RAKAM VE GÖSTERGELERDE BOLU EKONOMİSİ BOLU TİCARET VE SANAYİ ODASI RAKAM VE GÖSTERGELERDE BOLU EKONOMİSİ BOLU TİCARET VE SANAYİ ODASI

SEKTÖREL DAĞILIM

TARIM ♦ Bolu’da tarım arazilerinin genel niteliği küçük ve parçalı yapıya sahip olmalarıdır. Bu özellik, tarım sektörünün Bolu’da orta ve uzun dönemde gelişme göstermesine dezavantaj olarak yansımaktadır. ♦ Ekilebilir tarım arazileri : hektar Ekim Oranı : % 97 Ekim Oranı : % 97 ♦ Belli başlı tarım ürünleri; buğday, arpa, patates, domates, fasulye, elma, armut ve eriktir. HAYVAN VARLIĞI: adet tavuk, adet inek, adet hindi, adet koyun ÜRETİM: ton kırmızı et, ton süt, 280 ton bal ve 104,6 milyon adet yumurta üretimi yapılmıştır. İldeki Kümes Sayısı : 3.332

KANATLI HAYVANCILIK ♦ 2’si Göynük, 2’si Mudurnu ve 4’ü de kent merkezinde olmak üzere toplam 8 entegre tesisimiz mevcuttur. ♦ Tarım İl Müdürlüğü’nün 2011 sonu verilerine göre İlimizde ton beyaz et üretimi gerçekleştirilmiştir. Türkiye beyaz et ve hindi eti üretiminin yaklaşık % 35’ini Bolu firmaları karşılamaktadır. ♦ Bolu’daki 2 beyaz et endüstrisi kuruluşu, İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan Türkiye’nin Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu arasında bulunmaktadır. ♦ Bolu’daki 2 beyaz et endüstrisi kuruluşu, İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan Türkiye’nin Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu arasında bulunmaktadır.

METAL SANAYİ Pay: % 18,2 Faaliyet Alanı: Esas olarak beyaz eşya üretimi alanında faaliyet gösteren bir ana işletme ve bu işletmeye yardımcı sanayi hizmeti veren işletmeleri kapsamaktadır. Firma Adedi: Odamıza kayıtlı 34 firma. İstihdam: kişi Pay: % 17,1 Firma Adedi: Odamıza kayıtlı 32 firma. Faaliyet Alanı: Esas itibariyle organize sanayi bölgesinde yoğunlaşmıştır. Bunun yanı sıra Mengen ve Mudurnu ilçelerinde de sektör kuruluşları mevcuttur. İstihdam: kişi. ORMAN ÜRÜNLERİ SANAYİ

TEKSTİL SANAYİ Pay: % 9,6 Faaliyet Alanı: Ana kuruluşları Organize Sanayi Bölgesi ve kent merkezinde yoğunlaşan sektörde temel Pazar Avrupa Birliği’dir. Sektör ihracat ağırlıklı çalışmaktadır. Firma Adedi: Odamıza kayıtlı 18 firma. İstihdam: kişi SANAYİ ÜRÜNLERİMİZ Beyaz eşya, metalden mamul eşya, parça ve makine, sunta, suntalam, MDF, kereste, mobilya, palet, parke, laminat, tekstil, deri ve hazır giyim ürünleri, beyaz et ve hindi eti, cam ve temperli cam, gıda maddeleri, gıda maddeleri ve süt ürünleri.

.

SANAYİDE TAM KAPASİTE ÇALIŞMAMA NEDENLERİ % 73Talep Yetersizliği % 27Pazarlama, Tanıtım vb. Sorunu % 18Finansman Güçlüğü MAMUL MALİYET ARTIŞINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER % 79Enerji Maliyeti % 73Hammadde Fiyatları % 66İşçilik Maliyeti

YILLAR İHRACAT (MİLYON USD) İTHALAT (MİLYON USD) DIŞ TİCARET HACMİ (MİLYON USD) ,0128,0560, ,0140,0633, yılı kesinleşmemiş verilerine göre Bolu il ihracatı 539,1 milyon dolar seviyesindedir. Rakamlar, Bolu’da yapılan genel ihracatı kapsamaktadır. Yalnızca Bolu merkezli firmaların ihracat tutarı 93 milyon dolar düzeyindedir.

MERKEZ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ Bolu Merkez’de, Türkiye’nin en küçük OSB’lerinden birisi, Parsellerin tamamı tahsisli. Toplam Büyüklüğü Parsel Sayısı Firma Sayısı İstihdam 73 ha

Ankaraİstanbul MERKEZ OSB

MERKEZ ORGANİZE SANAYİ İLAVE REZERV ALANI Bolu Merkez’de, altyapı çalışmaları tamamlandı. Parsel tahsisleri devam ediyor. 3 firma faaliyete başladı. Toplam Büyüklüğü Parsel Sayısı Öngörülen İstihdam Ortalama Parsel Büyüklüğü 74 ha m kişi

İstanbul Ankara Merkez OSB İlave OSB

GEREDE OSB Toplam Büyüklüğü Parsel Sayısı Parsel Sayısı ha Gerede-Ankara Devlet karayolu 5. Km Boş Parsel 6/300 Faal Firma / İstihdam 8

GEREDE DERİ OSB

HİZMETLER SEKTÖRÜ ULAŞTIRMA TURİZM ULAŞTIRMA TURİZM

ULAŞTIRMA Ulaştırma sektörü içinde özellikle uluslararası taşımacılık sektörü, İlimizin en köklü ve yerleşik sektörlerinden birisidir. Uluslararası taşımacılık işiyle iştigal eden firmaların çalışma alanları içinde ön plana çıkan bölgeler Ortadoğu, Rusya, Kafkasya ve Avrupa Birliği’dir.

ULAŞTIRMA Uluslararası taşımacılık yapan 35 firma Odamızdan TIR karnesi kullanmaktadır. Bu firmalar içinde merkezi ilimizde bulunan firmalar olduğu gibi, çevre illerde yerleşik firmalar da bulunmaktadır. Firmalar Odamızdan yılda ortalama 21 bin adet TIR karnesi kullanmaktadır. Firma başına ortalama kullanım rakamı 600’dür.

Turizm sektörü, Bolu’nun ekonomik gelişim ve kalkınma vizyonunun merkezinde yer alan sektördür. Deniz dışı alternatif turizm alanlarından 6’sına ait Bolu’da önemli bir potansiyel bulunmaktadır. Bu alt sektörler: ♦ Kış Turizmi ♦ Spor Turizmi ♦ Termal-Sağlık Turizmi ♦ Tarih-Kültür Turizmi ♦ Doğa-Yayla Turizmi ♦ Toplantı-Kongre Turizmi ’dir. TURİZM

Turizm tesis ve yatak sayıları 19 TESİS YATAK KAPASİTESİ 65 TESİS YATAK KAPASİTESİ

Konaklayan Turist Sayıları (Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü) FARK (%) Yerli ,4 Yabancı ,9 TOPLAM ,2

BOLU TİCARET VE SANAYİ ODASI ÜYE SAYISI ÜYENİN TÜRÜ 2011 PAY (%) 2012 PAY (%) ANONİM ŞİRKET 33010,535910,7 LİMİTED ŞİRKET , ,5 ŞAHIS FİRMASI 70422,580524,0 DİĞER (KOLL.ŞTİ, KOOP., BİRLİK VB.) 2347,52316,9 TOPLAM , ,0

TR-42 BÖLGESİ ÇEYREK KOCAELİSAKARYADÜZCEBOLUYALOVA KREDİ (TL) Toplam Nakdi Krediler ) Nakdi Krediler ) Takipteki Alacaklar Gayrinakdi Krediler TOPLAM KREDİ MEVDUAT (TL) Tasarruf Mevduatı ) Türk Lirası ) Döviz Tevdiat Diğer Mevduat ) Türk Lirası ) Döviz Tevdiat TOPLAM MEVDUAT

(TL) FARK (TL)FARK (%) 1) TOPLAM NAKDİ KREDİ ,2 a) Nakdi Kredi ,7 b) Takipteki Alacaklar ,5 2) GAYRİNAKDİ KREDİ ,4 3) TOPLAM KREDİ ,0 4) TASARRUF MEVDUATI ,0 a) TL ,1 b) Döviz ,8 5) DİĞER MEVDUAT ,4 a)TL ,8 b) Döviz ,5 TOPLAM MEVDUAT ,9 NAK.KREDİ / MEVDUAT (%) KREDİ-MEVDUAT-TAKİPTEKİ ALACAK DEĞİŞİMLERİ (BOLU) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (Haziran 2013)

PROTESTOLU SENETLER (TUTAR – TL) (T.C. MERKEZ BANKASI) İLLER (TR – 42) FARK(%) KOCAELİ , , ,0015,1 SAKARYA , , ,0082,5 DÜZCE , , ,0051,7 BOLU , , ,0061,2 YALOVA , , ,0063,9

KOSGEB Performansı (Bolu HMM) DÖNEM Beyannamesi Olan Oda Üyesi Verilen Destek Tutarı TL TL

Vergi Mükellefleri (Bolu Defterdarlığı) KASIM 2009 HAZİRAN 2012 FARK Gerçek Usul Basit Usul Diğer Ücret Kurumlar TOPLAM

İŞSİZ SAYISI BOLU 2010 ARALIK 2012 ARALIK DEĞİŞİM (%) T. İŞ KURUMU’NA KAYITLI İŞSİZ SAYISI ,0

ALINAN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ (EKONOMİ BAKANLIĞI VERİLERİ) BOLU DÖNEM BELGE ADEDİ SABİT YATIRIM TUTARI (TL)İSTİHDAM 2012HAZİRAN - EKİM ENERJİ HİZMETLER İMALAT OCAK-EKİM ENERJİ HİZMETLER İMALAT AYLIK NOT: YENİ YATIRIM TEŞVİKLERİ, HAZİRAN 2012 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİR.

KARŞILIKSIZ ÇEKLER (ADET) FARK(%) TÜRKİYE ,6 NOT: Hapis cezasını ortadan kaldıran Çek Kanunu değişiklikleri Şubat 2012’de yürürlüğe girdi.

4/A'YA (SSK) GÖRE İŞYERİ VE ZORUNLU SİGORTALI SAYILARI (T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu) İLLER (TR - 42) ARALIK 2010EKİM 2012 İŞYERİSİGORTALI İŞYERİ BAŞINA SİGORTALI İŞYERİSİGORTALI İŞYERİ BAŞINA SİGORTALI Kocaeli , ,6 Sakarya , ,5 Yalova , ,8 Düzce , ,7 BOLU , ,7

4/a (SSK) KAPSAMINDA İŞİN NİTELİĞİNE GÖRE İŞYERİ VE ZORUNLU SİGORTALI SAYILARI T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu - Ekim 2012 İL KODU İŞYERİ SAYISI ZORUNLU SİGORTALI SAYISI İLLER (TR-42) KamuÖzelToplamKamuÖzelErkekKadınToplam 14 BOLU KOCAELİ SAKARYA YALOVA DÜZCE

İLLER (TR-42) ORTALAMA GÜNLÜK KAZANÇ (TL) Daimi Mevsimlik Kamu Özel Erkek Kadın TOPLAM 14 BOLU 47,2842,2579,7744,4548,7239,4646,27 41 KOCAELİ 66,6447,1088,7662,5765,6953,7563,18 54 SAKARYA 51,0439,8168,4648,2651,3541,9049,22 77 YALOVA 49,2143,5976,5646,3350,0642,2048,13 81 DÜZCE 45,7439,5068,8744,1247,6238,4844,93 Kaynak: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu (Ekim 2012)

SANAYİ VE TİCARETTE GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER SANAYİ VE TİCARETTE GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLER

SANAYİ VE TİCARET GÜÇLÜ YÖNLER SANAYİ VE TİCARET GÜÇLÜ YÖNLER * İlin iki büyük metropol arasında bulunması ve coğrafi konum itibariyle pazarlara yakınlık dolayısıyla ulaşım ve nakliye kolaylığı, limanlara yakınlık * Kanatlı hayvancılık sektöründe Türkiye üretiminin % 35’ini karşılayan bir yapıya sahip olma * Orman ürünleri sanayinin gelişimi için elverişli bir ortam sunması

* Sektörün ildeki toplam sigortalı istihdamının % 35’ini sağlaması * Gerede ilçesinde deri ve deri ürünleri sanayisinde gelişmiş yapı, % 40’lık bir üretim arzı * Eğitimli ve dinamik bir nüfusun varlığı * Nitelik itibariyle sanayi sektörünün doğaya fazla zarar vermeyen bir sanayi olması SANAYİ VE TİCARET GÜÇLÜ YÖNLER SANAYİ VE TİCARET GÜÇLÜ YÖNLER

* Ülkenin ihracatına 500 milyon USD’lik bir katkıda bulunulması * İhracat-ithalat oranının ihracat lehine fazla vermesi * 37 banka şubesinin faaliyet gösteriyor olması * Mesleki eğitime destek vermek üzere kurulan Elginkan Vakfı Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi’nin Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyetine devam ediyor olması

SANAYİ VE TİCARET GÜÇLÜ YÖNLER SANAYİ VE TİCARET GÜÇLÜ YÖNLER * Kent merkezinde 2, Gerede İlçesinde 2, Yeniçağa ilçesinde 1 olmak üzere 5 adet Organize Sanayi Bölgesi’nin varlığı * Sanayi yapılanmasının kent merkezine girmeden çevre alanlarda yerleşmiş bulunması * Teşvik dezavantajlarına rağmen İlin sanayi yapısını koruması, yatırımını taşıyan işletme bulunmaması

SANAYİ VE TİCARET GÜÇLÜ YÖNLER SANAYİ VE TİCARET GÜÇLÜ YÖNLER * Doğalgaz kullanımının başlamasıyla birlikte enerji maliyetlerinde yaşanan iyileşme * Abant İzzet Baysal Üniversitesi bünyesinde TEKNOKENT’in faaliyete geçirilmesi * KOSGEB Bolu Hizmet Merkezi Müdürlüğü’nün faaliyete geçirilmiş olması Kalkınma Ajansı’nın faal biçimde çalışması, ABİGEM’in sisteme entegre edilmesi * Doğu Marmara Kalkınma Ajansı’nın faal biçimde çalışması, ABİGEM’in sisteme entegre edilmesi

SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER * İlin Doğu Marmara Bölgesi’nde gelişmiş sanayi kentlerinin uzantısında olmasına karşın paralel bir gelişmişlik sağlayamamış olması * Bugüne dek sağlanan yatırım teşviklerinden istenilen ölçüde yararlanılamaması * İlde girişimci özelliğe sahip kişilerin azlığı * Ortaklık kültürü ve bilincinin gelişmemiş olması

SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER * Anonim şirket statüsünde olan işletmelerin azlığı (TSO üyelerinin % 10’u) * İşletmelerin çoğunluğunun küçük işletme niteliğinde olması, büyük sanayi yatırımının azlığı * İşletmelerin daha ziyade aile şirketleri niteliğinde olması, kurumsallaşmada görülen zayıflık

SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER * Ar-Ge, dış ticaret vb. konular ile üretim safhasında istihdam edilecek yeterli düzeyde teknik ve nitelikli eleman bulunamaması * Merkez Organize Sanayi Bölgesi’nin Türkiye’nin en küçük OSB’lerinden olması ve yeterli verimlilikte çalışmaması, altyapı yetersizlikleri * Kent merkezinde büyük yatırımlar için tahsis edilecek yer bulunmaması

SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER * İlçelerden merkeze doğru gelen göç * İldeki büyük işletmelerin merkezlerinin il dışında olması nedeniyle gelirin il dışına çıkması, yeni yatırımlara ve girişimlere dönüşmemesi * Kanatlı hayvancılık sektöründe bazı girdilerde (mısır, soya vb.) yerli üretim eksikliği nedeniyle bu girdilerin ithal yoldan temin edilmesi * Sektörel atıkların çevresel rahatsızlıklara sebebiyet vermesi

SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER * İlde gümrük teşkilatının bulunmaması nedeniyle sağlıklı bir dış ticaret istatistiği tutulamaması * İl bazlı milli gelir rakamlarının eski ve güncellenmemiş olması nedeniyle sektörün durumunu sağlıklı olarak izleyememe * Sınai üretim sürecinde düşük teknoloji kullanan veya hiç teknoloji kullanmayan işletmelerin çokluğu

SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER SANAYİ VE TİCARET ZAYIF YÖNLER * Sanayi Bakanlığı, TÜBİTAK, KOSGEB vb. kurum ve kuruluşlarca sağlanan Ar-Ge ve teknoloji desteklerinden yararlanma oranındaki düşüklük * İŞKUR’un sağladığı mesleki eğitim olanaklarından gerektiği ölçüde yararlanamama nedeniyle ödeneklerinin kullanılamayarak geri dönmesi * Aile şirketlerinde kurumsal yapılanma konusundaki eksiklik ve şirketlerin ömrünün uzun olmaması