RADYASYONDAN KORUNMA İBRAHİM EMRE ÇAKMAK

RADYASYON KORUNMASINDA; ANA FİKİR : Tolere edilebilen (tahammül edilebilen ) dozları bilmek ve radyasyon çalışanları ile çevre halkının bunun üstünde doz almasını önlemektir. AMAÇ : Doku hasarına sebep olan deterministtik etkileri önlemek, Stokastik etkilerin meydana gelme olasılıklarını kabul edilebilir düzeyde sınırlamaktır.

Radyasyona Karşı Doku ve Organ Duyarlılığı; Karaciğer, böbrek, kas, kemik, kıkırdak ve bağ dokuları yetişkin canlılarda farklılaşmış ve bölünmediği için radyasyona karşı dirençlidir. Kemik iliği, ovaryum ve testislerin (üreme organları) bölünen hücreleri, mide-bağırsak ve derideki epitel hücreler duyarlıdırlar.

DOZ SINIRLARI; Kişilerin aldıkları doz eşdeğerleri komisyon tarafından tavsiye edilen doz sınırlarını aşmamalıdır.

RADYASYONDAN KORUNMA (Maksimum Müsaade Edilen Doz) Uluslararası Radyasyondan Korunma Komisyonu (ICRP) tarafından Maksimum Müsaade Edilen Doz (MMED), bir insanda ömür boyunca hiçbir önemli vücut arazı ve bir genetik etki meydana getirmesi beklenmeyen iyonlayıcı radyasyon dozu olarak tarif edilir. Radyasyona karşı korunmada amaç, MMED değerlerini bilmek ve radyasyon çalışanları ile çevre halkının bu değerin üzerinde doz almasını önlemektir.

TEMEL PRENSİPLER; Doğal radyasyonlardan tamamen korunmak olanaksız olup, alınacak önlemlerle yapay radyasyonlardan büyük oranda korunmak mümkündür.

IŞINLAMA ÇEŞİTLERİ Tıbbi Işınlama ; Tanı veya tedavinin bir parçası olarak kişilerin ışınlanması, Mesleki ışınlanma ; Radyasyon çalışanlarının, işlerinin bir parçası olarak maruz kaldıkları ışınlanma, Halk ışınlanması ; Tıbbi ve mesleki ışınlanmalar dışındaki ışınlanmalar.

Radyasyondan Korunmada Temel Prensipler; Radyasyon korunmada ICRP’ nin 60 numaralı raporunda ve IAEA ‘nın “Temel Güvenlik Standartları” ismi altında yayımladığı BSS-115 numaralı yayınında radyasyon korunması ile ilgili üç temel ilke önerilmiştir.

Radyasyondan Korunmada Temel Prensipler; Gereklilik (Justification) : Uygulamanın zararlı etkileri göz önünde bulundurularak net bir fayda sağlamayan hiçbir radyasyon uygulamasına izin verilmemelidir. Kişisel Doz-Risk Sınırları: Alınmasına izin verilen dozlar sınırlandırılmalıdır.

ETKİNLİK ( Optimizasyon=ALARA) Gerekliliği onaylanmış uygulamalarda ekonomik ve sosyal faktörler göz önünde bulundurularak bütün radyasyon ışınlamalarında mümkün olan en düşük dozun alınması sağlanmalıdır.

Radyasyondan Korunmada Temel Yöntemler: Radyasyondan korunmada en etkili 3 yöntem; En kısa zaman En uzak mesafe En kalın zırhlama

Radyasyondan Korunmada Temel Yöntemler: Zaman Radyoaktif kaynağın veya radyasyon kaynağının yakınında ne kadar az zaman geçirilirse o kadar az doza maruz kalınır.

DOZ Doz= (Doz Şiddeti) x (Zaman) Ne kadar kısa süre radyasyona maruz kalınırsa o kadar az doz alınır.

MESAFE; Radyasyon kaynağından uzaklaşarak, maruz kalınabilecek doz miktarı azaltılabilir. Radyasyon kaynağından uzaklaştıkça radyasyonun şiddeti azalır.

ZIRHLAMA; Radyasyon kaynağının şiddetini zayıflatmak için önüne konan veya onu çevreleyen engele zırh denir. Zırhlama, radyasyon kaynağı ile kişi arasına konulan uygun bir koruyucu engeldir. Yüksek yoğunluklu maddelerden yapılmış malzemeler özellikle X ve gama ışınlarına karşı etkili bir korunma sağlarlar.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER….. İBRAHİM EMRE ÇAKMAK