Milli Mücadele Sürecinde Kitle İletişim Araçları

ÜLKEMİZDE KİTLE İLETİŞİM ARAÇLARININ KRONOLİJİSİ 1727 İlk resmi matbaa kuruldu 1831 Takvim-i Vekayi adlı ilk resmi gazete çıkarıldı 1840 İlk sivil gazete Ceride-i Havadis çıkarıldı 1855 Telgraf kullanılmaya başlandı 1860 Tercüman-ı Ahval gazetesi çıkarıldı 4 eylül 1919 İrade-i Milliye gazetesi çıkarıldı 10 Ocak 1920 Anadolu Ajansı kuruldu (A.A) 7 Ekim 1920 Ceride-i Resmiye (Resmi Gazete )çıkarıldı 1925 Telsiz Telgraf hakkında kanun çıkarıldı 1927 Telsiz Telgraf vericileri hizmete girdi 6 mayıs 1927 İstanbul Radyosu yayına başladı Kasım 1927 Ankara Radyosu yayına başladı 1 Mayıs 1964 TRT kuruldu 13 Nisan 1994 Radyo Televizyon üst kurulu (RTÜK) kuruldu

Resmî Matbaanın Kuruluşu Osmanlı Devletinde resmî matbaanın kuruluşunun tarihi 1727’dir. Sait efendi ve İbrahim müteferrika tarafından Lale devrinde kurulan matbaada ilk olarak 1729’da Vankulu Lügati basılmıştır.

Takvim-i Vekai 1 Kasım 1831, ilk Türkçe gazete Takvim-i Vekai'nin yayına başladığı gün. Ancak Takvim-i Vekai arada tek tük haber verse de esas olarak bugünkü Resmi Gazete'ydi.

Ceride-i Havadis Ardından Ceride-i Havadis (1 Ağustos 1840) geldi. Onun da yayıncısı İngiliz Herald gazetesinin İstanbul muhabiri William Churchill adında bir yabancıydı. Ve Hazine'den aldığı ödenekle 'yarı-resmi' gazete olarak yayımladı Ceride'yi. Bu arada azınlıklar peş peşe kendi gazetelerini çıkarmaya başladılar. 1860'ta piyasada Türkçe olmayan on üç gazete vardı

İlk Telgraf İlk telgraf, 1832 yılında Samuel Morse tarafından yapılmış, ilk telgraf haberleşmesi de, 1837 yılında gerçekleşmiştir. Telgraf, 1844 yılından sonra da bir haberleşme vasıtası olarak kullanılmağa haşlanmıştır. Telgrafın esası, bir elektro mıknatıstır. Bu elektro mıknatıs, bir bataryaya bağlanarak, bir devre meydana getirilir. Devre, bir anahtarla kapanınca elektro mıknatıs harekete geçer ve küçük bir madensel parçayı oynatır. Osmanlı'da ilk telgraf görüşmesi 1855 de Sultan Abdülmecit döneminde yapıldı. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla ilk telgraf Şumnu'dan İstanbul'a gönderildi. Kırım Savaşı'ndan bilgi veren telgrafta, Müttefik askerleri Sivastopol'a girmişlerdir. yazılıydı. Türk birlikleri de müttefikler arasındaydı.

Tercüman-ı Ahval Bugün bildiğimiz manada ilk gazeteyi Agâh Efendi çıkardı. Agâh Efendi'nin gazete çıkarma fikrine Paris'te bulunduğu günlerde karar vermişti. 1860'ta memuriyetten ayrılıp Şinasi'yle birlikte Tercüman-ı Ahval'i yayımlamaya başladı. (21 Ekim 1860) Önceleri haftada iki gün yayımlanıyordu, sonra günaşırı çıkmaya başladı. Altı ay Şinasi ve Agâh Efendi birlikte omuzladılar yükü. Şinasi daha sonra ayrılarak Tasvir-i Efkâr'ı yayımladı

İrade-i Milliye Gazetesi Atatürk’ün Millî Mücadele’de Çıkarttığı ilk Gazete: İrade-i Milliye 11 Eylül 1919 tarihli Sivas Kongresi'nde yayıma başlamasına kararlaştırıldı. Adını Mustafa Kemal'in koyduğu İrade-i Milliye gazetesinin ilk sayısı , vilayet matbaasının kollu eski baskı makinasında 1000 adet basılarak 14 Eylül sabahı ülkenin her tarafına dağıtılmaya başlanıyordu Ulusal direnişi halka anlatmayı amaçladı.

Hâkimiyet-i Milliye’nin Yayınlanışı Atatürk, “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi Reisi” olarak 27 Aralık 1919 günü Ankara’ya geldikten ve Keçiören’deki Ziraat Mektebi’ne yerleştikten iki gün sonra, bir gazete çıkartmağa karar vermişti. Ankara’da Heyet-i Temsiliye’nin yayın organı olabilecek bir gazetenin çıkması gerekiyordu. Atatürk, Sivas’ta yayınladığı (İrade-i Milliye) gazetesinin adını bu kez Ankara’da (Hakimiyet-i Milliye) olarak devamını istedi. Gazetenin adı (Hakimiyet-i Milliye) olmuştu. Ankara Vali Vekili defterdar Yahya Galip bu izni kolayca verdi. Gazetenin sahipliği ve yazı işleri Müdürlüğü Recep Zühdü (Soyak) a verildi.

ANADOLU AJANSI 6 Nisan 1920 Türkiye Cumhuriyeti'nin resmî ajansı (A.A.) dır. Mustafa Kemalin emriyle Yunus Nadi ve Halide Edip Adıvar gişbi Cumhuriyet tarihinin aydınları tarafından“Kuvay-i Milliye” dâvasını bütün memlekete ve dünyaya duyurmak amacıyla 6 Nisan 1920 de kurulmuştur. Millî Mücadele günlerinin çok zor şartlar içinde işe başlayan Anadolu Ajansı, İstiklâl Savaşı boyunca çeşitli illerimizde kurduğu irtibat memurlukları aracıyla,ulusal birliği tehlikeye düşürecek iç ve dış yayınlara karşı halkı uyarmak,ulusal kurtuluşu sağlayacak TBMM kararlarını günü gününe halka ulaştırmak suretiyle halkla hükümet arasında bağlantıyı sağlamakla görevlendirilmiştir. Ayrıca Londra, Paris, Viyana, Berlin, Cenevre ve Birleşik Amerika'daki elçiliklerle de bunları dünyaya duyurmuştur. Bu tarihten sonra Anadolu Ajansı çalışma alanını ve şartlarını geliştirmiş, çeşitli dünya ajansları ile anlaşmalar yaparak haber alma kaynaklarını dünya çapında genişletmiş; memleket haberlerini, bu ajanslar aracıyla bütün dünyaya duyurmak imkânını sağlamıştır Almanca, İngilizce Fransızca gibi dillerle hazırlanan haberleri anlaşmalı haber ajanslarına ulaştırarak Türkiye ile ilgili haberlerin en doğru şekilde diğer ülkelerin basınında yer almasını sağlamaktadır.

Ceride-i Resmiye (Resmi Gazete) Ankara’da kurulan T.B.M.M. Hükümetinin resmi gazetesi olarak 07.10.1920 tarihinde yayınlanmaya başlanan Ceride-i Resmiye, Takvim-i Vakayi’nin devamı olarak kabul edilmektedir. Ceride-i Resmiye adı 1922’de Resmi Ceride olmuştur. Resmi Ceride adı da 1928 tarihinde Resmi Gazete olmuş ve o tarihten beri bu ad ile yayınlanmaktadır.

TELGRAF VE TELEFON KANUNUNUN ÇIKARILMASI Kurtuluş savaşı sırasında iletişimi,n önemi anlaşışmış ve bu boşluğu doldurmak için 1925 de Telsiz Tesisi Hakkında Kanun adlı bir yasa çıkarılarak Türkiye genelinde bir telsiz şebekesi kurulması ön görülmüştür. 1927 de hizmete giren telsiz-telgraf vericileriyle Berlin,Newyork,Moskova, Tahran,Viyana,Londra gibi merkezlerle bağlantı kurulmuştur

TÜRKİYE RADYO TELEVİZYON KURUMUNUN KURULMASI TRT’NİN TARİHÇESİ 6 Mayıs 1927 yurdumuzda ilk radyo yayınları başladı. 18 Ocak 1937 de Atatürk’ün emri ile Ankara radyosu yayımına başladı 1 MAYIS 1964 TRT kuruldu 31 Ocak 1968 ‘de TRT Ankara televizyonu deneme yayınlarına başladı 1 Temmuz 1984 ‘te TRT televizyonu programlarının tümü renkli olarak yapılmaya başladı 12 Nisan 1999 TRT İnternet sitesi trt.net yayına başladı.

18 Kasım 1927 Ankara Telsiz Telefonu(Ankara Radyosu) Yayına başladı

İstanbul Radyosunun Yayına Başlaması- 6 Mayıs 1927   Yıl 1927... Mayısın altısı... "Alo...Alo burası İstanbul Telsiz Telefonu...", diye başlayan konuşma,ülkemizdeki ilk resmi radyo yayınının ilk konuşması değil de, insanoğlunun hayatının akışını değiştirecek yepyeni bir yolculuğun hareket anonsuydu sanki. Hareket noktası Sirkeci Büyük Postane, Yolculuk ise, baş döndürücü bir geleceğeydi dünyayla neredeyse aynı anda başlayan yolculuk, 1 Temmuz 1927 de savaştan sonra Atatürk’ün ilk kez İstanbul’a gelmesi nedeniyle ilk naklen yayın yapıldı ve Atatürk ün konuşması naklen verildi.

13 Nisan 1994 Radyo Televizyon Üst Kurulunun Kurulması (RTÜK) 1994 yılında iletişim alanının yeniden düzenlenmesi sonucu özerk ve tarafsız bir kamu tüzel kişiliği niteliğinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) kurulmuştur. Üst Kurul, TBMM tarafından seçilen 9 üyeden oluşur. Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı yıldır. Üst Kurul üyeleri, kendi aralarından bir başkan ve bir başkan vekili seçer. Başkanlık süresi iki yıldır.

RTÜK ‘ÜN GÖREV VE YETKİLERİ Yükümlülükleri yerine getirmeyen, izin şartlarını ihlâl eden, yayın ilkelerine ve Kanunda belirtilen diğer esaslara aykırı yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarını uyarır Veya aynı yayın kuşağında açık şekilde özür dilemesini ister. Bu talebe uyulmaması veya aykırılığın tekrarı halinde ihlâle konu olan programın yayını, bir ilâ on iki kez arasında durdurulur. Bu süre içinde programın yapımcısı ve varsa sunucusu hiçbir ad altında başka bir program yapamaz. Yayını durdurulan programların yerine, aynı yayın kuşağında ve reklamsız olarak, Üst Kurulca hazırlattırılacak ; Eğitim, kültür, trafik, kadın ve çocuk hakları, gençlerin fiziksel ve ahlakî gelişimi, uyuşturucu ve zararlı alışkanlıklarla mücadele, Türk dilinin güzel kullanımı ve çevre eğitimi konularında programlar yayınlanır.

Hazırlayan Yılay Ağca Büyük Kolej Sosyal Bilgiler Öğretmeni