MARMARA BÖLGESİ
Coğrafi Konumu Marmara Bölgesi ülkemizin kuzeybatı köşesinde yer alan, yüzölçümü bakımından altıncı büyük bölgemizdir. Yaklaşık olarak 66.000 km² alan kaplar. Karadeniz, Marmara ve Ege olmak üzere üç denize komşudur. İstanbul ve Çanakkale boğazları bu bölgede yer alır. Hem Asya, hem de Avrupa kıtasında yer alır.
Edirne Kırklareli Tekirdağ İstanbul İzmit Adapazarı Yalova Çanakkale Bursa Bilecik Balıkesir Marmara Bölgesi’nin İlleri
BÖLGE’NİN GENEL ÖZELLİKLERİ A) Yeryüzü Şekilleri: Yükseltisi en az olan bölgemizdir .Bölgenin en yüksek dağı Uludağ’dır (2543 m) ! Bölgede yer alan diğer dağlar: Güneyde Samanlı Dağları, Trakya kesiminde Karadeniz boyunca uzanan Yıldız Dağları ve güneydeki Uludağ oluşturur. Dağlar arasında çöküntü hendekleri ve ovalar, platolar, dalgalı düzlükler yer alır. Bölgede yer alan ova ve platolar: Trakya'daki Ergene Havzası, Anadolu yakasındaki Sakarya ve Bursa ovaları ile güneydeki geniş plato alanlarıdır.
Yıldız Dağl. Samanlı Dağl. Biga Dağl. Uludağ Ergene Havzası Sakarya Ovası Samanlı Dağl. Bursa Ovası Uludağ Biga Dağl. Balıkesir Ovası Marmara Bölgesi’nin Yeryüzü Şekilleri
B) Akarsu ve Gölleri Sakarya'nın aşağı kesimi, Meriç nehri, Susurluk ırmağı,başlıca akarsuları oluştururlar. . Gölleri:İznik, Manyas, Sapanca, Ulubat Tektonik Göllerdir. Büyük ve Küçük Çekmece Gölleri Kıyı Set Gölüdür.
Erdek Kör. Meriç Ergene Ç. B. K. Çekmece Sapanca İznik Manyas Ulubat İzmit Erdek Kör. Bandırma Gemlik İznik Manyas Ulubat Sakarya Susurluk
C) İklim ve Bitki Örtüsü Marmara Bölgesi ikliminin en önemli özelliği bir geçiş iklimi karakteri göstermesidir. Bölgeye ortalama 600 - 700 mm yağış düşmektedir. Yıllık ortalama sıcaklığı ise 15-16 °C dir.
D) Nüfus ve Yerleşme Bölge küçük olmasına karşın nüfusu en fazla olan bölgemizdir. Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir. Marmara Bölgesi'nin nüfusu 17,5 milyondan fazladır. Kilometrekareye 250 kişiden daha fazla insan düşer. Nüfusun yarısından fazlası İstanbul il sınırları içersinde bulunur.Kent nüfusu en fazla olan bölgemizdir. Nüfusun özellikle yoğunluk kazandığı yer Çatalca - Kocaeli Bölümü'dür. Sanayi sektöründe çalışan nüfusun en fazla olduğu bölgemizdir. Diğer bölgelerden en fazla göç alan bölgemizdir.
E) TARIM Zeytin : Bölgenin özellikle Akdeniz iklimi etkisi altındaki güney kıyılarında yetiştirilir. Özellikle Gemlik zeytinleri ülkemizin en kaliteli sofralık zeytinlerini oluşturur. Pamuk : Bölgede yaz yağışlarının azaldığı güney kesimde özellikle Balıkesir yöresinde yetiştirilir. Tütün : Bölgenin çeşitli yörelerinde üretimi yapılmakla beraber, kaliteli tütünler Adapazarı ovasında yetiştirilir. Ayçiçeği : Türkiye'de en yoğun olarak bu bölgede yetiştirilir. Özellikle Trakya'nın iç kısımlarında Ergene Havzası 'nda yetiştirilmektedir. Şeker pancarı : Şeker fabrikalarının bulunduğu Alpullu, Adapazarı ve Susurluk çevresinde sulanabilen alanlarda üretilir. Buğday : Bölgenin hemen hemen her tarafında yetiştirilir. Çeşitli endüstri bitkileri ile (özellikle şekerpancarı) nöbetleşe ekilir.Bölgeye düşen ortalama yağışın yeterli olmasından dolayı sulanamayan, topraklarda da ekimi yapılmaktadır. Pirinç : Ülkemiz pirincinin yarıdan fazlası bu bölgeden elde edilir. Özellikle Ergene ve Meriç ırmağı çevresinde yetiştirilmektedir. Mısır: Özellikle Doğu Marmara ve Trakya'da yetiştirilmektedir. Meyvecilik: Bursa çevresinde çilek, elma , armut, kiraz, şeftali ve kestane üretimi oldukça fazladır.
Kestane Zeytin Tütün Şeker Pancarı Şeftali Pamuk
F) YER ALTI ZENGİNLİKLERİ: Mermer :Marmara Adası ve Bilecik'te kaliteli mermer yatakları vardır. Bor mineralleri: Balıkesir (Bigadiç, Susurluk) Bursa arasında çıkarılmaktadır. Linyit: Çanakkale ve çevresindeçıkarılır. Doğalgaz: Kırklareli (Hamitabat) çevresinde gaz çıkarılır.
Hamitabat Doğalgaz Çanakkale Linyit Bursa Bor Bilecik Mermer Balıkesir Bor
G-)SANAYİ: İzmit : İpraş rafinerisi,beyaz eşya fabrikası , otomotiv , kağıt , boru,petrokimya,ilaç,alüminyum ,makine, cam,gübre İstanbul : Gıda,yünlü ve ipekli dokuma,hazır giyim, lastik, petrol ürünleri, madeni eşya, elektrikli makineler Bursa : Meyve suyu, otomotiv,metal eşya , gıda,yünlü ve ipekli dokuma, konserve Adapazarı : Tarım aletleri, vagon, şeker Hereke : Yünlü dokuma , halı Balıkesir : Kimya,kağıt,dokuma,gıda,yem Gemlik : Zeytinyağı, suni ipek,suni gübre Çanakkale : Gıda ve seramik Edirne : Ayçiçek yağı fabrikası
Çanakkale Gıda, Seramik Bursa Otomotiv, Gıda, Dokuma Edirne Ayçiçek Yağı İstanbul Gıda, Giyim, El. Alet,Lastik Adapazarı Tarım Aletleri Şeker İzmit İpraş Rafineri, Otomotiv,İlaç, Cam Çanakkale Gıda, Seramik Bursa Otomotiv, Gıda, Dokuma Balıkesir Kağıt, Gıda
H) BÖLÜMLERİ Yıldız Dağları Bölümü Bölüm Karadeniz'in kuzeyinde Karadeniz'e paralel uzanan Yıldız Dağları'nı ve çevresini içine alır. Ortalama yükseltisi 800 m civarındadır. Bölüm, Marmara'nın diğer bölümlerine göre işlek ulaşım yollarından uzakta yer alır. Bundan dolayı bölgenin en seyrek nüfuslu bölümüdür. Dağ eteklerinde ahır hayvancılığı ve tarım yapılmaktadır. Ancak, tarım yapılan yerler sınırlıdır. Tarım, Yıldız Dağları'nın güney eteklerindeki plâtoluk alanlarda yapılmaktadır. Ekonomimize en büyük katkısı hayvancılık ve ormancılıktır.
Ergene Bölümü Bu bölümde özellikle kışın Balkanlar'dan gelen soğuk hava kütlelerinin etkisiyle kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak olan karasal iklim şartları yaşanır. Bundan dolayı tabii bitki örtüsü bozkırdır. Ekili - dikili alanların en fazla olduğu bölümlerden biridir. Verimli topraklara sahip olması nedeniyle bir çok tarım ürünü bu bölümde yetiştirilir. Özellikle ayçiçeğinin en fazla üretildiği bölümdür.Türkiye'yi Avrupa'ya bağlayan kara ve demir yolları, bu bölümde yer alan Edirne'den Avrupa'ya açılır.
Güney Marmara Bölümü Bölgenin en yüksek yeri olan Uludağ bu bölümde yer alır. Bölümdeki eğimli arazilerde ve kıyı kesimde zeytin yetiştiriciliği yaygındır. İç kısımlarda ise şekerpancarı, tütün, ayçiçeği, pamuk gibi tarım ürünleri yetiştirilir. Bölümde nüfus, Bursa çevresi gibi verimli ovalarda toplanırken, bölümün batı kesiminin dağlık ve engebeli olmasından dolayı nüfus yoğunluğu azalmıştır. Bölümün en büyük şehri Bursa'dır. Yünlü, pamuklu ve ipekli dokumacılık gelişmiştir. Oto montaj ve konservecilik gelişen diğer sanayi kollarıdır. Bölümde ayrıca seramik (Çanakkale), suni ipek (Gemlik), suni gübre (Bandırma) fabrikaları yer alır.
Çatalca - Kocaeli Bölümü Bölüm, Anadolu'yu Trakya'ya bağlayan yolların üzerinde iki yarımadadan oluşur. Bu bölüm, aşınarak düzleşmiş platolardan meydana gelmiştir. Marmara Bölgesi'nin en fazla nüfuslanmış bölümüdür. Sanayileşmeye bağlı olarak Bölümde, tarım daha çok Aşağı Sakarya Ovası'nda yapılır. Bu bölümde ayçiçeği, mısır, tütün, şekerpancarı gibi endüstri bitkilerinin tarımı yapılır. Ekonomik faaliyetlerin başında sanayi, ticaret, ulaşım ve bankacılık gelir. Bölümün (Aynı zamanda bölgenin ve Türkiye'nin) en büyük şehri İstanbul'dur. Her türlü sanayi kolunun bulunduğu iç ve dış ticaretin yapıldığı, bütün ulaşım yollarının yoğun olarak kullanıldığı kültür ve ticaret merkezidir. Bölümün diğer bir sanayi şehri olan İzmit'te kâğıt, boru, lastik, petro-kimya ve otomotiv gibi çok çeşitli sanayi kolları gelişmiştir.