BİTKİLERDE KALSİYUMUN ÖNEMİ

BİTKİLERDE KALSİYUM NE İŞE YARAR? Hücre çeperinin önemli bir elemanıdır. Kök büyümesinde önemli rolleri vardır. Meyve kalitesi,rengi ve aroması üzerine etkilidir.

Bitkilerde bir çok enzimi aktive eder. Hücre çeperinin yapısal kompenetlerinden biri olup, su hareketi, hücre gelişmesi ve bölünmesi üzerinde de önemli rollere sahiptir.  Bitkilerin azot ve diğer mineral maddelerinin alınması için gerekli olan bir besin elementidir. Bitkilerde hareketsiz olan bir besin elementidir.

Güçlü bitkiler için kalsiyum, Kalsiyumun bitkideki rolü: - Kalsiyum hücre çeperi ve bitki yapısı için gereklidir - Kalsiyumun 90% hücre duvarlarında bulunur. - Kalsiyum olmadan kök ve sürgün gelişmesi azalır.

Kalsiyum Nasıl İletilir? Kalsiyum genç yaprak ve meyvelere bitki kökünden emilerek ve suyun hareketiyle ulaşır. Kalsiyum immobil (hareketsiz ) bir elementtir. Düzenli Ca alımı için kök bölgesinde yeterli ve sürekli miktarda suda çözünebilir formda Ca bulunmalıdır. Düzenli kalsiyum nitrat kullanımı ile dengesiz Ca alımından kaynaklanan bozukluk/rahatsızlıklar engellenebilir.

Gübreler aracılığı ile bitkilere CaO formunda verilmesine karşılık, bitkiler tarafından Ca++ formunda alınır. Bitki içindeki taşınması tek taraflı ve aşağıdan yukarı doğrudur.

Kalsiyum değerli bir elementtir; nitratla birlikte yüksek kaliteli ürün ve verim artışı sağlar.

NEDEN KALSİYUM NİTRAT KULLANMALI? Kalsiyum nitrat bitkiler için gerekli olan nitrat azotu ve suda eriyebilir kalsiyumu sağlar. Kalsiyum nitrat değişken toprak ve hava koşullarında,bitkisel üretimde ana gübreleme olarak uygulanabilecek en iyi seçenektir.

Nitrat azotu suda eriyebilir kalsiyumu köklerden emilimde bitkiye taşıyıcı rolü üstlenmektedir. Bitkinin kalsiyum alımı en üst seviyeye çıkar. Kalsiyum nitrat yaygın olarak ekonomik değeri yüksek olan bitkilerde kullanılır: Sera sebzeleri ve çiçeklerde ■Açıkta yetiştirilen sebzelerde ■Sert ve yumuşak çekirdekli meyvelerde ■Saksı bitkileri ve fideliklerde ■Tütün, pamuk, patates ve şeker pancarı gibi değerli bitkilerde

Sadece Kalsiyum Nitrat, yeterli çözünürlük ile bitkiler için gerekli kalsiyum ve nitratın zamanında alımını sağlar. Konu kalsiyum olduğunda bitkiler tarafından hızlı ve etkili absorbsiyon için yeterli çözünürlüğe sahip sadece tek bir kaynak vardır: Kalsiyum Nitrat.

KALSİYUM NİTRAT NASIL UYGULANIR? Kalsiyum nitrat farklı şekillerde uygulanabilir: Kuru gübre elle serperek , makine ile sıra üzerlerine verilebilir. Damla sulama, yağmurlama sulama sistemleriyle sıvı olarak verilebilir. Sulu çözeltisi yapraktan uygulanabilir.

Nitrat tercih edilen N formudur. 3 azot kaynağı bulunmaktadır: - Nitrat (NO3) - Amonyum (NH4) - Üre (NH2)

PEKİ NEDEN ‘NİTRAT’ TERCİH EDİLİR? Nitrat tercih edilen azot kaynağıdır.Çünkü; Uçucu değildir. Toprakta hareketlidir. Doğrudan bitki tarafından alınabilir, yüksek etkinlik. Nitrat,katyonların (K, Ca, Mg) alımını teşvik eder. Bitki tarafından alınabilmesi için transformasyona ihtiyaç duymaz. (amonyum ve üre gibi) Amino-asit dönüşümü yaprakta gerçekleşir, amonyumdaki gibi kökte olmaz;enerji tasarrufu sağlar.

KALSİYUM TOPRAKTA NE KADAR BULUNUR? Toprak analizi sonuçlarına göre;toraktaki sınır değeri 1500-2000 ppm’dir. Kalsiyum genellikle kültür bitkileri için toprakta yeterli düzeydedir. Kalsiyum Gübreleri: - Kalsiyum Nitrat : 15.5% NO3 - 26% CaO

KALSİYUM FAZLALIĞI Ca fazlalığı; K, Mg, Fe, Mn ve Zn alımını olumsuz etkiler. Topraktan alımında, toprak sıcaklığının ve özellikle toprak neminin olumlu etkisi  vardır.

BİTKİLERDE KALSİYUM EKSİKLİĞİ

Noksanlık Semptomları Kalsiyum eksikliği bitki büyümesinin durması ve küçük yaprak ve sapların belirmesiyle kendini gösterir. Genç yaprakların gelişimi aksar ve noksanlık olan bitkiler solgun yeşil renk alırlar. Uçtaki yapraklar aşağı ve kendi içlerine doğru kıvrılırlar. Sararırlar ve yaprak kenarları yanar. Yapraklarda nekrotik lekeler oluşur. İç damarlarda klorozlar meydana gelir. Yaprak uçları lahana, marul, çilek, karanfil vb. olduğu gibi kahverengiye dönebilir ki buna ‘uç yanıklığı’ denmektedir. Saptaki büyüme noktalarının ölmeleri de sıkça görülmektedir. Kalsiyum noksanlığı bulunan bitkilerin kökleri zayıf gelişirler; genç kökler erken dönemde ölürlerken yaşlı olanlar kahverengini alır. Bazı Ca noksanlığı durumlarında çiçek açan sapların solması ve çiçek tomurcuklarının düşmesi de görülür.

Ca Noksanlığının Sebepleri: Yüksek tuz stresi, kuru ortam ve rekabet eden iyonların çokluğu bitkiye kalsiyum alımının azalmasına neden olur. Bitkilerde kalsiyum noksanlığı daha çok sıcak ve kuru iklimlerle yüksek ışık yoğunluğunda daha sık ortaya çıkar.

Kalsiyum noksanlığından kaynaklanan belirtilerin ortaya çıkması daha çok meyvelerde görülür. Domateste ‘Blossom end rot’, elmada ‘bitter pit’.

Elmalarda görülen acı benek; domates, biber, patlıcan gibi sebzelerde görülen çiçek burnu çürüklüğü; kerevizde meyve içinin kararması; brüksel lahanasında içten kahverengileşme kalsiyum  noksanlığının meydana getirdiği zararlardır. 

PEKİ BU ÇÜRÜME NASIL MEYDANA GELİR? Bütün bu bitki dokularına kalsiyum iyonları transpirasyona bağlı olarak  ksilem borularda oluşan aşağıdan yukarı doğru su hareketi ile taşınır. Ksilem suyunda kalsiyum iyonları konsantrasyonu düşük ise veya meyveden terleme (transpirasyon) düşük ise, meyvelere ulaşan kalsiyum iyonları miktarı yetersiz kalır ve semptomlar ortaya çıkar. Yüksek  oranda amonyum azotu ile beslenme, toprakta su yetersizliği, yüksek tuz konsantrasyonu  ksilem suyundaki kalsiyum miktarını azaltır. Bu nedenle bu faktörler domateste çürümelere yol açan faktörler diye bilinir.

Toprak çözeltisinden kalsiyum iyonlarının alınıp yukarı taşınması kök uçları vasıtasıyla olmaktadır. Bu nedenle yeni köklerin oluşumunu engelleyen düşük sıcaklık, yetersiz havalanma gibi faktörler kalsiyum alımını engelleyerek noksanlığa neden olabilir. Floem dokularda bulunan kalsiyum immobildir. Bu nedenle daha önce absorbe edilmiş olan kalsiyumun meyve oluşum döneminde floemde taşınarak meyveye ulaşması güçtür. Meyve oluşumu devresinde topraktan kalsiyum iyonları alınarak ksilem yolu ile meyveye ulaşmadığı takdirde meyvelerde kalsiyum noksanlığı zararları görülebilecektir.

Aynı nedenle kalsiyum beslenmesi durumunu saptamak için bitki yapraklarının analiz edilmesi herhangi bir yarar sağlamamaktadır. Çünkü yapraklarda bulunan kalsiyumun meyveye taşınması gerçekleşmemektedir.

PEKİ NE YAPILABİLİR? Bitkilerin meyvelerinde görülen kalsiyumun noksanlığı zararlarını önlemek için ona uygun yöntem, kalsiyum içeren çözeltilerin doğrudan meyveye püskürtülmesidir. Ancak bu işlem, döllenmeden sonra meyvelerin büyüme döneminde yapılmalı ve birkaç kez tekrarlanmalıdır. Bu şekilde meyvelerde kalsiyum noksanlığına bağlı zararların ortaya çıkması önlenebilir. Noksanlık zararları meyvede görüldükten sonra bunun tedavisi mümkün değildir. 

Yer fıstığı, patates gibi meyve ve depo organları toprak içinde gelişen bitkilerde, bu organlar kalsiyum iyonlarını doğrudan absorbe edebilirler. Bu bitkilerde meyveye kalsiyum sağlanması transpirasyona ve ksilem taşınmasına bağlı değildir.

Torf üzerinde yetiştirilen süs bitkilerinde de kalsiyum noksanlığı sık görülen beslenme problemlerinden birini oluşturur. Kalsiyum noksanlığında meristem dokuların büyümesi yavaşlar, noksanlık belirtileri önce büyüme noktalarında ve genç yapraklarda kendini gösterir. Genç yapraklar deforme olur ve yaprak kenarlarında siyah ve kahverengi nekrozlar oluşur. Noksanlıktan zarar gören dokularda hücre duvarları eridiğinden buraları yamuk bir yapı alır.