Diffusion of Innovations Yeniliklerin Yayılması CHAPTER 4:THE GENERATION OF INNOVATIONS Hazırlayan: Ayşe AYDIN Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uzaktan Eğitim Anabilim Dalı Doktora Programı

Yeniliklerin Doğuşu Geçmiş yayılma araştırmaları; yayılmayla ilgili etkinliklerin ve kararların yayılma süreci başlamadan çok önce oluştuğu gerçeğini göstermiştir. Bir problemin algılanması ArGe faaliyetlerinin finanse edilmesi Yeniliğin keşfi ve gelişimi Yeniliğin ticarileştirilmesi Yayılmasına ilişkin kararın alınması Yeniliğin bir yayılma acentesine transferi Acentenin potansiyel benimseyici kitleyle iletişimi. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Yenilik-Gelişim Süreci Yenilik- gelişim süreci, bir ihtiyaç ya da problemin farkına varılmasından doğan etkileri, bir yeniliğin ticarileştirilmesi, gelişimi, kullanıcılar arasında yayılması ve benimsenmesi ve sonuçlarıyla ilgili tüm kararları ve etkinlikleri içerir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Ana Adımlar Bir problemin ya da ihtiyacın tanınması Esas ve uygulamalı araştırma Gelişme Ticarileştirme Yayılma ve Benimsenme Sonuçlar ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

1-Bir problemin ya da ihtiyacın tanınması Yenilik-Gelişim Süreci çoğu kez bir problemin yada ihtiyacın tanınması ile başlar. Bir problem yada ihtiyacın tanınması, problem yada ihtiyacın çözümü için bir yeniliğin yaratılması için tasarlanan araştırma ve geliştirme etkinliklerini canlandırır/harekete geçirir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

1-Bir problemin ya da ihtiyacın tanınması ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

2-Esas ve Uygulamalı Araştırma Teknoloji Nedir? 1)donanım bileşeni;materyal, ürünler, araçlar gibi 2)yazılım bileşeni; bilgi, beceri, kurallar, araç için bilgi tabanını sağlayan protokoller. Çoğu teknolojik yenilik, , pratikteki problemler ve bilimsel metotların arasındaki etkileşimin sonucu olarak bilimsel araştırmalarca yaratılmıştır. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

2-Esas ve Uygulamalı Araştırma Esas araştırmalar bilimsel bilginin gelişimi için yapılan orijinal araştırmalar olarak tanımlanır ve pratikteki problemle bu bilginin uygulanmasına dair özel bir amaç yoktur. Uygulamalı araştırmalar esas araştırmaların aksine sorunu çözmek ister. Uygulamalı araştırmaları yapan kişiler esas/basic araştırmanın asıl kullanıcılarıdırlar. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

2-Esas ve Uygulamalı Araştırma Keşif(invention) (1) basic/esas araştırma (2) uygulamalı araştırma, (3) gelişme Başarının bir ölçütü patent olmasıdır. ArGe çalışanları bazen farklı bir keşfi bulmak için araştırmayı izlerken tamamen farklı bir keşifle karşılaşırlar. Seredipity, yeni bir fikrin kazara keşfidir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

2-Esas ve Uygulamalı Araştırma Öncü Kullanıcılar Prof. Eric von hippel (1988)’de Yenilik- gelişim sürecinde yeniliklerin onları daha sonra üreten ve satan üreticiler tarafından geliştirildiği varsayımının yanlış olduğunu göstermiştir. Bazı alanlarda öncü kullanıcılar yenilikleri geliştirir ve ardından bir üretici firmayı bu yeniliği üretip satmak için ikna ederler. (genelde öncü bir kullanıcı yeniliğin prototipini ürettikten sonra) ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

2-Esas ve Uygulamalı Araştırma Öncü Kullanıcılar ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

3-Gelişim Bir yeniliğin gelişimi, yeni bir fikrin potansiyel benimseyen kitlesinin ihtiyaçlarını karşılaması beklenen forma girmesi sürecidir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

3-Gelişim Belirsizliğin ArGe’deki Rolü Yenilik-gelişim sürecinin en önemli kısmı, yüksek düzeydeki belirsizliğin dikkate alınması sonucu teknik bilginin değişimiyle gerçekleşir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

3-Gelişim Teknolojinin Sosyal Yapısı Teknolojik belirlenimcilik teknolojinin toplumda değişikliğe neden olduğu inancıdır. Bu bakış açısına göre teknoloji bir şekilde otonom/özerktir Karşıt bakış açısına göre Sosyal belirlenimcilik(social determinism), teknolojinin sosyal etkenlerce şekillendirildiğinin ileri sürer. Teknoloji toplumun ürünüdür ve toplumsal sistemin normlarından ve değerlerinden etkilenir.Ekonomik etkenler, askeri talepler, devlet düzenlemeleri teknolojik yenilikleri etkiler. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

3-Gelişim Skunkworks Kendinden daha büyük bir şirket yada kurum için deneysel tasarımlar yada fikirler üreten özelleştirilmiş bir bölümü ya da laboratuarı ifade eder. Skunkworks’deki ArGe çalışanları genellikle seçilmiştir ve özel kaynaklara sahiptirler, yenilik yaratmak adına kırılma noktalarında çalışırlar. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

3-Gelişim Teknolojinin Transferi Teknoloji transferi, bilginin kullanılmak için uygulanmasıdır.(Rogers, 2002) Teknoloji transferi bir iletişim sürecidir.(Eveland,1986) Teknoloji transferinin geleneksel anlamda kavramsallaşması, ana ve uygulamalı araştırmaların sonuçlarının alıcılarla kullanıma koyulması sürecidir. Bu bakış açısıyla teknoloji transferi tek yönlü bir süreçtir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

3-Gelişim Teknolojinin Transferi Pek çok araştırmacı teknoloji transferinin çift yönlü bir değişim olduğunu fark etmiştir.Teknoloji iletişimin bir ileri bir geri sürecidir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

3-Gelişim Teknoloji transferinin zor olan yanı nedir? Teknoloji transferinin 3 olağan seviyesi vardır: 1)Bilgi (knowledge):Burada alıcı teknolojik yenilik konusunda bilgi sahibidir. 2)Kullanım(use):Burada alıcı teknolojiyi kendi kullanımına koyar. Bilgi aşamasından farkı hayata geçirmenin, uygulamanın gerçekleştirilmesidir. 3)Ticarileştirme(Commercialization):burada alıcı teknolojiyi markette satılacak şekilde üretilmesi için ticarileştirir. Zaman ve kaynak harcaması gerektirir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

4-Ticarileştirme Pek çok yenilik araştırma etkinliklerinin sonucudur. Araştırma sonuçlarının paketlenmesi genellikle özel şirketler tarafından yapılır, teknoloji gelişim sürecinin bu bölümü “ticarileştirme” olarak adlandırılır. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

4-Ticarileştirme Ticarileştirme üretim, paketleme, pazarlama ve bir ürünün dağıtım bir yeniliği temsil eder. T Ticarileştirme bir fikrin bir araştırmadan marketlerde satılan bir ürüne yada hizmete dönüştürülmesidir. Fonksiyonel ilişkiye sahip ya da potansiyel benimseyenler tarafından öyle algılanan iki yada daha fazla yenilik birlikte paketlenebilir. Benzer yeniliklerin gruplaştırılarak paketlenmesinde temel iddia daha hızlı yayılmayla sonuçlanmasıdır. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

5-Yayılma ve Benimsenme Gatekeeping Gatekeep:Bir şeye erişimi sınırlandırmak. Gatekeeping bir iletişim kanalı doğrultusunda mesajların gönderiminin kontrol edilmesidir. Tam Yenilik- gelişim sürecindeki en önemli seçimlerden biri yeniliğin potansiyel benimseyenlere yayılmasına karar vermektir. Yüksek önceliği olan bir sosyal problemin yada ihtiyacın çözüm arayışında , bir yeniliğin yayılmasının onaylanması baskı vardır. Bilim insanları bilimsel bulguları uygulamaya dökmede çok tedbirlidirler. Yenilik gatekeeping- bir yeniliğin potansiyel benimseyen kitlesine yayılıp yayılmayacağını kontrol etmek , karar vermek farklı yollarla meydana gelir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

5-Yayılma ve Benimsenme Klinik Denemeler Klinik denemeler, yeniliğin etkilerini (etkileri,güvenliği ve diğer faktörler) tanıtım amacıyla kararlaştırılan tasarlanmış bilimsel deneylerdir. Klinik denemelerin amacı, yeniliğin gerçek hayat altındaki etkilerini değerlendirmektir. FDA onay vermeden önce çok geniş klinik denemeler istiyor. Konsensüs geliştirme süreci medikal yeniliklerin araştırmadan uygulamaya geçirilmesinde önemli gatekeeping fonksiyonu hizmeti verir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

6-Sonuçlar Yenilik gelişim sürecinin en son aşaması bir yeniliğin sonuçlarıdır, sosyal sistemde yada bireyde meydana gelen değişiklikler olarak tanımlanır, bu değişiklikler bir yeniliğin benimsenmesi yada reddedilmesi sonucunda oluşur. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Sosyoekonomik Durum, Eşitlik ve Yenilik-Gelişim Geçmiş yayılma araştırmalarındaki tutarlı bulgular ,bireylerin sosyoekonomik durumlarının değişim ajanları / temsilcileriyle iletişimleri fazlaca ilişkili olduğunu göstermiştir. Durum ve değişim ajanı bağlantısı bireylerin yenilikçilik dereceleriyle (sırasıyla) büyük ölçüde bağlantılıdır. Böylece değişim acenteları yayılma etkinlikleri doğrultusunda bazen dinleyiciler arasında sosyoekonomik eşitsizliğin yükselmesine neden olabilir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Sosyoekonomik Durum, Eşitlik ve Yenilik-Gelişim Bundan başka, benimseyen bireylerin sosyoekonomik durumu yenilik- gelişim süreciyle bağlantılıdır. Örneğin; elektrikle çalışan yeni bir otomobil, üst uç model yada düşük fiyat sedan olarak tasarlanırsa orta gelirli yada zengin tüketiciler bunu satın alacaktır. Araştırmanın kime fayda sağlayacağı kimin benimseyeceğini belirler. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Sosyoekonomik Durum, Eşitlik ve Yenilik-Gelişim Teknolojiler, sosyoekonomik sonuçları bağlamında eşitsizlikten çok eşitliğe öncülük edecek bir yolla geliştirilip yayılabilir mi? Bunun yanıtı sosyoekonomik durum faktörlerinin yenilik-gelişim sürecinin her aşamasını nasıl etkilediğinin bilinmesinde yatar. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Yenilik-Gelişim Sürecinin Takip Edilmesi Geçmişe yönelik izleyici (retrospective tracer studies) çalışmalar yenilik-gelişim sürecindeki asıl olayların ve kararların ardışıklığını yeniden yapılandırır. Veri kaynakları genellikle; anahtar araştırmacılarla ve diğer katılımcılarla yapılan bireysel röportajlar, araştırma yayınları ve araştırma bağışları/ ödeneklerinin arşiv kayıtları,patentler ve değişim acentesi kayıtları. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Yenilik-Gelişim Sürecinin Takip Edilmesi Hindsight Project İlk ve iyi bilinen geçmişe yönelik izleme çalışmalarından biri araştırma ve geliştirme aşamasına yönelik yenilik-gelişim sürecinin Hindsight Projesidir.(Isenson,1969) 20 farklı askeri silah sisteminin süren Ar-Ge sürecinin araştırılmasına dayanıyordu. (Minutemen roketi,Polaris denizaltısı ve M-61 nükleer savaş başlığı…) Bu 20 teknolojik yeniliğin her birinin yaratılması sürecindeki anahtar olaylar ve kararlar tanımlanmıştır(her yenilik için ortalama 35 olay ) Bu projenin bulguları uygulamalı araştırmanın teknolojik yeniliklerin yaratılmasına basic araştırmadan daha direkt olarak daha fazla katkı sağladığını göstermiştir.Bu gerçekten şaşırtıcı bir sonuçtur. Pek çok gelecek yenilik izleme çalışmasına öncülük etmiştir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Yenilik-Gelişim Sürecinin Takip Edilmesi Hindsight projesinin ardından yapılan TRACES,TRACES II,TRACES III araştırmaları İngiltere’deki Sappho projesi ile birlikte geçmişe yönelik izleme çalışmalarının yöntemindeki sonraki gelişmelerdir Bu izleme çalışmalara göre; askeri silahlar, ilaç sanayi, yada tarım gibi alanlardaki büyük teknolojik ilerlemeler genelde yalnızca bir yeniliği değil neredeyse düzinelerce yeniliği içeren yenilik gruplarını gerektirmektedir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Yenilik-Gelişim Sürecinin Takip Edilmesi Geçmiş izleyici çalışmalar göstermiştir ki; kalp pili, transistorlar , kompakt bateriler ve diğer gelişmeler sonucunda gelişir,bunlara dayanır. bir keşfin keşfi ve pratikte uygulamasının meydana gelmesi 20 yıl kadar bir süreç alır. Doğum kontrol hapları-9 yıl Hibrit mısır-25 yıl Böcek ilacı-13 yıl TRACES II, 10 yenilik üstüne çalışmış ve ilk farkındalığın kavramsallaştırılmasının ortalama 19 yıl aldığı sonucuna varılmış. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

İzleme Çalışmalarının Eksiklikleri Yenilik izleme çalışmalarının pek çok zayıf yanının gelecek çalışmalarda geliştirilmesi gerekmektedir. Bu izleme çalışmaları geçmişe yöneliktir. Yenilik-gelişim sürecinin geçmişini inceler. İleriye dönük sürdürülen yenilik-gelişim süreci çalışmalarından daha fazlası elde edilebilirdi. Geçmiş izleme çalışmaları çok önemli teknolojik yeniliklere odaklanmıştır.(Kalp pili, doğum kontrol hapı,minutemen roketi gibi) Ancak biz sosyal olarak daha az dikkat çekici yeniliklerden benzer sonuçlar alınabilir mi bilmiyoruz. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

İzleme Çalışmalarının Eksiklikleri Aşağıdaki faktörler nedeniyle izleme çalışmaları için veri kaynakları biraz sınırlıdır. Bu izleme çalışmaları neredeyse baştan sona teknoloji hakkındaki araştırma yayınlarının geçerliliğine ve kullanılabilirliğine dayanır. Yenilik gelişim sürecinin Ar-Ge araştırmalarına genel olmayan bir bakış yapılandırmak amacıyla yapılırlar. Bu sınırlı veri kaynakları nedeniyle, izleme çalışmaları genelde yenilik-gelişim sürecinin araştırma ve gelişme aşamalarını-betimler. Ancak yayılma/benimseme aşaması hakkında çok bir şey anlatmaz, ve yeniliğin sonuçları hakkında neredeyse hiçbir şey söylemez. Yenilik-gelişim süreçlerinin “Tüm” tümünü kapsayan araştırmalara ihtiyaç vardır. İzleme çalışmaları yenilik gelişim sürecine dair Serentipitik  Serendipitious ve kazara bakış açılarının araştırma ve gelişme aşamalarının göreceli olarak/oldukça rasyonel ve planlı olduğunu ima eder. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Yenilik-Gelişim Sürecinde İleriye Yönelik Araştırma Bilimsel alan grubunda araştırma öncelikleri gündemi nasıldır?ArGe çalışanlarına ve kullanıcıların ihtiyaç ve sorunları nasıl aktarılır? ArGe karar mercilerine kullanıcıların ihtiyaçlarının aktarılmasında değişim acentelerının rolü nedir? Değişim acenteleri önceden önerdikleri bir yenilikten vazgeçilmesi yönünde politika değiştirdiklerinde bunun kullanıcıların güveni üzerindeki etkisi nedir? Teknolojik yenilikler hangi boyutta ArGe uzmanlarından ziyade öncü kullanıcılar tarafından geliştirilir?Yeniliklerin öncü kullanıcılar tarafından yaratılması genel bir model midir/kalıp mıdır? ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Yenilik-Gelişim Sürecinde İleriye Yönelik Araştırma Teknolojik yeniliğin sosyoekonomik eşitlik üzerinde sonuçları nelerdir? ve yeniliğin bu etkisi büyüklüğünü ve fiyatını nasıl etkiler?hangileri gelişme ve ticarileşme aşamalarında belirlenir? Yenilik gelişim süreci içerisindeki çeşitli organizasyonlar/kurumlar arasındaki anahtar bağlantılar ve ana bağlantılar nelerdir?Özellikle, araştırmacılar değişim ajanlarıyla bir yeniliğin yayılmasının başlatılması kararının verilmesini nasıl koordine etmektedirler? ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

THE AGRICULTURAL EXTENSION MODEL Tarımsal Gelişme Modeli Üç ana bileşen içermektedir.Benimseyen kullanıcıların araştırma sonuçlarını gelmiş geçmiş en iyi saklayan devlet acentesi tarımsal gelişme servisleridir.Bu sistem genelde tarımsal gelişme modeli olarak anılır. 1-Araştırma alt sistemi tarım profesörleri dahildir.50 devlet tarımsal deneme istasyonu ve US tarım bölümünce desteklenir. 2-İlçe bölge gelişme acenteleri, çiftçilerle değişim ajanı olarak çalışanlar ve yerel düzeyde çiftçilikle ilgili kişiler. 3-Devlet gelişme uzman/mütehasısları tarımsal araştırmacılarla bölge acenteleri arasında bağlantı kuran. Yenilik gelişim süreci için bütünleştirilmiş bir sistemdir. ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.

Kaynakça Diffusion Of Innovations-Everett M. Rogers (Fifth Edition) Chapter 4-The Generation Of Innovations ©Ayşe Aydın Yeniliklerin Yayılması Dersi 2. Sunum Ödevidir.