SIFATLAR VE ÖZELLİKLERİ

SIFAT - Varlıkların rengini, şeklini, büyüklüğünü, küçüklüğünü bildiren ya da onları sayı, soru, işaret ve belgisiz olarak tamamlayan kelimelerdir.

SIFATIN ÖZELLİKLERİ - Sıfat mutlaka isimden önce gelmelidir. Yani ismi tamamlamalıdır. - Sıfatlar isim çekim eklerini (Hal ekleri,iyelik ekleri,çoğul eki, ilgi hali,eşitlik hali,vasıta hali.) almazlar.

SIFATLARIN ÇEŞİTLERİ Örnek: Yeşil tahta.(Nasıl tahta ? - yeşil) - Niteleme sıfatları: İsimlerin renklerini, şekillerini, yani iç özelliklerini belirten kelimelerdir. İsme nasıl sorusunu sorduğumuzda niteleme sıfatını buluruz. Örnek: Yeşil tahta.(Nasıl tahta ? - yeşil) Küçük çocuk.(Nasıl çocuk? - küçük) Çalışkan öğrenci.(Nasıl öğrenci ? - çalışkan) Güzel kapı.(Nasıl kapı ? – güzel)

Belirtme Sıfatı - İsimleri sayı, soru, işaret, ya da belgisiz olarak tamamlayan sıfatlardır. a)İşaret sıfatı: İsimleri işaret yoluyla tamamlayan sıfatlardır. bu, şu, o, öteki, beriki… Örnek: Bu soruyu kim sordu? O rüyayı herkese anlattı. Öteki öğrenci gelsin.

Soru Sıfatı - İsimleri soru yoluyla belirten sıfatlardır. Örnek: Nasıl soru sordu. Kaç gün sonra gelecek. Alişen kaçıncı sınıfta okuyor. Hangi arabaya bineceğiz.

Belgisiz Sıfatlar - Hangi ismi nitelediği belli olmayan sıfatlardır. Örnek: Bazı insanlar. Her nefis. Kimi insanlar. Falan adam.

Sayı Sıfatları - İsimleri sayı yoluyla belirten sıfatlardır. Asıl sayı sıfatı: İsimlerin sayılarını kesin olarak belirten sıfatlardır. Örnek: Bugün altı soru çözdük. Her gün beş saat çalışıyormuş. Bir soru bile yapamamış.

Sıra Sayı Sıfatı Örnek: 21 inci sokakta sağa döneceksiniz. - İsimlerin sıralarını derecelerini belirten sıfatlardır."-ncı,-nci,-ncu,-ncü." ekleri getirilerek yapılır. Örnek: 21 inci sokakta sağa döneceksiniz. Altıncı soruyu çözünüz. Ebru üçüncü sınıfta okuyan bir öğrencidir.

Üleştirme Sayı Sıfatı Örnek: Öğrenciler üçer soru yaptılar. - İsimlerin bölümlerini belirten sıfatlardır. Örnek: Öğrenciler üçer soru yaptılar. - Kesir sayı sıfatı: İsimlerin parçalarını bildiren sıfatlardır. Örnek: Yarım ekmek. Üçte bir arsa. Yüzde yetmiş beş başarı sağlanmış.

Adlaşmış Sıfat - Sıfatlar yalnız kullanıldığında birer isimdirler. Sıfat tamlamalarında sıfatla ismin arasına virgül konulduğu zaman sıfat adlaşmış sıfat olur. Yine bir sıfat tamlamasında isim düştüğünde, sıfat ismin görevini üstlenir,ve adlaşmış sıfat olur.

Adlaşmış Sıfat İhtiyar, yavaş yavaş yerinden kalktı. (Adlaşmış s) Örnek: İhtiyar kadın yavaş yavaş yerinden kalktı. İhtiyar, yavaş yavaş yerinden kalktı. (Adlaşmış s) Örnek: Yalancı,insanlardan kaçar. Örnek: Ağlayanlar bir gün güler.

Sıfatlarda Pekiştirme - p, r, s, m harfleri ile yapılan pekiştirme: Örnek: Mor çiçek - Mosmor çiçek. Sarı ev - Sapsarı ev. - Sıfatlar bazen şu şekilde pekiştirilir: Örnek: Sağlam çocuk - Sapasağlam çocuk. Yalnız adam - Yapayalnız adam. - 3.Sıfatlarda pekiştirme ikilemeler yoluyla da yapılır. Örnek: Yüce yüce yaylalar.

SIFATLARDA KÜÇÜLTME - Sıfatlarda küçültme"-cık,-cik,-cek,-cak,-ceğiz, -cağız"ekleri yardımıyla yapılır. Örnek: Kolayca bir iş. Derince bir kuyu. Kısacık yol. Küçücük kuzu.

Ünvan Sıfatları - İnsanların makamlarını, mevkilerini, rütbelerini, belirtmek için isimlerin yanına getirilen tanıtıcı kelimelerdir. Bu sıfatlar isimlere çeşitli şekillerde eklenir. Diğer sıfatlar gibi isimden önce gelir: Örnek: Doktor Selim Profesör Ahmet. Mareşal Tito.

Ünvan sıfatları - Ünvan sıfatlarının bir kısmı isimden sonra gelir: Örnek: Veli Paşa. Ali Bey. Hasan Çavuş. Nigar Hanım.

YAPI BAKIMINDAN SIFATLAR

Basit Sıfatlar - Herhangi bir yapım eki almamış ve başka bir kelime ile birleşmemiş olan sıfatlardır. Örnek: Kara gün. İri köpek. Kırmızı araba.

Türemiş Sıfatlar - İsim yada fiil köklerine getirilen isim yapım ekleri ile türetilen sıfatlardır. Örnek: Kiralık daire. Sabırlı adam. Kültürlü öğrenci. Parasız ders.

Bileşik sıfatlar - Birden fazla kelimenin bir araya gelmesiyle olu şan sıfatlardır. Örnek: Cana yakın çocuk. Boğazına düşkün adam. Bir takım gençler. Kahverengi pantolon. Mavi boyalı ev. Yeşil yapraklı ağaçlar.

SORULAR

Soru 1 Aşağıdaki tümcelerin hangisinde ön ad yoktur? A) Çağdaş devlet hukuk devleti demektir. B) Soğuk kış günleri geride kaldı. C) Nüfusun büyük bölümü köylerde yaşıyor D) Gençlerimiz, geleceğimizin güvencesidir. Cevap:D

Soru 2 Aşağıdaki tamlamalarda bulunan ön adlardan hangisinin çeşidi farklıdır? A)çeyrek ekmek B)ekşi elma C)taze peynir D)sıcak çay Cevap:A

Soru 3 Aşağıdaki tamlamalardan hangisi, diğer üçünden farklıdır? A) kimi öğrenciler B) öğrencilerin kimileri C) verimli topraklar D) yirminci yüzyıl Cevap:B

Soru 4 Aşağıdaki tümcelerin soru ön adı vardır? A) Hangi kitap senin? B) Bunların hangisi güzel? C) Toplantıda neler görüşüldü? D) Bugün kimler nöbetçi? Cevap:A

Soru 5 Fakat sen Her aynada güzelsin” “Bütün aynalar çirkin Fakat sen Her aynada güzelsin” Yukarıdaki dizelerde geçen ön adların türü nedir? A) niteleme ön adı B) İşaret ön adı C) belgisiz ön ad D) Pekiştirme ön adı Cevap:C

Soru 6 Hangi cümledeki bu kelimesinin çeşidi diğerlerinden farklıdır? A) Bu çocuk mu söyledi? B) Bu senin kalemin mi? C) Bu böyle mi olur? D) İstediğiniz bu mu? Cevap:A

Soru 7 Aşağıdaki kelimelerden hangisinin anlamı diğerlerinden farklıdır A) büyükçe B) sarımtırak C) masmavi D) ekşimsi Cevap:C

Soru 8 Aşağıdaki tamlamalarının hangisinde belirtme sıfatı vardır? A) mavi deniz B) temiz oda C) tombul çocuk D) otuz gün Cevap:D

Soru 9 “Cevat Binbaşı bir eri makamına çağırdı” cümlesinde unvan belirten kelime hangisidir? A) binbaşı B) cevat C) er D) makam Cevap:A

Soru 10 Aşağıdakilerden hangisi sıfat tamlaması değildir? A) tanıdık simalar B) duvardaki saat C) tembel insanlar D) sel felaketi Cevap:D