T.C. BAŞBAKANLIK DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI

İBADET Kulun Allah’a karşı sevgi, saygı ve bağlılığını gösteren duygu, düşünce ve davranış biçimlerine denir. Geniş anlamda mü’minin bütün hayatını Allah’ın arzu ettiği şekilde tanzim etmesidir.

İnsanın yaratılış gayesi ibadettir. İnsan ibadet ile beraber Allah katında değer kazanır. وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ “Ben cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.’’ Zariyat-56 وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ “Ve sana ölüm gelinceye kadar Rabbine ibadet et.’’ Hicr, 15/99

İbadetin ruhu niyet ve ihlastır. إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ فَاعْبُدِ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ “Resulüm, şüphesiz ki kitabı sana hak olarak indirdik.O halde sen de dini Allah’a has kılarak (ihlas ile) kulluk et.’’Zümer, 39/2 Mü’min kulun ibadeti, amelindeki niyetin samimiyetine göredir. Her ibadette olduğu gibi hac ibadetinde de aslolan ihlas’tır.

HAC “İmkanı olan her Müslüman'ın, belli bir zaman içinde, belli mekanları ziyaret ederek, belli bazı dini görevleri yerine getirmek suretiyle yaptığı ibadettir.”

Hac, belli vakitlerde yapılan bir ibadettir. الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلاَ رَفَثَ وَلاَ فُسُوقَ وَلاَ جِدَالَ فِي الْحَجِّ “Hac, bilinen aylardadır. Her kim o aylarda hacca başlayıp kendisine farz ederse; artık hacda kadına yaklaşmak, günah işlemek ve kavga etmek yoktur.” Bakara, 2/197

Hac ibadeti, kardeşler arasındaki manevi muhabbetin yanında Allah’ın rızık olarak vermiş olduğu nimetlerin ticareti için de bir fırsattır. لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَبْتَغُواْ فَضْلاً مِّن رَّبِّكُمْ فَإِذَا أَفَضْتُم مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُواْ اللّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ “Rabbinizin lütfunu istemenizde size bir günah yoktur. Arafat'tan indiğiniz zaman Meş'ar-i Haram yanında (Müzdelife'de) Allah'ı zikredin.” Bakara, 2/198

Şüphesiz insanlar için kurulan ilk mabed, Mekke'deki çok mübarek ve bütün âlemlere hidayet kaynağı olan Beyt (Kabe)dir. Al-i İmran, 3/96 Allah’ın evi ve tavaf ile arınma makamı olan Kabe insanlık için kurulan ilk mabeddir.

Hac, Allah emriyle Hz. İbrahim’in tüm insanlığa yaptığı evrensel bir çağrıdır. وَأَذِّن فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِيق “İnsanları hacca çağır; yürüyerek veya incelmiş binekler üstünde (uzak yollardan) her derin vadiyi aşarak sana gelsinler.” Hac, 22/27

Hac ihlas ile yapılması gereken bir ibadettir, ve ibadetlerde asıl olan takva azığını artırmaktır. وَأَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّهِ “Umre ve Haccı Allah için tamamlayın.’’ Bakara, 2/196 وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَى وَاتَّقُونِ يَا أُوْلِي الأَلْبَابِ “Kendinize azık edinin. Şüphesiz ki azıkların en hayırlısı Allah korkusudur. Ey akıl sahipleri! Benden korkun!” Bakara, 2/197 Peygamberimiz bir hadislerinde şöyle buyurmaktadır. يَا أَيُّهَا النَّاسُ إنَّ اللَّه قَدْ فَرضَ عَلَيْكُمُ الحَجَّ فحُجُّوا "Ey Müslümanlar! Allah size haccı farz kıldı, haccedin!"Müslim, Hac 412

Hac, niyetlerdeki kirliliği temizler. Harem ikliminde niyetinde bozukluk olanlar kaybeder, niyeti duru olanlar kazanır. إنَّما الأَعمالُ بالنِّيَّات ، وإِنَّمَا لِكُلِّ امرئٍ مَا نَوَى “Yapılan işler niyetlere göre değerlenir. Herkes yaptığı işin karşılığını niyetine göre alır.”Buhârî, Bed’ü’l-vahy 1, Îmân 41 Tertemiz ve arınmış bir şekilde mebrur bir hac yapmış olarak dönüş gayesi vardır. منْ حجَّ فَلَم يرْفُثْ ، وَلَم يفْسُقْ ، رجَع كَيَومِ ولَدتْهُ أُمُّهُ "Kötü söz söylemeden ve büyük günah işlemeden hacceden kimse, annesinden doğduğu gündeki gibi günahsız olarak (evine) döner."Buhârî, Hac 4

Allah Resulü haccı kadınların cihadı olarak da ifade etmiştir. يا رَسُولَ اللَّه ، نَرى الجِهَادَ أَفضَلَ العملِ ، أفَلا نُجاهِدُ ؟ فَقَالَ : لكِنْ أَفضَلُ الجِهَادِ : حَجٌّ مبرُورٌ - Ey Allah'ın Resulü! En üstün amel olarak cihadı görüyoruz. Biz hanımlar cihad etmeyelim mi? dedim. Peygamber aleyhisselâm: "Fakat (sizin için) cihadın en üstünü, hacc-ı mebrûrdur" buyurdu. Buhârî, Hac 4, Sayd 26, Cihâd 1

العُمْرَة إلى العُمْرِة كَفَّارةٌ لما بيْنهُما ، والحجُّ المَبرُورُ لَيس لهُ جزَاءٌ إلاَّ الجَنَّةَ "Umre ibadeti, daha sonraki bir umreye kadar işlenecek günahlara kefârettir. Mebrûr haccın karşılığı ise, ancak cennettir." Buhârî, Umre 1; Müslim, Hac 437 İbadette samimiyetin zirve noktası da ‘’İhsan’’ derecesidir. İHSAN: Allah’ı görüyor gibi ibadet etmektir. İbadette aslolan, sünnet çizgisini aşmamak bidat ve hurafelerden uzak kalmaktır.

HAC “İmkanı olan her Müslüman'ın, belli bir zaman içinde, belli mekanları ziyaret ederek, belli bazı dini görevleri yerine getirmek suretiyle yaptığı ibadettir.” Hac; dilleri, kültürleri, renkleri, ırkları, ülkeleri, sosyo-ekonomik durumları farklı, ancak hedefleri bir, duyguları ve gayeleri aynı milyonlarca Müslümanın ilahi aşk içersinde bir araya gelmesi ve birlikte Allah’a yönelmesidir. Buna ilave olarak, haccın bir inanç turizmine asla dönüşmemesi gerekmektedir.

Hac, Tevhid, sabır ve ahlak eğitimidir. Hac, etimolojik olarak mahza gayedir. Hac, Kulluk ihramlar içinde, sahip olduğumuz her türlü nimetten uzaklaşıp her türlü acziyetin zirvesidir. Hac, bir arınma sürecidir. Bu süreci yaşadıktan sonra nefse karşı mücadelede söz vermektir. Hac, Allah’a olan bağlılığın kalıcı olduğu şuuruna varmak ve Kabe’de söz vermektir. Mebrur bir hac ile dönmek, Müslüman olmanın sorumluluklarını hakkıyla yerine getirme taahhüdü ve bu taahhüde bağlı kalmaktır.

1-Kalbe yolculuk (Kendi iç dünyamıza, kendimizi keşfetmeye yolculuk) Hac, insanın iç dünyasına, gönül dünyasına yaptığı bir yolculuktur. İhrama girerken bütün bencilliklerinden arınan insan adeta melekleşir. Mikattan ihrama, Arafat'tan Müzdelife'ye, tavaftan sa'ye iç dünyaya yapılan bu yolculukta insan kendini tanır ve keşfeder. HAC, İÇ İÇE GİRMİŞ BEŞ YOLCULUKTUR

2-Ahirete yolculuk (Mahşer gününe yolculuk) Hac, mahşere, ebedi âleme yapılan bir yolculuktur. Farklı dillerden, farklı renklerden, farklı kültürlerden milyonlarca insan henüz dünyadayken mahşer provasını yaşar hacda. Üstünlüğün ancak "takva"da olduğu hakikatı çarpar zihinlerde. HAC, İÇ İÇE GİRMİŞ BEŞ YOLCULUKTUR

3-Tevhidin tarihine yolculuk (Hz. Adem’den günümüze) Hac, tarihe yapılan bir yolculuktur. Hz. Adem'den başlayarak, Hz. İbrahim ve nihayetinde Hz. Muhammed'le devam eden tevhid tarihine bir yolculuktur. İnsan bu yolculukta tarihi canlı olarak yaşar ve yaşantısında kendisine ışık olacak Peygamber mesajlarıyla donatır kendini. Simgelerle dolu olan hac ibadetini bir başka anlar ve anlamlandırır. HAC, İÇ İÇE GİRMİŞ BEŞ YOLCULUKTUR

4-Kardeşlerimize Yolculuk (Kardeşlerin buluşması) Hac, kardeşlerimize yolculuktur. Modern zamanların insanı bireyciliğe indirgeyen anlayışına karşın bir muarefedir, tanışmadır, kaynaşmadır hac. Burada insan rahmete kuşanarak kardeşler kazanır. Dilini anlamasa da ortak bir dil vardır hacda: "kardeşlik dili". HAC, İÇ İÇE GİRMİŞ BEŞ YOLCULUKTUR

5-Beytin Rabbine (Rızasına) Yolculuk. Hac, Rabbimize yolculuktur. Aşığın maşuğuna yaptığı yolculuğun adıdır hac. Kelime anlamı "büyük gaye" demek olan hac, aslında insanı bu büyük gayeye götüren bir vesiledir. Büyük gaye için yola çıkan Müslümanlar bu yüzden rahmanın misafirleri olarak burada ağırlanırlar. فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ “Bu beytin Rabbine ibadet etsinler.’’ Kureyş, 106/3 HAC, İÇ İÇE GİRMİŞ BEŞ YOLCULUKTUR