Bölüm 8 Üst Yönetim Stratejileri : Kurumsal Stratejiler © Ülgen&Mirze 2004

Kurumsal Stratejiler (Corporate Level) Temel stratejiler, işletmelerin her yönetim düzeyinde uygulanır. Ama değişik yönetim düzeylerinde uygulanan temel stratejilerde amaç, alan ve bakış açıları farklı olabilir. Kurumsal Stratejiler (Corporate Level) Üst Yönetim düzeyinde belirlenen ve uygulanan stratejiler İş Yönetim (Rekabet) Stratejileri (Business Level) Ana iş birimleri düzeyinde belirlenen ve uygulanan stratejiler İşlevsel Stratejiler (Operational) Alt yönetim düzeyinde belirlenen ve uygulanan bölümsel stratejiler © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

KURUMSAL STRATEJİLER İŞ YÖNETİM (REKABET) STRATEJİLERİ Temel stratejiler, işletmelerin her yönetim düzeyinde uygulanır. Ancak değişik yönetim düzeylerinde uygulanan temel stratejilerde amaç, alan ve bakış açıları farklı olacaktır. KURUMSAL STRATEJİLER İŞ YÖNETİM (REKABET) STRATEJİLERİ İŞLEVSEL STRATEJİLER © Ülgen&Mirze 2004

Üst Düzey / Kurumsal Stratejiler İşletmenin uzun dönemde, karşılaştırmalı üstünlüklere sahip olarak firma değerini yükseltmek için hangi konumda bulunması, hangi iş alanlarında faaliyet göstermesi ile ilgilidir. KURUMSAL STRATEJİLER İŞ YÖNETİM (REKABET) STRATEJİLERİ İŞLEVSEL STRATEJİLER © Ülgen&Mirze 2004

Üst Düzey / Kurumsal Stratejiler Üst düzey yöneticiler, stratejik çalışmalarını 3 noktaya odaklanarak yaparlar : İşletmenin temel işi ve faaliyet konusu nedir ? İşletme, geleceği de göz önüne alarak, mevcut iş alanlarındaki etkinliklerini ve işlerini sürdürmeli ve artırmalı mıdır ? İşletme, mevcut işlerinde rekabet edebilmek için ne tür stratejiler geliştirmelidir ? İlk iki madde, işletmenin geleceğine yöneliktir. Üçüncü madde ise, işletmenin halihazırda bulunduğu pazarda nasıl rekabet edeceği ile ilgilidir. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Kurumsal Yönetim Stratejileri 1) ÇEŞİTLENDİRME STRATEJİSİ : Yeni iş alanlarına girmek ve oradaki fırsatlardan yararlanarak ortalamanın üzerinde getiri elde etmek isteyen işletmelerde uygulanan bir stratejidir. İşletmelerde çeşitlendirme stratejisi, farklı boyutlarda olabilir : Tek işte yoğunlaşan işletmeler, Esas iş ağırlıklı işletmeler, Orta dereceli çeşitlendirme uygulayan işletmeler, Yüksek dereceli çeşitlendirme uygulayan işletmeler. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Kurumsal Yönetim Stratejileri İlişkili Çeşitlendirme Stratejisi İşletmenin, faaliyette bulunduğu mevcut iş alanları içinde veya benzer konularda yeni işlere girişmesi İlişkisiz Çeşitlendirme Stratejisi Büyüme arzusunda olan işletmelerin daha önce faaliyette bulunduğu alanlardan çok farklı ve değişik alanlarda yeni işlere girmesi Bağımsız ve Bağımlı Çeşitlendirme Stratejileri Uygulanan çeşitlendirme stratejisi, yabancı bir işletme desteği olmadan uygulanıyorsa, bu durumda yürütülen bağımsız çeşitlendirme stratejisidir. İşletme, gireceği farklı iş alanında deneyim sahibi olan başka bir işletmeyle işbirliği yaparak uyguladığı strateji, bağımlı çeşitlendirme stratejisidir. © Ülgen&Mirze 2004

Kurumsal Yönetim Stratejileri 2) ÇEKİLME STRATEJİSİ : Bazı durumlarda, işletme üst düzey yöneticileri mevcut işlerinin bazılarından veya tamamından vazgeçmek, onları geçici veya süresiz olarak terk etmek kararı verebilir. Amaç ne olursa olsun işletme içi sayısal bir küçülme, daralma söz konusu olduğundan bu tip stratejiler olumsuz çağrışımlar yapan stratejilerdir. © Ülgen&Mirze 2004

Kurumsal Yönetim Stratejileri Tasarruf Stratejisi Belirli bir süre için büyüme ve gelişme faaliyetlerini azaltıp, tüm dikkat ve uğraşları işletme içi verimliliğin yükseltilmesine yönelten stratejilerdir. Kısmi Tasfiye Stratejisi Belirli bir bölüm veya faaliyetin terk edilmesi ile ilgili stratejidir. Tam Tasfiye Stratejisi İşletmenin tüm faaliyetlerini durdurması ve varlıklarını sona erdirmesidir. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Bölüm 9 İş Yönetim Stratejileri : Rekabet Stratejileri ve

İş Yönetim Stratejileri/Rekabet Stratejileri İşletmenin günlük yaşamı ile ilgili olarak, içinde bulunduğu pazarda rakiplerine karşı nasıl hareket edeceğini ve onlarla nasıl rekabet etmesi gerektiği ile ilgili konuları inceler. KURUMSAL STRATEJİLER İŞ YÖNETİM (REKABET) STRATEJİLERİ İŞLEVSEL STRATEJİLER © Ülgen&Mirze 2004

İş Yönetim Stratejileri/Rekabet Stratejileri Etkileyen Unsurlar Pazarın yapısı Pazardaki firma sayısı, rekabet durumu (tam rekabet/eksik rekabet, v.b.,), pazara giriş zorluk derecesi, Pazar sınırlarının belirlenmesi Ürün yapısı özelliği açısından ve coğrafi/bölgesel açıdan pazarın sınırlarının belirlenmesi, Pazarın büyüme (gelişme) hızı ve Pazar hayat evresi Faaliyette bulunulan pazarın bir önceki yıla göre ve temel alınan bir ölçüye göre göreceli olarak değişme derecesi. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Rekabet Stratejileri M. Porter’a göre rekabet üstünlüğü yaratmak için : İşletme mal ve hizmetlerini rakiplerinden daha düşük bir maliyetle üretecek ve bunu piyasada oluşan fiyatlarla müşteriye sunacaktır. İşletme mal ve hizmetlerini, pazardaki diğer benzer mal ve hizmetlerden farklılaştıracak ve müşterilerin bu farklılık için ödemeyi kabul edeceği daha yüksek bir fiyattan onlara sunacaktır. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Rekabet Stratejileri iki şekilde sınıflanır : Maliyet Liderliği Stratejisi : İşletmenin faaliyetlerini rakiplerinden daha az maliyetle yapması ve ürünlerini sektörde oluşan ortalama fiyatlarla satarak ortalamanın üzerinde getiri elde etmesine yöneliktir. Maliyet liderliği stratejisinde, mal ve hizmet fiyatlarının düşürülmesi söz konusu olmayıp, tüm faaliyetlerde maliyetlerin düşürülmesi esastır. Böylece sektörde oluşan fiyatlarla, maliyetler arasındaki fark açılacak ve işletme ortalamanın üzerinde getiri elde ederek rakiplerine üstünlük sağlayacaktır. © Ülgen&Mirze 2004

Rekabet Stratejileri iki şekilde sınıflanır : Farklılaştırma Stratejisi : İşletmenin mal ve hizmetlerini diğer benzer mal ve hizmetlerden daha farklı bir şekilde ve daha yüksek fiyatlarla müşterilere sunarak, yine ortalamanın üzerinde getiri elde etmesine yöneliktir. Farklılaştırma, genelde, işletmenin mal ve hizmetlerindeki farklılaştırma olarak düşünülmektedir. (Bu pazarlama stratejileri ile ilgili olup, bu bağlamda bir fonksiyonel/İşlevsel stratejidir.) İş yönetim stratejileri içinde yer alan farklılaştırma stratejisi ise, işletmenin değer yaratan tüm faaliyetlerinde farklılaştırma yaparak ortalamanın üzerinde getiri sağlamasına yönelik bir rekabet stratejisidir. © Ülgen&Mirze 2004

Odaklanmış Stratejiler İki ana rekabet stratejisinin farklı pazar platformunda (belirli ve dar bir yelpazede) uygulanması İşletmeler pazar platformunu aşağıdaki şekilde daraltabilirler : Pazarı coğrafi / bölgesel olarak bölümlendirebilirler, Farklı ve değişik müşteri istek ve beklentilerine göre pazar daraltılabilir, Farklı ve değişik özelliklere sahip mal ve hizmet üretimi ile yeni bir pazar yaratılabilir Odaklanmış Maliyet Liderliği Stratejisi : İşletmeler belirli müşteri grubuna odaklanmış olarak, maliyet liderliği stratejisi uygulayabilirler. Odaklanmış Farklılaştırma Stratejisi : İşletmeler farklılaştırma stratejisini belirli müşteri grubuna odaklanmış olarak dar bir pazarda uygulayabilirler. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Birleşik Rekabet Stratejileri İşletmelerin, ana rekabet stratejilerini veya odaklanmış stratejilerden iki veya daha fazlasını * aynı anda veya * birbirine yakın aralıklarla uyguladığı durumlarda söz konusu olmaktadır. © Ülgen&Mirze 2004

Davranış Zamanlamasına Göre Rekabet Stratejileri : Öncü Stratejiler Bu stratejileri uygulayan işletmeler, kendi araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin bir sonucu olarak ortaya çıkan mal ve hizmetler için yeni bir pazar oluştururlar. Savunmacı stratejiler: Yaratılan veya oluşturulan pazarın olgunlaşmasını bekleyen işletmeler, oluşmuş pazarlarda verimlilik sağlayarak rekabet ederler. Analizci stratejiler : Öncü ve savunmacı stratejileri birlikte harmanlayarak uygulayan işletmeler, daha önce pazarı yaratılmış ve olgunlaşmış olan mal ve hizmetlere benzer ürünleri pazara sokarak, mevcut mal ve hizmetlerde çeşitlendirmelerle rekabet etmeye çalışırlar. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Bölüm 10 İşlevsel Stratejiler (Fonksiyonel/Bölümsel Stratejiler) © Ülgen&Mirze 2004

İşlevsel veya Bölümsel Stratejiler Üst yönetim/Kurumsal ve İş Yönetim/Rekabet stratejilerine uygun olarak, orta ve alt yönetim düzeylerinde hazırlanıp uygulanan teknik bilgi ve uzmanlık isteyen stratejilerdir. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

İşlevsel/Bölümsel Stratejiler (Değer Zinciri Analizindeki bakış açısından) 6 ana grupta toplanır: Pazarlama, Satış ve Servis Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler, Üretim Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler, Tedarik ve Lojistik Faaliyetlerle ilgili Stratejiler, İnsan Kaynakları Yönetimi Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler, Teknoloji Geliştirme/Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler, Finansman ve Muhasebe Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler. © Ülgen&Mirze 2004

Pazarlama, Satış ve Servis Faaliyetleri ile ilgili Stratejiler : “Kişiler ve kurumlar arasında değişim yolu ile, onların amaçları ve gereksinimlerini karşılayacak ve tatmin edecek fikir, mal ve hizmetler ile ilgili; düşünce geliştirme, fiyatlandırma, tutundurma ve dağıtım süreçlerinin planlanması ve uygulanmasını kapsayan faaliyetler dizisi”dir. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Üretim İşlevi ile ilgili Stratejiler : Üretim yönetimi, Girdileri, çıktı haline dönüştürerek mal ve hizmet yaratan karar ve faaliyetlerin bütününü kapsamaktadır. Üretim süreci’nin, “imalat”ın ötesinde daha geniş bir anlam vardır. Kapsam içinde, hem mal (fiziki madde), hem de hizmet (fiziki olmayan, yarar sağlayan, değer yaratan faaliyet) bulunmaktadır. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Tedarik ve Lojistik Faaliyetlerle ilgili Stratejiler : İşletmelerde tedarik ve lojistik işlevi, girdi sağlama ve çıktı dağıtımı ile ilgili tüm faaliyetleri kapsamaktadır.   Ürünlerin oluşumunda yer alan ve son tüketiciye gönderilmesine kadar yapılan tüm faaliyetlere katılan her unsurun, koordinasyonu ve verimli bir şekilde yönetimi ile ilgili faaliyetler tedarik zinciri ve lojistik yönetimi kapsamı içinde yer alır. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

İnsan Kaynakları İşlevi ile ilgili Stratejiler : İnsan kaynakları yönetimi, İşletmelerde işgücünün seçilmesi, iş birimlerine yerleştirilmesi, eğitimi, geliştirilmesi, etkili ve verimli olanların çalışmalarının devamının sağlanması ile yükümlüdür.   İnsan kaynakları yönetiminin önemli işlevlerinden biri de, işletmenin kurumsal çıkarları ile çalışanların bireysel çıkarları arasındaki ilişkileri düzenlemek ve iki tarafın uyumlu bir şekilde işbirliği yapabilmelerini sağlamaktır. © Ülgen&Mirze 2004

İnsan Kaynakları İşlevi ile ilgili Stratejiler : İşgücü Planlaması İşgücü talebinin planlamasında şu konular önem kazanmaktadır: İşletmenin ürün, pazar ve süreçleriyle ilgili olarak mal ve hizmetlerin gelecekteki talep ve kapasite tahminleri, İşgücünde istifa, emeklilik veya işe son verme nedeni ile gelecekte oluşabilecek işgücü açığının tahmini, Teknolojik değişimlere uygun işgücü özellik ve yetenekleri, İşletmenin işgücü için gerekli mali yetenek analizi yapılmalıdır. © Ülgen&Mirze 2004

İnsan Kaynakları İşlevi ile ilgili Stratejiler : Yönetici Yetiştirme ve Geliştirme İşgücünün Sahip Olduğu Yeteneklerin Değerlendirilmesi Rekabet ve Yaratıcılığa Yön Veren Kurumsal Kültürün Geliştirilmesi © Ülgen&Mirze 2004

Teknoloji Geliştirme/Araştırma ve Geliştirme İşlevi ile ilgili Stratejiler Teknoloji geliştirme, sadece teknik alanlarda değil, tüm işletme faaliyetlerinde uygulanan tekniklerin, süreçlerin, yöntemlerin geliştirilmesini de kapsamaktadır. Agresif Ar-Ge faaliyetleri, temel araştırmalarla başlamakta ve daha sonra uygulamalı araştırmalarla işletmenin ana faaliyetlerinde uygulanarak rekabet üstünlüğü elde edilmeye çalışılmaktadır. Savunmacı Ar-Ge çalışmaları, lideri izleyen ve genellikle bir sorunu çözmek için yapılan, uygulamaya dönük araştırmalardır. © Ülgen&Mirze 2004

Finansman ve Muhasebe İşlevi ile ilgili Stratejiler İşletmelerde, etkili bir finansman yönetimin üç önemli amacı vardır ;   İşletmenin temin edilen öz ve borç sermayesi ile bunu fazlasıyla karşılayacak değerde varlıklara sahip olmak ve bu durumu sürdürmek, Vadesi gelen borçlarının uygun bir şekilde ödenmesine olanak tanıyacak yeterli nakit akımını zamanında temin etmek, İşletmenin büyüme ve gelişmesi için yeterli ve uygun finansmanı sağlamak © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Finansman ve Muhasebe İşlevi ile ilgili Stratejiler Etkili bir finansal yönetimin ilk koşulu, iyi bir stratejik finansal plan’ın bulunmasıdır. Finansal planlama süreci ; İşletmenin yatırım ve finansman tercihlerinin analizi, Alınan stratejik yatırım kararlarının gelecekteki sonuçlarının tahmini, Alternatifler arasında seçim yapılması, Sonuçlar ile başlangıçta saptanmış amaçların kıyaslaması yolu ile performansın ölçülmesi evrelerinden oluşur. © Ülgen&Mirze 2004

© Ülgen&Mirze 2004

Finansman ve Muhasebe İşlevi ile ilgili Stratejiler Finansal Stratejilerde üç unsur yer almaktadır: Girdiler, işletmenin cari finansal tablolarından (bilanço, gelir tablosu, nakit akışı tablosu) ve geleceğe ilişkin tahminlerden (satışlar, faiz oranları vb.) oluşmaktadır. Model, yöneticilerin kâr, yatırım ve finansman için geliştirdikleri hesaplamalar ve eşitliklerin bütünüdür. Çok sık olarak kullanılan basit bir model, satışların yüzdesi modeli’dir. Çıktılar, işletmenin gelecekle ilgili tahmini (proforma) finansal tabloları (bilanço, gelir tablosu, nakit akışı tablosu) ve bunlardan hesaplanan finansal oranlar’dır. © Ülgen&Mirze 2004