Dış Ticarete Konu olan Belgeler Alınması Gerekli İzinler

Satış Sözleşmesi Dış ticaret işlemi, alıcı ve satıcı arasında gerçekleştirilecek bir sözleşme ile başlar. İyi bir sözleşme metni; Taraflar ve Adreslerini Sözleşmenin Konusu ve Kapsamını Birim Fiyatı ve Toplam Tutarı Teslim Şeklini Ödeme Şeklini Sevk Belgeleri ve Sevk Tarihini Gecikme Durumu ve Mücbir Sebepleri Gözetim İstemini Sözleşmede Değişiklik Taleplerini Uyuşmazlıkların Çözümünü Tarafların Yasal Adresleri ve Bankalarını içermelidir.

CONTRACT NO: 0001/2009 DATE: Istanbul, 12.03.2009 SALES CONTRACT Buyer: Alpha Trade Co. Sir John Carling Building 930 Carling Ave Toronto CANADA Seller: Anatolia Zeytinyağları Barbaros Bulvarı N.19 Beşiktaş,İstanbul-TURKEY Commodity: Turkish olive oil Quality: First quality Quantity: 900 kg. Price: 40 dollars per 90 units 2 lt. pure olive oil 62 dollars per 90 units 2 lt. extra virgin olive oil 38 dollars per 60 units 1 lt. extra virgin olive oil 26 dollars per 120 units 500 ml. extra virgin olive oil 44 dollars per 120 units 1 lt. earlier virgin olive oil 20 dollars per 240 units 500 ml. earlier virgin olive oil Total amount: 24.660 dollars Packing: 10 packages 2 lt. pure olive oil every packet includes 9 bottles 10 packages 2 lt. extra virgin olive oil every packet includes 9 bottles 10 packages 1 lt. extra virgin olive oil every packet includes 6 bottles 10 packages 500 ml. extra virgin olive oil every packet includes 12 bottles 10 packages 1 lt. earlier virgin olive oil every packet includes 6 bottles 10 packages 500 ml. earlier virgin olive oil every packet includes 12 bottles Transportation: By vessel Terms of delivery: CIF / TORONTO Period of delivery: Within ten days after contact Terms of payment: Cash in advance Arbitration: Turkish courts in İstanbul Marks: Alpha Trade co.

Uluslararası Ticaretteki en önemli konulardan biri mal ve hizmetin alım satımı sırasında mal ve hizmeti temsil/ifade eden belgelerdir. Satış ve ödeme şekilleri, uluslararası alım-satım işlemlerinde çeşitli türden belgelerle (vesaikle) yürütülebilmekte ve tevsik edilmektedir. İhracatçı firmanın ihraç malını sevkettikten sonra mal bedelinin kendisine ödenmesi ve ithalatçı firmanın malları gümrükten ithal edebilmesi için, bir takım vesaiki bu işleme aracılık eden bankaya vermesi veya ithalatçı emrine tutması gerekmektedir.

Belge Çeşitleri Ticari Belgeler Resmi Belgeler (Official) Taşıma Belgeleri (Transportation) Sigorta Belgeleri Finans Belgeleri

1. Finans Belgeleri Poliçeler (Drafts) Senet (Promissory Note) Çek (Check)

2. Ticari Belgeler (Commercial) Fatura (Invoice) Proforma Fatura (Proforma Invoice) Ticari Fatura (Commercial Invoice) Navlun Faturası (Freight Invoice) Konsolosluk Faturası (Consuller Invoice) Tasdikli Fatura (Legalized Invoice) Koli Müfredat Listesi (Packing List) Çeki Listesi (Weight List) Kalite Raporu (Quality Certificate) Gözetim Raporu (Inspection Certificate) Rutubet Raporu Analiz Raporu (Certificate of Analysis) İmalatçının Analiz Belgesi

3. Resmi Belgeler (Official) EUR1 VE T2L Formları -/ATR -EURO MED (Circulation Certificate of the Goods ) Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin) Kara Liste Sertifikası (Black List Certificate) Sağlık veya Veteriner Sertifikaları (Health of Veterinary Certificate)

4. Taşıma Belgeleri Paket Posta Makbuzu (Postal Receipt) Nakliyeci Makbuzu (Forwarder's Receipt) Karayolu Taşıma Belgesi (Road Waybill-CMR) Hamule Senedi (Railway Consignment Note/Railway Bill) Havayolu (Uçak) Konişmentosu (Airway Bill of Lading) Deniz Konişmentosu (Marine Bill of Lading/Ocean Bill of Lading/Bill of Lading ) Çok Şekilli (Multimodal) Taşımaya İlişkin Taşıma Belgeleri (Kombine Taşıma Belgeleri) (Combined Transport Document) Navlun komisyoncuları (Freight Forwarders) Tarafından Düzenlenen Taşıma Belgeleri

5. Sigorta Belgeleri Sigorta Poliçesi (Insurance Policy) Karayolu/Kamyon/Demiryolu/Havayolu Nakliyat Sigortaları

1. Finans Belgeleri

A. Poliçeler (Drafts) Alacaklı tarafından borçlu üzerine çekilen ve belli bir paranın, belli bir süre içerisinde veya ibrazında üçüncü bir kişiye veya emrine, kayıtsız ve şartsız ödenmesini belirten bir ödeme emridir.

Poliçenin Uluslararası Ticarette Kullanımı Poliçe uluslararası ticarette çok kullanılan bir tahsilat aracıdır. İthalatçının ihracatçı tarafından belirli bir süre için finanse edilmesi, bir diğer ifade ile ödemenin ithalatçı tarafından malların teslim alınmasından sonra yapılması mümkündür. Ancak bir ülkedeki ihracatçı diğer ülkedeki ithalatçıya neye dayanarak güvenecek, malı elinden çıkardıktan sonra ileride parasını alacağını ona ne ya da kim garanti edecektir? Bu soruların yanıtı çok geniş boyutları olan kısa bir sözcüktür. P O L İ Ç E (Diğer bir ifade ile gerek yurdumuzda gerekse dünyada hayli yaygın bir kullanım alanı bulan kabul kredili ödeme.)

Poliçenin Unsurları Senet metni, "Poliçe" kelimesini (hangi dilde düzenlenmiş ise o dilde poliçe karşılığı olarak kullanılan kelimeyi), (Örneğin "Draft" veya "Bill of Exchage” ) Belli bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız ve şartsız havaleyi (Pay to the order of … ) Ödeyecek olan kimsenin (muhatabın) adı, soyadı veya ticaret ünvanını (drawee), Vadeyi, Ödeme yerini, Kime veya kimin emrine ödenecek ise onun adı ve soyadını (Lehdar) (Payee veya Beneficiary), Keşide tarihi ve yerini, Düzenleyenin (keşideci) adı, soyadı, ticari ünvanı ve imzasını (Drawer), ihtiva eder.

Poliçelerde " KABUL " ve "AVAL " Şerhleri Poliçeler alacaklı tarafından düzenlenir ve borçluya iletilir. Dolayısıyla poliçelerin finans belgesi niteliğini taşıyabilmesi için borçlu (muhatap / Drawee) tarafından kabul edilmesi gerekir. Poliçelerin kabul beyanının kabulün geçerli olabilmesi için poliçenin ön yüzüne atılması şart olup, poliçeden başka bir yere hatta alonja yazılması halinde bile bu beyan hükümsüzdür.

Poliçenin kabul beyanının poliçenin ön yüzüne “Accepted” (Kabul Edilmiştir) tabiri ile ve kabul tarihi de belirtilerek herhangi bir vasıtayla (mühür/kaşe/daktilo vb.) yazılması mümkündür. Ancak imza yerine Şirket kaşesinin basılmış olması kafi olmayıp, bu ibare (kabul beyanı) Şirket temsilcisi/temsilcileri tarafından mutlaka elle (el yazısı ile) imzalanmalı, el yazısı ile olan imza yerine herhangi bir vasıta (mühür/kaşe/parmak izi vb.) kullanılmamalıdır.

AVAL "Aval" şerhinin poliçenin ön yüzüne veya alonj üzerine "Avalized “ ‘’aval per’’ (Aval İçindir) ifadesi ile ve kimin için aval verildiği belirtilerek ve tarih atılarak herhangi bir vasıtayla (mühür/kaşe/daktilo vb.) yazılması mümkündür. Ancak imza yerine Şirket kaşesinin basılmış olması kafi olmayıp, bu ibare (aval / kefalet beyanı) Şirket temsilcisi/temsilcileri tarafından mutlaka elle (el yazısı ile) imzalanmalı, el yazısı ile olan imza yerine herhangi bir vasıta (mühür/kaşe/parmak izi vb.) kullanılmamalıdır.

Poliçede Vade Görüldüğünde Ödemeli Poliçeler (Pay at Sight) Vadeli Poliçeler (Time Drafts)

Vadeli poliçeler (Time Drafts) Bellirli bir günde ödeme kaydı taşıyan poliçeler, (pay at a fixed date) Uluslararası ticarette kimi zaman "26.08.20.." gibi önceden saptanmış belirli bir tarihte ödemesi yapılacak poliçeler görülebilir. …. tarihinden belirli bir süre sonra ödeme kaydı taşıyan poliçeler, (pay (x) days date drafts) Sözü edilen "tarih" genellikle yükleme belgesi tarihi olmaktadır. Bu poliçelerin tarihi ile yükleme belgesi tarihi aynıdır. (Örneğin: "Konişmento tarihinden itibaren 180 gün sonra ödemeli poliçe" ) Görüldüğünden belli birsüre sonra ödeme kaydı taşıyan poliçeler. (pay (x) days sight drafts) Görüldüğünden belli bir süre sonra örneğin 30 gün sonra ödemeli poliçelerde poliçe tarihi vade için baz alınmayacağından önem taşımaz. Malların yüklenmesinden vesaikin ibraz edildiği tarihe kadar geçen süre içindeki herhangi bir tarih olabilir.

Poliçe vadesi "GÜN" olarak ifade edildi ise vade kabul tarihi ertesi günden işlemeye başlar. (20.08 - 21.08 gibi) Poliçe vadesi "AY" olarak ifade edildi ise vade kabul tarihine tekabül eden gündür. (20.08 - 20.09 gibi) O ayın işlem tarihi yoksa ayın son günü vade sonu olarak alınır. Poliçe vadesi resmi tatile veya Cumartesi - Pazar' a rastlarsa ödeme ilk iş gününde yapılır. Poliçede önceden saptanmış olan bir vadenin uzatılması, ancak, poliçe hamili ile borçluların birbirleriyle anlaşmaları halinde mümkündür.

B. Senet (Promisory Note) Senetler de poliçeler gibi bir ödeme aracıdır. Poliçeler alacaklı tarafından düzenlenir ve borçluya iletilir. Senetler ise, borçlu tarafından düzenlenir ve alacaklıya iletilir. Gerek kredi oluşturmadaki fonksiyonları ve gerekse bankalar tarafından poliçelere aval verilmesi nedeniyle poliçeler, uluslararası ticarette senetlerden daha yaygın bir ödeme / tahsilat aracıdır.

Bono (Promisory Note) For…………. İst, Amount in figures Place and Date of Issue On…………………………against this promissory note I (We) promise to pay to ………………………………………………………………………………………….. The sum of…………………………………………………………………………….. efective payment to be made ın…………………………………………………….. For value received. Payable at…………………… Borclu, ad/soyad …………….Branch İmza

C. Çek (Check) İhracat bedelleri çek ile ödenebilir. Üç türlü çek uygulamada kullanılabilir. Şahıs çeki Banka çeki Travellers Çek

İhracat uygulama talimatımıza göre, İhracat bedeli çek ile ödeniyorsa; Şahıs çeki ise DAB hemen kesilmez Çek tahsile alınır karşılığı gelince DAB düzenlenir. Banka çeki ise DAB hemen kesilebilir. Travellers Çek;İhracat bedelleri travellers çek ile ödenebilir.

30

31

2. Ticari Belgeler

1.TİCARİ BELGELER (COMMERCIAL DOCUMENTS) 1- Fatura (Invoice) Proforma Fatura (Proforma Invoice) Ticari Fatura (Commercial Invoice) Yerli Fatura Navlun Faturası (Freight Invoice) Konsolosluk Faturası (Consuller Invoice) Tasdikli Fatura (Legalized Invoice) Özel Fatura 2- Koli Listesi (Packing List) 3- Çeki Listesi (Weight List) 4- Spesifikasyon Belgesi 5- İmalatçı analiz belgesi (Manufacturer’s Analysis Cert.) 6- Üçüncü Taraflarca Düzenlenen Kontrol Belgeleri (Gözetim Şirketlerince düzenlenen Kontrol Belgeleri) A- Kalite Raporu (Quality Certificate) B- Gözetim Raporu (Inspection Certificate) C- Rutubet Raporu D- Analiz Raporu E- İmalatçı Analiz Belgesi F- Gemi ölçü raporu (Ullage report)

PROFORMA FATURA (Proforma Invoice) İhracatçı tarafından sözleşme yapılmadan önce düzenlenir. Üzerinde mutlaka proforma fatura olduğunun belirtilmesi gerekir. Fiyat teklifi niteliğinde bir belgedir. İcap’dır.Kabulu yazılı olarak teyit edilirse hüküm ifade eder. Malın özellikleri, birim fiyatı, satış şartları vb. yer alır. Aynen veya üzerinde anlaşma sağlanan değişikliklerle ticari faturaya dönüşür. Ön yazışmalar bir tarafa bırakılacak olursa, yapılacak sözleşme ve buna bağlı ticari ilişkiyi başlatan ilk belgedir. Bu nedenle çok dikkatli ve özenli hazırlanmalıdır. Belli bir formatı yoktur.

PROFORMA FATURADA YER ALMASI GEREKEN BİLGİLER “Proforma Fatura” ibaresi Ödeme şekli Teslim yeri, şekli, zamanı ve süresi Birim fiyat / toplam fiyat Malın miktarı, cinsi, varsa Kalite Sertifika kodu/no.su Muhabir banka Amir banka Sıra numarası İhracatçı ve ithalatçı firma unvanları, iletişim bilgileri Düzenlendiği tarih Diğer şartlar Faturanın (teklifin) geçerlilik süresi

TİCARİ FATURA(Commercial Invoice) Satış işlemi gerçekleştikten sonra düzenlenir. Gümrük işlemlerinin yapılması, döviz transferi ve vergilerin hesaplanmasında kullanılan “kesin” nitelikli faturadır. İthalatçıya genellikle banka aracılığıyla gönderilir. Proforma faturada belirtilen satış koşullarının alıcı tarafından uygun bulunması durumunda alıcının verdiği sipariş üzerine proforma fatura kesin satış faturasına dönüştürülür.

Ticari Fatura (Commercial Invoice) Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen Ticari vesikadır. (VUK. Madde:229) Fatura en az aşağıdaki bilgiler bulunur. Faturanın düzenleme tarihi seri ve sıra numarası. Faturayı düzenleyenin adı varsa ticaret ünvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası. Müşterinin (alıcı) adı, ticaret ünvanı, adresi, hesap numarası.İletişim Bilgileri. Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası (VUK.Madde 230) Malın teslim ve ödeme şekli.

TİCARİ FATURADA BULUNMASI GEREKEN BİLGİLER “Commercial Invoice” ibaresi Düzenleme tarihi / Seri numarası Malın tanımı ve miktarı*(Akreditifli satış söz konusuysa, akreditif numarası ve akreditifin 45 A numaralı satırındaki mal tanımı faturaya aynen aktarılmalıdır.) Sevkiyatın şekli Malın menşei Mala ilişkin ambalaj özellikleri, numara v.b. • Navlun ve sigorta prim tutarları • Yükleme ve boşaltma yerleri Gerektiğinde diğer ihtiyari bilgiler

Faturalar sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir Faturalar sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. Aynı müessesenin muhtelif şube ve kısımlarında her biri aynı numara ile başlamak üzere ayrı ayrı fatura kullanıldığı takdirde bu faturaların şube ve kısımlarına göre şube ve kısmın isimlerinin yazılması yada özel işaretle belirtilmesi zorunludur. Faturalar mürekkep, makine veya kopya kurşun kalem ile doldurulur. Fatura en az bir asıl, bir örnek olarak düzenlenir. Birden fazla örnek düzenlendiği takdirde kaçıncı örnek olduğu belirtilmelidir. Faturalarda iş sahibi veya namına imzalamaya yetkili olanların imzaları bulunur. Faturanın teslimi ve hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 10 gün içerisinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır. Fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin (alıcı) adı soyadı veya ticaret ünvanı, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur. (VUK.Madde 231)

TİCARİ FATURA ÖRNEĞİ

YERLİ FATURA İhracatçı tarafından, yüklemesini yaptığı malın veya gerçekleştirdiği hizmetin bedelini, KDV iadesi veya mahsubu için ayrıca gümrük çıkış işlemleri sırasında Gümrük Beyannamesine eklemek için düzenler. Yerli Faturada: ihracatçının unvanı ve adresi, yükleme yeri, boşaltma yeri, malın menşei, brüt ağırlığı, fatura tarih ve no’su, muhabir ve aracı banka, toplam miktar ve mal bedeli toplamı ile teslim şekli-yeri-para birimi yazılır. Yerli Fatura fiili ihracatı müteakip ayın 15-20’si arasında ihracatçının bağlı bulunduğu Vergi Dairesine Gümrük Beyannamesinin KDV Nüshası ile birlikte verilerek mahsup veya iade talebinde bulunulur.

Konsolosluk Faturası (Consullar Invoice) Malın gideceği ülkenin konsolosluğu tarafından, mal menşei birim fiyatı ve mal değerinin onaylandığı faturalardır. Onay konusu faturalar konsolosluklarca matbu olarak bastırılmış fatura formatındaki belgeler olup, satıcı tarafından doldurulup, konsolosluklara onaylattırılır. İthalatçı ülkelerin konsolosluklarından elde edilmektedir. Bu tür bir uygulamanın nedeni, ithalatçı ülkenin düşük faturalarla mal bedellerinin düşük gösterilmek suretiyle vergi kaçaklarının önlenmesidir.

TASDİKLİ FATURA (Certified İnvoice-Visaed İnvoice-Legalized Invoice) Bu fatura, ihracatçının kendi orijinal faturasını düzenleyerek, ihraç edeceği ülke Konsolosluğuna tasdik ettirdikten sonra ithalatçıya gönderdiği faturadır. Burada, ihracatçı: Önce kendi orijinal faturasını düzenler, Sonra bağlı bulunduğu meslek odasına (ticaret odasına ve/veya sanayi odasına) giderek hazırladığı Menşe Şehadetnamesini onaylatır. Daha sonra ithalatçı ülkenin Konsolosluğuna orijinal faturası ile Menşe Şahadetnamesini ibraz eder ve faturasını bu Konsolosluğa onaylatır. Nisan 17

Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmekte olup, özellikle İsrail Ve Orta Doğu ülkeleri ( Cezayir, Fas, İran, Mısır, Suriye , Tunus , Ürdün , Lübnan ) bu faturayı talep eder. Bu tür bir uygulamada temel amaç, ithalatçı ülkenin vergi tahsilatı ile ilgili kaygılarını gidermektir. Nisan 17

Tasdikli Fatura (Legalized Invoice) Bazı ülkelerin ithalat mevzuatları gereğince malın satış faturasının üzerine kendi ülke konsolosluklarınca onay verilmesi istenilir. Bu şekilde ilgili ülkenin gümrüklerine ibraz edilir. Konsolosluklarda fiyat kontrolleri yapılır.

Navlun Faturası İhracatçının navlun ödemesini üstlendiği durumlarda (CFR-CIF teslimler), düzenlenen konşimentoya 'navlun ödenmiştir‘-'freight prepaid' yazılması için veya konşimento'ya bu şerhin yazılması için kesilen ve KONŞİMENTO'YA EKLENMESİ ZORUNLU OLAN faturadır. Bu fatura ithalatçının bankası tarafından talep edildiği için bu teslim şekilleri için düzenlenmesi zorunlu bir belge olmaktadır. Ayrıca ihracat faturası gibi alıcıya konşimento ekinde gönderilmek zorundadır.

BAVUL TİCARETİ Maliye Bakanlığı’nın yayımladığı 61 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile Türkiye’de ikamet etmeyen yabancı uyruklu alıcılara, istisna belgesine sahip satıcılar tarafından özel fatura kapsamında ve döviz karşılığı yapılan satışların KDV’den istisna olması sağlayan bir düzenlemedir. Özel fatura ise bu amaç için düzenlenir.

BAVUL TİCARETİNİN ŞARTLARI Alıcı yabancı uyruklu olmalıdır. Satıcı “İstisna Belgesi” sahibi olmalıdır. Satışlarda 5 nüsha “Özel Fatura” düzenlenmelidir. Satış bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmelidir. Satışı yapılan mal bedelleri toplamı 600 YTL’nin üzerinde olmalıdır. Satın alınan mallar fatura tarihinden itibaren 3 ay içinde Gümrük Müsteşarlığı ile Başkanlığımız tarafından birlikte belirlenen Gümrük Kapılarından yurt dışına çıkarılmalıdır. Bu kapılar: İstanbul, Antalya, İzmir, Samsun, Trabzon, Edirne, Artvin, Rize illerindeki bütün gümrük kapıları ile Türkgözü, Dereköy, Çorlu, Dilucu gümrük kapıları

51

Koli Ambalaj Listesi (Packing List) Paketler içerisindeki malların cinsi adedini belirtmek için satıcı tarafından, alıcının talebi üzerine düzenlenen belgedir. Daha çok adet üzerinden gümrük vergisine tabi malların bu vergilerin hesaplanmasında temel olarak yer aldığı ve yine hasar oluştuğu takdirde tanzim sırasında sigorta şirketlerince talep edile bilen bir belgedir.

KOLİ (AMBALAJ) LİSTESİ Koli listesi; İhraç konusu ürünlerin ambalajı, her bir kutu, balya veya çuvalın içinde neler olduğu ve yüklemeye konu her kolinin boyutları ve ağırlığı gibi hususlarda detaylı bilgileri içerir. Hasar durumunda, Sigorta Şirketlerince aranan önemli bir belgedir. Malın sayım, teslimi ve koliyi açmadan içindeki malın bilinmesine olanak sağladığından gümrük kontrolünde önemli faydalar sağlar. Gümrük yetkililerince inceleme aşamasında, müşteri için de yükün içeriğini tespit etmek açısından gerekli bir belgedir.

KOLİ LİSTESİ

KOLİ LİSTESİ

Çeki Listesi (Weight List) Her ambalaj içerisindeki malın brüt ve net ağırlığını belirten listelerdir. Özellikle hasar durumlarında sigorta tazminatının yerine getirilmesinde başvurulan önemli belgelerden biridir. Ayrıca mal ağırlığı üzerinden gümrük vergisine tabi ise ödenecek gümrük vergilerinin saptanması için önemli bir belgedir.

Spesifikasyon Belgesi Çeki listesinde belirtilen bilgilere mal fiyatları ve mal değerleri de dahil edilerek düzenlenirse, elde edilen yeni belge ‘spesifikasyon belgesi’ adını alır. İthalattan sonra malların dağıtımının yapılmasında pratiklik sağlayan bir belgedir.

İmalatçının Analiz Belgesi (Manufacturer’s Analysis Report) Kimyevi maddeler,un gibi analiz gerektiren malların formüllerindeki elemanların isim ve oranlarını gösteren listelerdir. İmalatçı firma tarafından kendi fabrikalarında kurdukları laboratuarlarca analizi yapılan bir beyan şeklinde kendileri tarafından düzenlenebilen belgelerdir.

Teşekkür Ederiz