DR. Tuba YAVAŞ -Zirve Üniversitesi Eğitim Fakültesi EYTPE ABD EĞİTİM DENETİMİ DERS 3 DR. Tuba YAVAŞ -Zirve Üniversitesi Eğitim Fakültesi EYTPE ABD 03.03.2013
Denetim türleri
Politik denetim: Siyasi denetim-meclis denetimi. Büyük yürütme organı olan hükümetlerin yetkilerini gereği gibi kullanıp görevlerini yerine getirmede kusurlu davranıp davranmadığını veya aksayan yönleri olup olmadığını belirlemek üzere yapılır. TBMM tarafından yapılır. Meclis, bu yetkiyi soru, meclis araştırması, genel görüşme, gensoru ve meclis soruşturması yollarıyla yapar. (Taymaz, 2012: 30).
2. Yargı denetimi: yönetim sisteminin işleyişinden doğan uyuşmazlık ve sorunları bir çözüme bağlamak üzere; Danıştaya, idari mahkemelerine, vergi mahkemelerine ve bazı durumlarda adliye mahkemelerine başvurularak dava açılabilir. Genel (MEB) ve katma bütçeli (YÖK,kamu üniversiteleri) dairelerin bütün gelir ve giderleri-mal varlıklarını TBMM adına Sayıştay denetler (Taymaz, 2012: 30).
3. Kamuoyu denetimi: Yönetimin çalışmaları hakkında görüş ve düşünceleri ortaya koymak üzere kamuoyu tarafından yapılan denetimdir. 4. Yönetsel denetim (İdari teftiş): denetlemeye yetkili olan üst kademe yöneticileri veya onlara denetimde yardım etmek üzere görevlendirilen uzmanlar veya müfettişler tarafından yapılır. Yönetsel denetim, Cumhurbaşkanlığına bağlı Devlet denetleme kurulu Başbakanlığa bağlı yüksek denetleme kurulu bakanlıklar, bağımsız genl müdürlükler ve bu kurumların bünyelerindeki teftiş kurulları ve diğer denetim üniteleri. Tarafından yapılır (Taymaz, 2012: 30).
TEFTİŞ= YÖNETSEL DENETİM ?
Alanına göre: kurum-ders Görevlendirilme şekline göre: genel-özel Görev alan müfettiş sayısına göre: bireysel- grupla Uygulamada oluşturulan mesafeye göre: yakından-uzaktan Hizmetin devamlılığı bakımından:sürekli-aralıklı Teftiş birimlerine verilen görevler bakımından: iç-dış Işlem niteliğine göre: teknik-yönetsel
Kurum ders Teknik yönetsel Alanına göre Görevlendirilme şekline göre Genel özel Görev alan müfettiş sayısına göre Bireysel grupsal Uygulamada oluşturulan mesafeye göre yakından uzaktan Hizmetin devamlılığına göre sürekli aralıklı Teftiş birimlerine verilen görevlere göre Iç teftiş Dış teftiş Yapılan işlemin niteliğine gore Teknik yönetsel
Disiplin soruşturması Denetim: kurumda çalışan personelin görevlerini yapma şekillerini gözlemek, hataları ve eksikleri ortaya koymak, bunları düzeltmeleri için gerekli önlemleri almak, sorunları çözümlemek, yenilikleri tanıtmak, yöntemleri geliştirmelerini sağlamaktır . soruşturma: Kusurlu davranışların yönetim ve işbirliği açısından incelenmesi soruşturma Ön-inceleme Disiplin soruşturması
Denetimin İşlevleri (Taymaz, 2012: 30). Eğitimcilerin yetenekleriyle gerçek bir güven duygusu geliştirmelerine, Örgütte gerginlikleri azaltmaya, bir içtenlik, dostluk ve anlayış duygusunun kazandırılmasına, Önemli olan problemlerin çözülmesine ve başka problemlerin önlenmesine, Eğitim ve insan gelişimi alanında yapılan araştırma sonuçlarının öğrenilmesine, Eğitimcilerin ve ilgililerin düşüncelerini açıklamaları için fırsat eşitliği sağlanmasına yardım eder (Taymaz, 2012: 33-34). (Taymaz, 2012: 30).
Etkili denetimin özellikleri Amaçlar tutarlılık gösterir. Plan duruma göre tasarlanır ve esnektir. Yasalara uygun ve dayalıdır. Işbirliğive karşılıklı anlayışa dayalınır. Uygun yöntemler kullanılarak yapılır. Bilgi,beceri ve tutum gereklidir. Olumlu bir güdüleme gücüne sahiptir. (Taymaz, 2012: 34-35).
8. Çözümleyici ve birleştiricidir. 9. Geçmişe ve geleceğe yöneliktir 8. Çözümleyici ve birleştiricidir. 9. Geçmişe ve geleceğe yöneliktir. 10. Değerlendirme, ödüllendirme ve cezalandırmayı da içerir. (Aydın, 1975: 2; Akt. Taymaz, 2012: 30).
Denetimin kuralları Amaçlar önceden planlanmalı –amaçlara göre denetim planı Denetim esnasında daha önce yapılan denetimlerin sonuçları göz önünde bulundurulmalı, Denetime, durumu saptama ile başlamalı, yavaş yavaş geliştirme çalışmalarına geçilmeli, Denetim esnasında kişi ve kurumların olanakları göz önünde bulundurulmalı, Denetimle ilgili araştırma sonuçlarıyla yeni gelişmelerden yararlanılmalı, Yapıcı ve bulucu olunmalı, (Taymaz, 2012: 30).
7. Demokratik olmalı, 8. samimi, olumlu, basit karakterize edilecek şekilde yapılmalı, 9.denetimde; kişisel ilişkilerden çok mesleki ilişkiler esas alınmalı, 10. denetime tabi tutulan personelin özel yetenekleri geliştirilmeli, teşvik edici yollar aranmalı, 11. denetim, kişi hakları ve ilişkileriyle ilgilenmelidir, 12. kişi ve olayların değerlendirilmesi, çok dikkatli ve objektif olmalı, 13. formaliteye fazla yer verilmemeli, sonuçlar delillerle kanıtlanmalı, 14. denetim sonucunda amaçlara ulaşma derecesi saptanmalı, gelişimi etkileyen faktörler belirtilmeli. (Gwynn, 1969: 8; Akt. Taymaz, 2012: 36-38).
Denetim aslında; Latince (audire) Ingilizce (audit: işitmek, incelemek, anlamak) http://www.yazgili.com/index.php/tag/operasyonel/
Denetimde esas olan ilkeler 1. planlanmış bir etkinliktir, 2. geliştirilmiş bir liderlik kavramına dayanır, 3. kurumunun amaç ve fonksiyonlarıyla ilgisi yönünden anlam ve önem kazanır, 4. denetimin etkinliği, oluşturulan ve devam ettirilen etkileşimle doğrudan ilgilidir, 5. denetimi yapanların dışında ilgili personel tarafından benimsendiği oranda- ölçüde başarılı olur, (Aydın, 1975: 1; Akt. Taymaz, 2012: 40).
Denetmenlerin uyması gereken kurallar 1. kariyer ve sıfatının gerektirdiği saygınlığı ve güven duygusunu sarsacak davranışlardan kaçınmalı, 2. denetimden sorumlu kişi resmi ve mesleki yayımları sürekli izlemeli, kaynak göstererek rehberlik yapmalı ve yardımcı olmalı, 3.denetlediği personele, herhangi bir işin yapılması veya eylemde bulunması için emir vermemeli, 4. denetim sırasında, mesleki yardım dışında personelin yaptığı işe karışmamalı, 5. denetimden sorumlu kişi gideceği yemek yiyeceği, barınacağı yerleri unvanına yakışır şekilde seçmeli, 6. inceleme ve soruşturmalarla ilgili kurum personelinin özel hizmet ve ikramlarını kabul etmemeli, 7. nezaket kuralları,
Denetmenlerin uyması gereken kurallar 1. kariyer ve sıfatının gerektirdiği saygınlığı ve güven duygusunu sarsacak davranışlardan kaçınmalı, 2. denetimden sorumlu kişi resmi ve mesleki yayımları sürekli izlemeli, kaynak göstererek rehberlik yapmalı ve yardımcı olmalı, 3.denetlediği personele, herhangi bir işin yapılması veya eylemde bulunması için emir vermemeli, 4. denetim sırasında, mesleki yardım dışında personelin yaptığı işe karışmamalı, 5. denetimden sorumlu kişi gideceği yemek yiyeceği, barınacağı yerleri unvanına yakışır şekilde seçmeli, 6. inceleme ve soruşturmalarla ilgili kurum personelinin özel hizmet ve ikramlarını kabul etmemeli, 7. nezaket kuralları,
Denetimin yasal dayanakları? 1.eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim eğitim esaslarına göre devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz (Anayasa, 1982 madde 42).
2. teftiş kurulu başkanlığı, bakandan alacağı emir veya onay üzerine Bakan adına aşağıdaki görevleri yapar (MEB Teşkilat ve görevleri hakkında kanun, madde 27).
Sırada hangi konu var?
Ertesi haftaya