MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ Isınma_soğuma Hal değişimi Bozulma

ISINMA_SOĞUMA * Isı enerjisi alan maddenin sıcaklığı artar. * Maddenin sıcaklığının artması ısınma sonucunda gerçekleşir. * Örneğin;Yanmakta olan ocağın üzerinde bulunan çorba ya da yemek bir süre sonra ısınır. * Yiyeceklerin pişmesi ısınma ile gerçekleşir.

Demir,cam vb. maddelerin ısınması işlenmesini kolaylaştırır * Demir,cam vb .maddelerin ısınması işlenmesini kolaylaştırır. * Isı enerjisini kaybeden maddeler soğur. * Madde yeterince soğursa donma ve yoğunlaşma olur. * Karayolları soğumanın yol açtığı buzlanma nedeniyle bozulur. * Soğuk havada mikroplar etkinlik göstermez,yaşamaz. * Soğuyan maddeler sertleşir.

* Isınma ve soğuma olayları art arta gerçekleştirir ve sütteki mikroplar yok edilir.(Pastorize sütler) * Dondurulmuş besinler uzun süre saklanır. * Uzun süre soğukta kalan canlılar ölebilir.

Havadaki ısınma ve soğuma;. Yağışların. Rüzgarların. Toprak oluşumunun Havadaki ısınma ve soğuma; * Yağışların * Rüzgarların * Toprak oluşumunun * Şimşek ve yıldırımların oluşmasına neden olur.

HAL DEĞİŞİMİ * Maddeler bir halde diğerine geçebilirler. * Örneğin su sıvıdır.Buzluğa koyduğumuzda Donar ve katılaşır.Isıttığımızda ise gaz halini alır. * İşte bu değişime Hal değişimi denir.

Hal değişimleri: Erime,donma,buharlaşma,yoğunlaşma ve süblimleşme şeklinde olur

Erime ve Donma * Katı haldeki bir madde yeterince ısı alırsa sıvı duruma geçer.Bu olaya erime denir. * Her madde kendine göre bir sıcaklık derecesinde erir.

Bu maddelerden bazıları aşağıda verilmiştir Bu maddelerden bazıları aşağıda verilmiştir. Madde Erime Sıcaklığı (ºC) Buz 0 Civa -39 Naftalin 79 Tuz 800 Demir 1532

* Yeterince soğuyan sıvı maddelerin katı hale geçmesine de Donma (katılaşma) denir. * Donma olayı erimenin tersidir.Bir maddenin erime ve donma sıcaklıkları aynıdır. * Eriyen maddenin hacmi büyür.Donan maddenin hacmi küçülür.

* Erime ile çözünme olayı çok farklıdır. * Erime ısı etkisi ile gerçekleşir.Çözünme ise katı maddelerin sıvı içinde çok küçük parçacıklar biçiminde dağılmasıdır.

Buharlaşma ve Yoğunlaşma * Yeterince ısınan sıvı maddelerin gaz haline geçmesine buharlaşma denir * Buharlaşma her sıcaklık derecesinde gerçekleşir.Bundan dolayı buharlaşma derecesi yoktur. * Islak maddelerin kuruması; bu maddedeki suyun buharlaşarak uzaklaşması sonucunda olur.

Bazı etkenler buharlaşmayı hızlandırır. Bunlar;. Sıcaklığın artması Bazı etkenler buharlaşmayı hızlandırır.Bunlar; * Sıcaklığın artması * Yüzeyin büyümesi * Basıncın azalması * Havanın rüzgarlı olması * Havanın kuru olması

Kaynama Kaynama; buharlaşmanın hızlı halidir.Buharlaşma olayı sının yüzeyinde gerçekleşir. * Kaynamakta olan bir sıvının ise her noktasında buharlaşma görülür. * Her madde belli sıcaklıklarda kaynar. * Örneğin su 100°C de, Hava -191°C de, Civa 357°C de kaynar..

Basıncın artması kaynama hızını arttırır * Basıncın artması kaynama hızını arttırır. * Örneğin; düdüklü tencereler basınçlı olduğundan yemekler daha hızlı pişer. * İstanbul’da hava basıncı Ankara’dan daha yüksek olduğundan; İstanbul’da sıvılar daha yüksek sıcaklıkta kaynar.

Bozunma (Bozulma) * Isı bazı maddelerin yapısında değişikliğe yol açar. * Isı etkisiyle maddenin yapısında olan bu değişikliğe bozunma(Bozulma)denir. * Örneğin; pişirilen yiyeceklerin yapısı değişir.Oda sıcaklığında bekletilen bazı yiyecekler kokuşur.

Isıtılan şeker kömürleşerek bozunur * Isıtılan şeker kömürleşerek bozunur. * Odun kömürü odunun ısıtılması sonucunda oluşur. * Kullandığımız kömür,petrol canlı yapılarının milyonlarca yılda bozunmasından oluşur