bir seçim yapılabilir. Bu özellikler seçimi olumsuz etkiler.

Kardeş verimlerine göre seleksiyon Bu seçim şeklinde karşı cinsiyetteki olan özelliklere göre seçimde ve karkas özellikleri ile ilgili seçimlerde kullanılır. Bu yöntemde kardeş verimlerine bakılarak en yüksek familya ortalaması belirlenir ve ona göre bireyler seçilir. Örneğin; yumurta verimi için horozların seçilmesi

Familya içi seleksiyon Bu yöntemde mevcut tüm familyaların en yüksek verimlilerin belli bir oran dahilinde seçilmesidir. Bu yöntem familyalar arası çevre farklılığının olması halinde kullanılır.

Bu yöntemde kan yakınlığında artış olması düşük orandadır. Çünkü damızlığa seçilenler yüksek oranda farklı familyalardandır. Her anaya ait en yüksek verimli yavrular seçildiğinden anaya ait etkiler giderilmiş olur.

Yavruların Fenotipik değerlerine göre seleksiyon ( Progeny-Testing) Bir hayvanın genotipik yapısı, yani damızlık değerinin yavrularına verimlerine bakılarak belirlenmesidir. Başka bir ifadeyle yavruların verimlerine göre babaların seçilmesidir. Progeny-testing; özellikle süt verimi, yumurta verimi gibi sadece dişilerde ölçülebilen özellikler bakımından erkeklerin damızlık değerinin belirlenmesinde kullanılır.

Progeny-Testin verimliliğini etkileyen faktörler Babaların birleştirildiği annelerin sayısı az olursa babanın olumlu genleri yavrularına geçme şansı yüksek olacaktır.Bu nedenle verimleri gereğinden fazla olabilir. Her bir babanın yavrularına ayrı çevre koşullarının uygulanması etkinliği azaltır. İstenilen özellik yönünden fenotipik değerlerin saptanmasından önce ayıklama yapılmamalıdır. Testteki her babadan olabildiğince fazla yavru alınmalıdır.

Başarılı bir progeny-Testing’in koşulları Testeki yavrular ülkedeki en iyi boğalarla en iyi ineklerin birleşmesinden doğmalıdır. Her boğa en az 300 inekle birleştirilmelidir. Kullanılan boğalardan doğan yavrular verimler saptanıncaya kadar ayıklama yapılmamalıdır.

Yeterli yavru olmalıdır Yeterli yavru olmalıdır. Her boğadan süt verimi için en az 100 dişi yavru; et verimi için ise en az 15 erkek yavru olmalıdır. Çeşitli boğaların yavru grupları arasında çevre farklılıkları olmamalıdır. Test sırasında teste alınan tüm boğalardan sperma alınıp dondurulmalıdır.

Kombine Seleksiyon Hem bireysel değerlerin hem de familya ortalamalarının dikkate alındığı bir yöntemdir. Seçime girecek her hayvan için index değeri oluşturulur. Bu index değerine göre en yüksekten düşüğe doğru en iyiler seçilir. I= P+ W * Pf