1. Madde tanecikli yapıdadır. 2. Tanecikler sürekli hareket ederler. Titreşim hareketi Öteleme hareketi Dönme hareketi Bu hareketler maddenin moleküler kinetik enerjisini belirler.

Moleküller arasında elektriksel çekim kuvvetleri olduğu için moleküler potansiyel enerji vardır. F

Bir maddedeki moleküllerin hepsinin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamı İç(termal) enerjidir

KE PE İç enerji atomik/moleküler enerjilerle ilgilidir. Oda sıcaklığındaki bir bardak suyun görünüşte hiç enerjisi yokmuş gibidir. Fakat mikroskobik olarak incelendiğinde, su çok hızlı titreşen moleküller yumağı gibidir.

ISI ENERJİSİ Isıtılan maddenin taneciklerinde neler olur? Kinetik enerjileri artabilir. Potansiyel enerjileri artar. SONUÇ: Maddenin iç enerjisi artar. Madde soğutulsaydı iç enerjisi azalacaktı.

Bir maddenin iç enerjisindeki değişim miktarı maddenin aldığı/verdiği ısı enerjisi olarak adlandırılır. Isı enerjisi maddenin sahip olduğu bir özellik değildir. Maddenin moleküllerinin kinetik ve potansiyel enerji vardır, ısı enerjisi yoktur.

Soğuk Sıcak Isı enerjisi sıcak olan maddeden soğuk olana geçen iç enerji olarak da tanımlanabilir. Isı enerjisinin birimi Joule’dür. Kalori(cal) birimi de kullanılır. 1 cal yaklaşık olarak 4,2 joule’dür.

ISI İÇ ENERJİDE DEĞİŞİKLİK YARATIR Moleküllerin potansiyel enerjisi değişir. Moleküllerin kinetik enerjisi değişebilir. Maddenin sıcaklığı değişir.

SICAKLIK Sıcaklık, moleküllerin ortalama kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür. Sıcaklığı moleküllerin toplam kinetik enerjisi olarak düşünmek yanlıştır.

KE KE KE KE Ilık Sıcak Ortalama kinetik enerji Toplam kinetik enerji

KE KE KE KE PE PE sıcak sıcak İç enerji İç enerji Ortalama kinetik enerji Toplam potansiyel enerji Toplam kinetik enerji

Maddenin halleri ve Sıcaklık Tek atomlu gaz ----> sadece öteleme kinetik enerjisi. Çok atomlu gaz ----> dönme ve titreşim kinetik enerjisi. Sıvılar ve katılar ----> kinetik ve potansiyel enerji

Titreşim ve dönme kinetik enerjisi Potansiyel enerji Öteleme kinetik enerjisi Tek atomlu gaz Moleküler gaz Sıvı veya katı AYNI SICAKLIKTAKİ MADDELER

Sıcağı ve soğuğu algılamak için duyularımıza güvenebilir miyiz? cold hot warm cold hot warm

SIVILI TERMOMETRELER Sıvılı termometreler ince borulu bir tüpe konulan sıvının genleşip büzüşmesi ilkesine göre çalışır. Hassas bir termometre için termometredeki sıvı kolay genleşme özelliğine sahip olmalıdır. Ayrıca tüpün kılcal olması da önemlidir. Bu sayede küçük sıcaklık değişimlerinin gözlenmesi mümkün olur. Tüp üzerindeki bölme sayısı arttıkça daha hassas ölçümler yapılır. Hassaslığı belirleyen bir başka faktör de hazne büyüklüğüdür.

Tüp Sıvı Hazne

212 100 200 90 180 80 160 70 140 60 120 50 100 40 30 80 20 60 10 40 32 20 -10 -20

Bir Termometrenin Derecelendirilmesi 100 90 -20 Su-buz karışımı Kaynayan su

0C 100 40 -20 0M 90 M=? b d a c

Sizden bir bardak su istenildiğini düşünün Sizden bir bardak su istenildiğini düşünün. Siz de 0oC’de su hazırladınız. Suyu isteyen kişi, getirdiğiniz suyu soğuk buldu ve sizden iki kat daha sıcak su istedi. Kaç oC sıcaklığında su hazırlamalısınız?

Günlük yaşamda kullanılan termometre ölçekleri enerjiye göre değil, suyun donma ve kaynama noktalarına göre derecelendirilmiştir. 0 oC “Moleküllerin kinetik enerjisi yok.” anlamına gelmez. 0oC’nin iki katı aritmetik olarak sıfırdır, ama fiziksel olarak sıfır değildir!

Bir ülkede insanlar boylarını ölçmek için bay sivri zekanın laboratuvarındaki cetveli kullanırlarmış. Bay sivri zeka cetveli yerden belli bir yükseklikte olacak şekilde duvara monte etmiş. 200 40 60 80 100 120 140 160 180 20 220 240

Bay sivri zeka herkesin boyunu aynı şekilde ölçtüğü için insanlar hiçbir sorunla karşılaşmadan boylarını karşılaştırabiliyordu. Tek sorun boyu sıfır çizgisinin altındakilerdi. Bay sivri zeka onlara “Boyunuz uzadıktan sonra gelin.” diyordu. 200 40 60 80 100 120 140 160 180 20 220 240

Cetveldeki sıfır değeri insanın boyunun sıfır olduğunu göstermez Cetveldeki sıfır değeri insanın boyunun sıfır olduğunu göstermez. Bay sivri zeka cetveli yere indirdiğinde insanların boyunu sıfırdan başlayarak ölçeceğini biliyordu ama cetveli böyle kullanmaktan keyif alıyordu. 200 40 60 80 100 120 140 160 180 20 220 240

200 40 60 80 100 120 140 160 180 20 220 240

KELVIN ÖLÇEĞİ Kelvin ölçeği suyun donma ve kaynama noktasına göre değil, taneciklerin kinetik enerjilerine göre derecelendirilmiştir. K harfi ile gösterilen ve birim aralığı Celsius derecesiyle aynı olan, ancak sıfır noktası olarak mutlak sıfırı (–273.15 °C) alan sıcaklık ölçüsü birimi. İsmini, İskoç asıllı bilimadamı Lord Kelvin'den (1824-1907) alır.

100 373 273 -273