KIRSAL KALKINMA VE BİYODİZEL Türkiye Ziraat Odaları Birliği BİYOYAKIT SEMPOZYUMU KIRSAL KALKINMA VE BİYODİZEL Türkiye Ziraat Odaları Birliği Sibel ŞERİFOĞLU Zir.Yük.Müh. 10 AĞUSTOS 2006

KIRSAL KALKINMA POLİTİKALARI Kırsal Kalkınma politikaları; kırsal kesimin ekonomik, toplumsal ve kültürel olanaklarını geliştirmek, bu kesimi ulusal yaşam düzeyine kavuşturmak, onların ulusal gelişmeye bütünüyle katılımlarını sağlamak üzere, toplum ve devletin birleşik çabaları sonucu ortaya çıkan ilerlemeyi kapsayan politikalardır.

KIRSAL KESİMİN SORUNLARI-1 Tarımda verimliliğin artırılması ve sermaye kullanımının rasyonelliği sağlanamamaktadır. Tarım- Sanayi bütünleşmesi sağlanamadığından, tarımsal katma değer yaratımı sınırlı kalmaktadır. Bölgesel özellikleri dikkate alan ve kendini yenileyen eğitim ve yayım hizmetleri yeterince geliştirilememektedir.

KIRSAL KESİMİN SORUNLARI-2 Tarımda üretim maliyetlerinin yüksekliği ve pazarlama sorunları üretici gelirlerini olumsuz etkilemektedir. Ulusal önceliklere dayalı üretim planlaması bulunmamaktadır.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları Neden Önemlidir? Artan enerji fiyatlarının kontrol altına alınması, sürdürülebilir enerjinin sağlanması ve enerjide dışa bağımlılığın azaltılması gibi sebeplerle dünyada yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi artmıştır.

BİYODİZEL Biyodizel özellikle fosil orijinli yakıtların çevre üzerindeki olumsuz etkisini azaltması ve daha birçok sebeple yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde stratejik bir ürün olarak son yıllarda dünyanın gündemine yerleşmiştir.

Ülkemizde Biyodizel Gelişmeleri Petrolde dışa bağımlı olan ülkemiz, bu konuyla ilgili yaşanan gelişmeleri 2005 yılından itibaren daha yoğun takip etmeye başlamıştır. Biyodizel konusunda yasal mevzuat tamamlanmamış olmasına rağmen firma sayısı ve üretim hızla artmıştır.

Biyodizelin Kırsal Kesime Faydaları-1 Biyodizelin gelişmesi ile, Tarımsal üretimde ürün çeşitliliği artar. Yeni ürünlerin münavebeye girmesi ile verimlilik artışı sağlanır. Ülkemizde bazı ürünlerde yaşanmakta olan üretim fazlası sorununun çözümlenmesine katkı sağlar.

Biyodizelin Kırsal Kesime Faydaları-2 Yakıt masraflarının düşürülmesinde etkili olur. Yağlı tohumlardan arta kalan küspelerin yem sanayiinde kullanımı ile küspe ithalatı azalır. Tarım-Sanayi entegrasyonu sağlanabilir. gibi faydaları vardır

Ülkemizin İhtiyacı ve Potansiyeli-1 Yapılan hesaplamalara göre, Ülkemizde tüketilen 12 milyon ton motorine %2 oranında biyodizel eklendiğinde 240.000 ton biyodizele ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaç için de 200.000 hektar alanda 600.000 ton kanola veya eşdeğer yağlı tohum üretilmesi gerekmektedir.

Ülkemizin İhtiyacı ve Potansiyeli-2 Katkı oranı AB’de olduğu gibi %5 olursa, ürün ihtiyacı bu miktarın 2.5 katına çıkacaktır.Bu ihtiyaç dikkate alındığında; Bitkisel yağ sanayi için yetersiz olan 1.127.000 ton yağlı tohumlar üretimini, 2 katına çıkarmamız gerekecektir. Bu ihtiyacı sağlamak amacıyla alternatif ürün arayışları gündeme gelmiştir.

Alternatif Ürünler: Kanola ve Aspir -1 Tarımsal yapıya uygunluğu ve biyodizel kalitesi açısından Kanola, Özellikle kıraç alanlar için önemli bir alternatif ürün olarak sunulabilecek Aspir, biyodizel hammaddesi olarak yağlı tohumlar içerisinde öne çıkmaktadır.

Alternatif Ürünler: Kanola ve Aspir -2 Ülkemizde birçok bölgemizde yetiştirilebilecek ürünlerdir. Bugüne kadar pazarlamada yaşanan sıkıntılar ve üreticilere tanıtılamaması sebebiyle üretim artırılamamıştır.

Ülkemizde Kanola ve Aspir Üretimi Yıllar Kanola (Ton) Aspir (Ton) 2000 187 18 2001 650 25 2002 200 2003 6.500 170 2004 4.500 150 2005 1.200 215

Üretici Son Yıllarda Zarar Etmektedir ! Son yıllarda ülkemiz için önemli olan buğday mısır, pamuk gibi ürünlerde fiyatlar maliyetlerin altında seyretmiştir. Girdi fiyatları artarken ürün fiyatlarında yaşanan gerilemeler, üreticinin zarar etmesine alım gücünün yıldan yıla düşmesine sebep olmuştur.

Üretici kolay Pazar bulabileceği alternatif ürün arayışına girmiştir. Biyodizel üretimi ile firmaların da kanolaya yönelmesi, 2006 yılında kanola ekim alanlarının artmasını sağlamıştır.

2006 YILI KANOLA MALİYET ÇİZELGESİ Masraf Unsurları Dekara Gider (YTL) 1- Sürüm 12,4 2- Tırmık Çekme 5,4 3- Rotatiller Çekme 4,4 4- Tohum Bedeli 8,3 5- Ekim 6,1 6- Gübre ve gübreleme işçiliği 39,3 7- İlaç ve İlaçlama işçiliği 8,0 8- Hasat 8,2 9- Diğer Masraflar(koruma-taşıma) 3,0 MASRAFLAR TOPLAMI 95,2 10-Genel İdare Giderleri (%3) 2,9 11-Masraflar Toplamının Faizi(%11) 10,5 12-Tarla Kirası 40,0 MASRAFLAR GENEL TOPLAMI 148,5 13-Dekardan alınan kanola (Kg.) 266,7 14-1 kg. kanola maliyeti (YTL/Kg.) 0,557

2006 YILI BUĞDAY KANOLA GELİR KARŞILAŞTIRMASI Üretim Maliyeti (YKR/Kg) 41,0 55,7 Ürün Fiyatı (YKR/Kg) 33,7 45,0 Destekleme Primi (YKR/Kg) 3,5 20,0 Üretici Eline Geçen Fiyat (YKR/Kg) 37,2 65,0 Üretici Karı %9,2- %17 Dekara Verim (Kg) 272 267 Üretici Eline Geçen Fiyata Göre Gelir (YTL/Da) 101 174

2006 yılında üretici kanoladan kar elde etmiştir. 2006 yılında üreticinin kar elde etmesini, Biyodizel üreticilerinin kanola ürününe yönelmesi ve Prim miktarının, hedef fiyat ile maliyet arasındaki farka göre belirlenmesi sağlamıştır.

Görüldüğü üzere üreticinin ürün tercihi gelir elde ettiği ürüne yöneliktir. Ancak, bu yıl kar eden üreticinin önümüzdeki yıllarda hayal kırıklığı yaşamaması için geleceğe yönelik stratejilerin şimdiden belirlenmesi gerekmektedir.

Kanola ve Aspir Üretimi İçin Nasıl Bir Strateji İzlenmeli? Biyodizel hammaddesi olarak öne çıkan kanola ve aspir üretiminin artırılarak, biyodizelin ülkemiz çiftçisine dolayısıyla kırsal kalkınmaya fayda sağlayabilmesi için, Geleceğe yönelik doğru planlamanın yapılması gerekmektedir.

YAPILMASI GEREKENLER:

1-Kanola ve Aspir Tarımı Konusunda Eğitim ve Yayım Çalışmaları Yapılmalıdır Kanola ve aspir ürünleri çiftçilerimiz için yeni sayılabilecek ürünlerdir. Çiftçiler bu ürünlerin tarımı hakkında yeterli bilgiye sahip değillerdir. Bazı çiftçiler kanola ile ilgili geçmiş yıllarda yaşadığı kötü tecrübelerden dolayı bugün ekime soğuk bakmaktadırlar.

2-İl ve İlçelerde Ürünlerin Adaptasyon Çalışmaları Yapılmalıdır Ülkemize yeni giren bu ürünlerin bölgelerde adaptasyon çalışmaları yapıldıktan sonra ekimi konusunda çiftçi yönlendirilmelidir. Çünkü, alternatif ürün arayan bazı çiftçiler bu konuda yeterli bilgi sahibi olamadan üretime geçmektedirler.

Ancak bu yıl aspir ekimi yapmak isteyen üretici tohum bulamamaktadır. 3-Çiftçilerin, Kanola ve Aspir Tohumu Temini Konusunda Yaşadığı Sıkıntılar Çözümlenmelidir. 2005 yılında kanolaya olan ilginin artmasına paralel olarak sınırlı sayıda firma, tohum satışına başlamıştır. Ancak bu yıl aspir ekimi yapmak isteyen üretici tohum bulamamaktadır.

Yerli Tohum Üretimi Teşvik Edilmelidir Bu ürünlerin artmasına paralel olarak gelecekte tohum temininde sıkıntı yaşanmaması için yerli tohum üretimi konusunda çalışmalar hızlandırılmalıdır. Bu alanda gerçekleştirilecek yatırımlar desteklenmelidir.

4-Sözleşmeli Üretim Yaygınlaştırılmalıdır-1 Tarımsal üretimin en önemli sorunlarından biri pazarlamadır. Pazarlamadaki sıkıntılar, çiftçinin yoğun emekle ürettiği ürünün elinde kalmasına yada üretim maliyetinin altında ürün satmasına sebep olmakta, neticede üreticiler zarar etmektedir. Kanola ve aspirde bu sorunun yaşanmaması için sözleşmeli üretime önem verilmesi gerekmektedir.

Sözleşmeli Üretim Yaygınlaştırılmalıdır-2 Üreticiler kanolada sözleşmeli üretime ilgi göstermektedirler. Fakat bunun için; Her iki tarafın haklarını da koruyan bir sözleşmeyle üreticinin ürettiği ürünü almayı garanti etmeli, Sözleşmelerde fiyatlar belirlenirken o yıla ait üretim maliyetleri göz önünde bulundurulmalıdır.

5-Özellikle Hasat Öncesinde İthalat Kesinlikle Önlenmelidir Biyodizel üretiminde en önemli faktör yerli hammaddenin kullanılmasıdır. Ürünlerin hasat dönemlerinde gerçekleştirilecek düşük fiyatlı ithalat, yağlı tohumlar üretiminde artışı engelleyecektir. Bu sebeple biyodizel üretimi ithal ürünle değil yerli ürünle gerçekleşmelidir. Yağlı tohumlar üretiminde oluşan artışa paralel olarak biyodizel üretimi artırılmalıdır.

6- Prim Desteği Devam Etmelidir-1 Ülkemizde yağlı tohumlar üretimi için prim desteği uygulanmaktadır. 2005 yılı ürünü için kanolaya 20 YKr/kg destek verileceği belirtilmiştir. Üretimin artması ve üretimde sürekliliğin sağlanması için;

Prim Desteği Devam Etmelidir-2 Prim destekleri devam etmeli, Yağlı tohumlar içerisinde önemli bir yeri olan aspir de prim desteği kapsamına alınmalıdır. Prim miktarları belirlenirken hedef fiyat ile piyasa fiyatları arasındaki fark dikkate alınmalı, ödemeler zamanında yapılmalıdır.

7-Yerli Hammadde ile Gerçekleştirilecek Biyodizel Üretiminde ÖTV Kaldırılmalıdır-1 Yerli hammadde kullanarak üretilen biyodizele uygulanacak ÖTV miktarındaki belirsizlik çiftçilerimizi de etkilemektedir. Çiftçilerimiz biyodizel üretimi için gerekli olan yağlı tohumlar üretimine yönelmek istemekte ancak yaşanan belirsizlikler ekim yapma kararını olumsuz etkilemektedir.

Yerli Hammadde ile Gerçekleştirilecek Biyodizel Üretiminde ÖTV Kaldırılmalıdır-2 Çünkü, bugün itibariyle yürürlükte olan ÖTV miktarı yerli hammadde kullanarak üretilen biyodizelde de uygulanırsa biyodizel avantajlı olmaktan çıkacaktır. Maliyeti artacak olan firmaların üretimleri sınırlanacak, kanola üreticisi yine pazar sorunu ile karşı karşıya kalabilecektir. Bu sebeple yerli hammadde kullanarak gerçekleştirilecek biyodizel üretimi ÖTV’den muaf tutulmalı, bu konuyla ilgili mevzuat çalışmaları 2006-2007 yılı üretim döneminden önce tamamlanmalıdır.

Üretici Örgütlerine Doğrudan Biyodizel Satış İmkanı Tanınmalıdır. Bazı üretici örgütleri biyodizel tesisleri kurarak, tarımsal üretim boyunca kullanılan yakıtı çiftçiye daha ucuza temin etmek istemektedirler. Çiftçiler ürettikleri yağlı tohumları üye oldukları örgüte satarak hem pazarlama garantisi elde edebilecekler, hem de karşılığında yakıtını daha uygun fiyatla alarak üretim maliyetlerini düşürebileceklerdir. Üretici açısından önemli olan bu fırsatın değerlendirilebilmesi için üretici örgütlerinin çiftçiye doğrudan biyodizel satışı yapabilmelerini sağlayacak, yasal düzenlemelerin yapılması gerekmektedir..

SONUÇ Doğru planlama yapıldığı takdirde biyodizel ve bitkisel yağ sanayi için gerekli olan yağlı tohumlar üretiminde beklenen artış sağlanacak, Her yıl artan ithalat önlenmiş olacak, Biyodizel hem kırsal kalkınmaya hem de ülke ekonomisine fayda sağlayabilecektir.

TEŞEKKÜR EDERİM