BAĞLAÇLAR MUNİBE CANBAY

BAĞLAÇLAR Cümlede bağlama göreviyle kullanılırlar. Eş görevli sözcükleri, sözcük öbeklerini bağladıkları gibi iki ayrı cümleyi de bağlayabilirler. Bu tür sözcüklerin tek başına anlamı yoktur. NOT: Bağlaçlar sözcük ya da cümleler arasında var olan bir ilgi doğrultusunda bir bağlantı kurar. Edatlar ise daha önce aralarında anlam ilgisi olmayan kavramlar arasında yeni anlam ilgileri üretilir.

BAĞLAÇ ÇEŞİTLERİ Altı çeşit bağlaç vardır. Bunlar; 1 – ”de” bağlacı 2 – “ile” bağlacı 3 - “ne … ne de” bağlacı 4 – “hem … hem de” bağlacı 5 – “ki” bağlacı 6 - “ise” bağlacı

“DE” BAĞLACI Cümleye yakınlık anlamı katar. Eve gitmiş de raporu almadan gelmiş. Cümleye “her ikisi de” anlamı katar. Annem de babam da bu işi biliyor. Cümleye ısrar anlamı katar. Bizim oğlan dondurma da dondurma diye tutturuyor. Cümleye süreklilik anlamı katar. Adam konuştu da konuştu. Cümleye “dahi” anlamı katar. Sana da yemek verelim. Cümleye karşılaştırma anlamı katar. sen de iyi not alabilirsin.

“İLE” BAĞLACI Cümlede “ve” bağlacının görevini üstlendiğinde bağlaç işlemi görür. Aksi taktirde edat olarak kullanılmış olur. ÖRNEK: Ahmet ile Mehmet bize gelecekler. Teyzem ile dayım hiç mi hiç anlaşamadı.

“NE … NE DE” BAĞLACI Örnek: Ne gelen var ne giden. Cümleye olumsuzluk anlamı katar. Ne yemek yiyor ne su içiyor. Cümleye ikisinin ortası anlamı katar. Ne sıcak ne soğuk. Örnek: Ne gelen var ne giden. O adamı görsem ne görmesem ne.

“HEM … HEM DE” BAĞLACI Örnek: Hem dersleri kötü hem de konuşuyor. Cümleye her ikisini anlamı katar. Hem çalışıyor hem de sohbet ediyor. Cümleye pekiştirme anlamı katar. İyi yaptınız, hem de çok iyi. Örnek: Hem dersleri kötü hem de konuşuyor.

“Kİ” BAĞLACI Türkçe de üç çeşit “ki” bağlaç vardır: sıfat yapan “ki” zamir olan “ki” bağlaç olan “ki” vardır. Dünkü olay (sıfat yapan) Akşamki çocuk (sıfat yapan) Seninki geldi (zamir olan) Bizimki bir hayal (zamir olan) Baktı ki iş kötüye gidiyor (bağlaç olan) Konuş ki anlayalım (bağlaç olan) Sen ki benim en iyi dostumsun (bağlaç olan)

“İSE” BAĞLACI Örnek: Bu gelen babam ise yandık. Cümleye karşılaştırma anlamı katar. O çalışıyor, sen ise hiç aldırmıyordun. Kendinden önceki sözcüğe eklenerek de kullanılabilir. Dayım yine aradı, amcamsa hiç ortalarda görünmedi. Örnek: Bu gelen babam ise yandık. Dışı iyi içi ise berbat.

SORULAR

SORU - 1 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç yoktur? Ne şair yaş döker, ne aşık ağlar. Tarihe karıştı eski sevdalar. Ya ölürüm ya galip gelirim. Görüyorum ki, benim işim bitti.

SORU - 2 “Yalnız” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç olarak kullanılmıştır? Bu problemleri yalnız o çözebilir. Herkes gitmiş yalnız o kalmış. Zor günlerinde yanında yalnız kardeşi vardı. Bir şeyler anlatırım, yalnız dinlerseniz.

SORU - 3 “İse” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç olarak kullanılmıştır. Çalışırsa kazanacağına inanıyorum. Hava açarsa biz de geliriz. Annem çalışıyor babamsa kaytarıyordu. Bu gelen annem değilse tehlike yok.

SORU - 4 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kullanılmamıştır? Sana yardım ederim ama işime karışmayacaksın. Sen de gelirsen daha iyi olur. Baktıkça seni hatırlıyorum. Romanla öykü kardeş türdür.

SORU - 5 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç kullanılmamıştır? Uzun sözün kısası ben de bu işi yapamam. Bu problemi çözerim yalnız metodu söylemem. Tiyatroyla sinema yakın iki sanattır. Her geçen gün biraz daha iyiye gidiyor.

SORU - 6 Aşağıdakilerden hangisinde bağlaç, biri diğerinin gerekçesi olan iki yargıyı bağlamıştır? Hava çok soğuk; üstelik kalın giysiler de giyinmemişsin. Yurtta kalmayı tercih ediyor; çünkü evde yaşamanın zorluklarını bilirim. Her zaman yalnız çalışmayı seçtin;oysa yalnız taş duvar olmaz. O yine sana güvenmiyor;halbuki sen onu çok seversin. ,

SORU - 7 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de” bağlacı, cümleye şaşma anlamı katar? Hele yap da gör. Ben de seni akıllı sanırdım. Demek sen de geldin. Hava güzel olsa da gezsek.

SORU – 8 “Dağlar ile taşlar ile Çağırayım mevlam seni” Yukarıdaki mısralarda altı çizili kelimelerin çeşidi, hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? Bağlaç – bağlaç – isim Edat – edat – fiil Edat – bağlaç – sıfat Bağlaç – edat - fiil

SORU - 9 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç vardır? Bu tabloları yalnız sen alabilirsin. Birlikte gezdik ama hiç konuşmadık. Yolculuğumuza otobüs ile devam ettik. Sabaha karşı telefon ile bizi aradılar.

SORU - 10 Hangi cümlede bağlaç yoktur? Kendisi ne uğradı ne de haber verdi. Yaz geldi ama havalar ısınmadı. Tatile yeni arabaları ile çıktılar. Bu evi beğenmedik ki kiralayalım!...

SORU - 11 “İle” kelimesi hangi cümlede bağlaç görevindedir? Gece kardeşim ile dışarıda dolaştılar. Ahmet ile kardeşi bize geldiler. Antalya’ ya uçak ile gittiler. Çocuklar, öğretmenleri ile fotoğraf çektiler.

SORU - 12 “da – de” bağlacı aşağıdakilerden hangisinde karşıtlık ilişkisini güçlendirmiştir. O sevinmesin de kim sevinsin. Yıl boyunca oturdu da şimdi ders çalışıyor. Boşa zaman harcama da çalış Artık gönlümü alsa da önemi yok.

SORU - 13 Aşağıdakilerden hangisinde bağlaç yoktur? Her bildiğini söyleme; ama her söylediğini bil. Düşünmek, söylemek kolay fakat yapmak zordur. Senin cennet kadar güzel vatanın var. Adanın bu yakasında ev de yoktu. CEVAP:C

SORU - 14 “Yalnız” sözcüğü hangi cümlede bağlaç görevindedir. Oraya geleceğim, yalnız şimdi değil. Ailesini kaybettiği için yalnızdı. Yalnız adam sonunda aradığını buldu. Yalnız kalmak en çok korktuğum şeydir.

SORU - 15 Aşağıdakilerden hangisinde bağlaç yoktur? Kitapla şiir benim için mutluluğu çağrıştırır. Ne geldi, ne de haber gönderdi. Suyla karıştırırsan özelliğini kaybeder. Gelebilirsin ancak uslu durursan.

SORU - 16 “Ne … ne” bağlacı aşağıdaki cümlelerin hangisine farklı bir anlam katmıştır? Dışarıda hava ne soğuktu ne sıcaktı. O, ne seni ne beni düşünür. Yıllardır, ne aradı ne sordu. Ne kapımızı çalan ne halimizi soran var.

SORU - 17 Aşağıdakilerden hangisinde bağlaç kullanılmamıştır? Hem yürüyor hem konuşuyor. Televizyon izlemiyor ama kitap okumuyor. İyice düşün de öyle söyle Dershaneye araba ile geldi.

SORU - 18 Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ”ki” bağlaç olarak kullanılmıştır? Yuvarlak tombul şişedeki kolonyanın kokusu her zaman odayı kaplardı. Yüzündeki alaylı gülümseme aniden kayboluverdi. Sendeki inat kara keçide bile yok. O kadar çok ağladı ki, hepimiz üzüldük.

MUNİBE CANBAY