TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE YAZMA ETKİNLİKLERİ

Müzik dinleme Yazılacak konu/tema ile ilgili sözsüz müzik dinlenir.

Beyin fırtınası Konuyla ilgili düşünceler, hiçbir sınırlamaya tâbi tutulmadan not edilir. Alınan notlardan yararlanılarak bir yazı oluşturulur

Serbest kürsü Öğrencilerin olaylara farklı açılardan bakabilmelerini sağlamak amacıyla yazma öncesi konu hakkında sınıf içi tartışma yapılır.

“Bir hikâyem var!” Konuyla ilgili hikâye, fıkra, hatıra vb. anlatılır.

Soru hazırlama Konuyu açıklığa kavuşturmak için yazıda cevabı verilecek sorular hazırlanır.

Zihin haritası oluşturma Konunun ana başlığı veya konuyu çağrıştıracak bir simge veya kavram kağıdın ortasına yazılır. Anahtar kelimeler saat yönünde devam edilerek ilâve edilir. Gerekli görülen başlıkların yanına, o başlığı en güzel şekilde ifade edecek sembol, resim, şekil vb. çizilir. Temel başlıkları destekleyici alt başlıklar yazılır. Temel ve alt başlıklar gözden geçirilerek birbirleriyle ilgili olanlar farklı renkte kalemle çizilir

İnceleme Okunan bir kitap veya basılı bir materyal incelenir.

Anlaşalım Her öğrenci velisi ile belirledikleri konulara uyacaklarına dair bir anlaşma imzalar. Her iki tarafa verilmek üzere iki nüsha hazırlanır. Anlaşma, taraflar tarafından imzalanır.

“Yönergelere Dikkat!” Örnek formlar oluşturularak doldurulur.

Eşleştirme Kullanılan Türkçe kelimelerin listesi yapılarak bunlar Ana Dildeki karşılıklarıyla eşleştirilir.

“Adını Sen Koy!” Sınıfta yazılan yazılara başlık bulunur.

Sınıf içi yönetmelik Sınıf içi davranışları düzenleyen kararlar, yönetmelik hâline getirilir.

Bulmaca Kazandırılacak kelime, kavram, atasözü ve deyimlerle ilgili bulmaca oluşturulur ve çözülür.

“Çengel Bulmaca” Verilen resimdeki duruma uygun atasözü veya deyim bulunur.

“Denemeler” Öğrencilere bir konu verilir. Bu konuyla ilgili çağrışım yapan kelimeler listelenir. Bu kelimelerden birbiriyle ilişkili olanlar eşleştirilir. Konuyla ilgili bilgiler gözden geçirilir. Yazdıklarının taslağını yanlarındaki arkadaşlarına okutarak görüşlerini alırlar. Gerekli düzeltmeleri yaparak yazılarına son hâlini verirler.

“Geçmişe Yolculuk” Seçilen bir anı ile ilgili zihin haritası oluşturulur. Hatırlananlar resimlenir ve bu resimlere uygun diyaloglar konuşma baloncuklarına yerleştirilir.

İzlenimler Özel günler ve bayramlarla ilgili izlenimler yazılır.

“Ben olsaydım...” Kalıp ifadesinden yola çıkılarak duygu ve düşünceler yazılır.

Rüyalar Rüyalar yazılır.

Tasvir etme Yakın çevredeki bir yerin veya kişinin tasviri yapılır.

“Dilek Kutusu” Sınıfta veya okulda dilek kutusu oluşturularak derslerin işlenişine ya da etkinliklere yönelik düşünce, istek ve eleştiriler yazılır.

“Bir Elin Nesi Var İki Elin Sesi Var” “Bir elin nesi var iki elin sesi var.” atasözü tahtaya yazılır. Öğrencilere ne anlama geldiği sorulur. Öğrenciler, atasözünde anlatılana benzer bir durumla karşılaşıp karşılaşmadıkları hakkında konuşurlar. Sınıf iki gruba ayrılarak bildikleri atasözlerini yazarlar. Yazdıkları atasözlerinden birini seçerek 3-5 paragraflık bir metin oluştururlar.

“Farklı Olasılıklar” Farklı olasılıklar düşünülerek “Eğer... olsaydı/olmasaydı ne olurdu?” sorularına cevap aranır.

Hikâye yazma: Bir amaca yönelik olarak verilen kelimeler kullanılarak yazılır. Verilen mekândan hareketle yazılır. Verilen kişilerden hareketle yazılır. Sonucu ya da başlangıcı verilen bir olaya yönelik kurgular yapılır.

“Bir Gazete Anlatıyor” Gazetenin dilinden bir ağacın nasıl gazete hâline getirildiğinin hikâyesi anlatılır.

Fabl yazma Kahramanı hayvan, bitki veya cansızlardan seçilen bir olay yazısı yazılır.

Diyalog yazma Arkadaşla kurulan bir diyalog yazılır.

Masal yazma Okunan veya dinlenen/ izlenen bir masal kahramanının hayal edilen yeni bir macerası yazılır.

Senaryolaştırma Bir Nasrettin Hoca fıkrası senaryolaştırılır.

“Yuvarlak Masa Yazarlığı” Öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruba farklı bir cümle verilir. Verilen cümleler hikâyelerin giriş cümlesi olarak kullanılır. Öğrencilere 2 dakika süre verilir. Öğrenciler bu sürenin sonunda cümleleri bitmemiş bile olsa yazmayı bırakırlar. Her öğrenci kâğıdını sağındaki arkadaşına verir. Bir sonraki öğrencinin yazma süresi artırılır. Son turda metinler, ilk yazan öğrenciye döner ve o öğrenci hikâye tamamlanmamışsa hikâyeyi sonlandırır. Her grup yazdıkları hikâyeler arasından en beğendiklerini seçerek sınıfla paylaşır.

“Ben Bir Şairim” Öğrencilerden bir şiir yazmaları ve yazdıkları şiire bir ezgi bulmaları istenir.

Akrostiş Şiir Akrostiş oluşturacak şekilde şiir yazılır. Örn: Mona Roza, Sezai Karakoç “MUAZZEZ AKKAYA”

Ezberle Beğenilen şiirler, maniler, türküler ezberlenir; bunlara benzer şiir denemeleri yapılır.

Konuşan resimler Resimlerle ilgili diyaloglar kurulur.

Drama Atasözleri ve deyimlerin bazıları oyunlaştırılır.

Boşluk doldurma Noktalama işaretleri kullanılmamış bir metne uygun noktalama işaretleri konur. Bir karikatürde boş bırakılan konuşma balonları doldurularak diyaloglar oluşturulur.

Altını çizme Ünlü ve ünsüzlerin özelliklerine göre altları çizilir.

Düzeltme Hecelerine yanlış ayrılmış kelimeler düzeltilir.

Gruplandırma Kelimeler büyük ünlü uyumuna uyup uymamasına göre gruplandırılır

Örneklendirme Büyük ünlü uyumuna uymayan kelime ve ekler örneklendirilir.

Tamamlama Ünlü uyumuna göre kelimelere farklı ekler getirilir.

Düzeltme: Ünsüz uyumuna uyulmayan kullanımların doğrusu yazılır/söylenir