DÜNYA ve TÜRKİYE ELEKTRİK SEKTÖRLERİ -GERZE ENERJİ SANTRALİ-

Dünya Birincil Enerji Üretimi (yakıt cinsinden (Mtoe)) Dünyada son 35 yılda birincil enerji üretim kaynaklarında fosil yakıtların payı %81 seviyesinde olmuştur. Dünya Birincil Enerji Üretimi (yakıt cinsinden (Mtoe)) 1973 2007 Petrol %46,1 %34 Kömür %24,5 %26,5 D.Gaz %16 %20,9 Nükleer %0,9 %5,9 Hidro %1,8 %2,2 Yenilenebilir ve Atık %10,6 %9,8 Doğal Gaz %81 Petrol Kömür Payı Artan Kömür Petrol Doğal gaz Nükleer Hidro Yen. ve Atık *Key World Energy Statistics 2009, International Energy Agency Payı Azalan Son 35 yıl içerisinde; Doğalgaz, nükleer, hidro ve kömürün payı artarken petrolün payı azalmıştır.

Dünya Enerji Tüketimi (yakıt cinsinden (Mtoe)) Dünya Birincil Enerji Tüketimi Dünyada toplam Enerji tüketiminin içinde Elektrik Enerjisinin payı son 35 yıl içerisinde %9’dan %17’ye çıkmıştır. Dünya Enerji Tüketimi (yakıt cinsinden (Mtoe)) 1973 2007 Petrol %48,1 %42,6 Kömür %13,2 %8,8 D.Gaz %14,4 %15,6 Yenilenebilir ve Atık %12,4 Elektrik %9,4 %17,1 Diğer %1,7 %3,5 Elektrik Doğal Gaz Petrol Payı Artan Kömür Petrol Doğal gaz Yen. ve Atık Elektrik Diğer *Key World Energy Statistics 2009, International Energy Agency Kömür Payı Azalan Son 35 yıl içerisinde; Enerji tüketim biçimlerinde çok farklılık yaşanmamıştır. Kömür tüketiminin payı düşerken, elektrik tüketiminin payı benzer oranda artış göstermiştir.

Dünya Birincil Enerji Talebi Tahmini Dünya enerji talebinin bugün ile 2030 yılı arasında yılda ortalama %1,6 artışla- %45 büyüyeceği ve bu artışın üçte birinin kömürden geleceği tahmin ediliyor. 18 000 Mtoe Diğer Yenilenebilir 16 000 Hidro 14 000 Nükleer 12 000 Biyokütle 10 000 8 000 Gaz 6 000 Kömür 4 000 Petrol 2 000 1980 1990 2000 2010 2020 2030 *World Energy Outlook 2008, International Energy Agency,

Elektrik Enerjisi Üretimi Birincil Enerji Kaynaklarından İkincil Enerji Kaynaklarının (elektrik enerjisi) elde edilmesi Fosil Yakıtlar Petrol DoğalGaz LPG Elektrik Enerjisi Üretimi Taşkömürü Linyit Termik Santraller Asfaltit Nükleer Enerji Santralleri Nükleer Yakıtlar Toryum Uranyum Güneş Enerji Santralleri Yenilenebilir Enerji Kaynakları Jeotermal Hidroelektrik Santralleri Biomass Güneş Rüzgar Santralleri Hidroelektrik Deniz, Dalga Rüzgar Birincil Enerji Kaynakları İkincil Enerji Kaynakları

Dünya Elektrik Üretimi Dünyada elektrik üretiminde termik yöntemler ağırlığını korumaktadır. Dünya Elektrik Üretimi (kaynaklara göre) (TWh= Milyar kWh) 1973 2007 Petrol %24,7 %5,6 Kömür %38,3 %41,5 D.Gaz %12,1 %20,9 Nükleer %3,3 %13,8 Hidro %21,0 %15,6 Yenilenebilir ve Atık %0,6 %2,6 Termik Payı Artan Termik Nükleer Hidro Diğer *Key World Energy Statistics 2009, International Energy Agency Payı Azalan Son 35 yıl içerisinde; Dünya elektrik üretimi 6.116 TWh’den, 19.771 TWh’ye çıkmıştır. Elektrik üretiminde Kömür, Nükleer Enerji ve Doğal Gaz kullanımı ön plana çıkmaktadır. Petrol kullanımından büyük ölçüde vazgeçilmekte ve hidro enerjinin payı da giderek azalmaktadır.

Yakıt Tipine Göre Dünya Elektrik Üretimi Kömür Petrol Doğal gaz Nükleer Hidro Biokütle Rüzgar Diğ. Yen. *World Energy Outlook 2008, International Energy Agency,

Ülkelerde Elektrik Üretiminde Kömürün Aldığı Pay %78 %54 %42 %32 *International Energy Agency,2006

Dünyada İnşa Halindeki Elektrik Üretim Kapasitesi İnşa halindeki kapasitenin 1/3’ü KÖMÜR YAKITLI SANTRAL 50.000 100.000 150.000 200.000 250.000 Kömür Gaz Petrol Nükleer Hidro Rüzgar Geri kalan Yenilenebilir MW Toplam = 613 000 MW Over 600 GW of power-generation capacity is currently under construction around the world, which is expected to be operational before 2015. Three-quarters of this new capacity is being built outside the OECD (Figure 6.4). About 200 GW is reported to be under construction in China, although this figure may be largely under-estimated. These data provide useful insights into the future patterns of supply. Large amounts of coal-fired and hydropower capacity are set to come on line over the next few years. A smaller increase in nuclear power is in prospect. Gas-fired plants – combined cycle gas turbines (CCGTs) and open cycle turbines (OCTs) – which have short construction times (two to three years for a CCGT and one to two years for an OCT) – and land-based wind turbines, which have even shorter construction times (one to two years) may change the picture suggested by Figure 6.4 by 2015. In the OECD, there is more gas-fired capacity under construction than coal. Most of this is being built in Europe, because of tightening CO2 regulations and because gas is valued for its flexibility. *World Energy Outlook 2008, International Energy Agency, Dünya’da, 613 000 MW civarında elektrik üretim kapasitesi inşa halindedir. Bu kapasite 2015 yıllarında kullanıma hazır hale gelecektir.

EÜAŞ, Üretim Şirketi, Otoprodüktör Elektrik Üretim, İletim, Dağıtım Şebekesi Elektrik Santralları EÜAŞ, Üretim Şirketi, Otoprodüktör Üretim Trafo Orta Gerilim (OG) Yüksek Gerilim İletim-TEİAŞ Trafo Trafo Dağıtım Alçak Gerilim (AG)

Türkiye Enerji Tüketimi Türkiye nihai enerji tüketiminde Elektrik ve Doğal Gaz’ın payı artmaktadır. %100 %90 %80 %70 %60 %50 %40 %30 %20 %10 %0 Elektrik %14,6 Yenileneb. %10,8 Kömür %20,9 D/Gaz %12,4 Petrol%41,3 90 95 96 97 98 99 00 01 02 03 Petrol Doğal Gaz Kömür Yenilenebilir Elektrik Nihai enerji tüketimi 1990 yılında 41,6 Mtep’den yıllık ortalama % 3,3 artışla 2003 yılında 63,8 Mtep(Milyon ton eş değer petrol)’ne ulaşmıştır.

Türkiye Kurulu Gücünün Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı Yen. Kaynaklar 735 MW %1,6 Türkiye’de kurulu elektrik üretim gücün, birincil enerji kaynakları dağılımında doğalgaz ve kömür ön plana çıkmaktadır. Hidro Elektrik Santral 14.301 MW %32,5 Kömür + Petrol 561 MW %1,3 D.Gaz + Petrol 1.769 MW %4,0 Petrol 2.036 MW %4,6 Termik Santral 29.030 MW %65,9 Doğal Gaz 14.433 MW %32,8 Taş Kömürü 335 MW %0,8 İthal Kömür 1.786 MW %4,00 Kömür 10.231 MW %23,2 Linyit 8.109 MW %18,4 * TEİAŞ, Ekim 2009 itibariyle kurulu güç

2008 Yılı Elektrik Enerjisi Tüketiminin Maksimum Olduğu Günde (23 Temmuz 2008) Santrallerin Enerji Kaynağı Türlerine Göre Çalışma Durumları BAZ YÜK SANTRALİ *Kapasite Projeksiyonu Raporu 2009-2018, TEİAŞ

Türkiye Elektrik Enerjisi Tüketimi *Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Türkiye Elektrik Enerjisi sektörü düzenli olarak yılda yaklaşık %8 oranında büyümektedir.

ETKB- Türkiye Elektrik Enerjisi Talebi Tahmini Yüksek Talep’te ortalama %7,02 artış Düşük Talep’te ortalama %6,29 artış *Kapasite Projeksiyonu Raporu 2009-2018, TEİAŞ 2009 yılında 194.000 GWh olan talep, 2018 yılında 335.815 ila 357.000 GWh arasında olacak şekilde öngörülmüştür.

Santral Elemanları Uçucu Kül Baca Gazı Arıtma Kükürt ve Azot Oksit Giderme Tesisi Uçucu Kül

Mikro boyuttaki kömürün yüksek sıcaklıkta yakılması YAKMA TEKNOLOJİSİ PULVERİZE KÖMÜR Mikro boyuttaki kömürün yüksek sıcaklıkta yakılması En büyük ünite 1.100 MW BUHAR ÖZELLİKLERİ KRİTİK ALTI 185 Bar altı 540 C İSKEN Yanma İyileşir Emisyon Azalır KRİTİK ÜSTÜ 185-220 Bar 540 C GERZE ENERJİ SANTRALİ ULTRA KRİTİK ÜSTÜ 250-300 Bar 600-750 C

Gerze Enerji Santrali Teknik Özellikler Toplam kurulu güç (Elektrik) 1.200 MW Üretim tesisinin tipi Konvansiyonel Yakıt türü İthal Kömür+motorin(yardımcı yakıt) Ünite sayısı 2 Ünite tipi ve diğer teçhizatlar Süper Kritik Konvansiyonel Kazan, Buhar Türbini Ünite kurulu güçleri 600 MW Ünite çıkış gerilimi ve güç faktörü 15 kV, 0,90 Öngörülen ortalama yıllık üretim miktarı 7.200.000.000 kWh/yıl Sisteme bağlantı noktası ve gerilim seviyesi 1- Boyabat HES’na ve Akfen TS’na 380 kV bağlantı 2-Sinop TM- Bafra TM Enerji nakil hattına girdi çıktı bağlantı 154 kV

Santral Genel Yerleşimi BACA KAZAN TÜRBİN BİNASI ELEKTROSTATİK FİLTRE KÜKÜRT ve AZOT OKSİT GİDERME TESİSİ

Santral Genel Yerleşimi BACA KAZAN ELEKTROSTATİK FİLTRE TÜRBİN BİNASI KÜKÜRT ve AZOT OKSİT GİDERME TESİSİ

Kömür Temin Kaynakları Gerze’de kurulacak santralın ana yakıtı taş kömürüdür. Kömür, Uluslararası piyasalardan deniz yolu ile getirilip santrale ait limandan kapalı bant taşıyıcılarıyla santraldeki kapalı depo sahasına boşaltılacaktır.

İthal Kömür’ün özelliklerinde kısıtlamalar var!!!

Kömür Temin Kaynakları Üreticiler Taş Kömürü (Mt) Çin 2549 ABD 981 Hindistan 452 Avustralya 323 Güney Afrika 244 Rusya 241 Endonezya 231 Polanya 90 Kazakistan 83 Kolombiya 72 Dünyanın Geri Kalanı 277 Dünya 5543 İhracatçılar Taş Kömürü (Mt) Avustralya 244 Endonezya 202 Rusya 100 Kolombiya 67 Güney Afrika Çin 54 ABD 53 Kanada 30 Vietnam Kazakistan 23 Dünyanın Geri Kalanı 47 Dünya 917 İthalatçılar Taş Kömürü (Mt) Japonya 182 Kore 88 Tayvan 69 Hindistan 54 İngiltere 50 Çin 48 Almanya 46 ABD 33 İtalya 25 İspanya 24 Dünyanın Geri Kalanı 273 Dünya 892 *World Coal Institute

Çimento Fabrikaları Kozmetik Sektörü 100 Birim Kömür Yol Şantiyesi 74,42 Birim YANMA Kazan Altı Cüruf 2,100 Birim Çimento Fabrikaları Kozmetik Sektörü Uçucu Kül 11,850 Birim Elektrostatik Filtre Kireç Taşı Eriyiği ELEKTRİK Rutubet (H2O) 11,5 Birim Uçucu Kül 0,010 Birim Baca Gazı Kükürt ve Azot Oksit Arıtma Kükürt 0,100 Birim Baca NO2 0,016 Birim Alçı Taşı 0,040 Birim Uçucu Kül

Kömür Kullanımı

Soğutma Sistemi – Deniz Suyu Soğutma Sistemi için deniz suyu kullanılacaktır Denizden alınacak su, açıkta ve derinde geri verildiğinde o bölgedeki deniz suyu sıcaklık artışı en çok 1oC olacaktır.

İnşaat Dönemi ve İstihdam İnşaat dönemi 48 ay sürecek Bu dönmede çalışan 2500’e kadar çıkacak İşletme döneminde yardımcı hizmetler ile birlikte çalışan sayısı kırılımı; Üst Yönetici ve Mühendis 20 Kişi Teknisyen 20 Kişi Operatör 50 Kişi İşletme 80 Kişi Bakım 130 Kişi Yardımcı Hizmet 30 Kişi Dışarıdan Alınacak Hizmetler 200 Kişi TOPLAM 530 Kişi

DÜNYADAN ÖRNEK SANTRALLER

Nordrhein-Westfalen (Ruhr Bölgesi) Herdecke Mark-E AG 1 X 76 MW (ret), 1 X 86 MW (dac) 162 MW

Nordrhein-Westfalen (Ruhr Bölgesi) Walsum Evonik Steag AG 2 X 150 MW, 1 X 410 MW CHP 720 MW

Nordrhein-Westfalen (Ruhr Bölgesi) Westerholt E.ON Energie AG 2 X 150 MW

Fukushima Daini 4,400 MW Japan Santral Örnekleri Fukushima Daini 4,400 MW Japan

Santral Örnekleri Altbach, Baden-Wurttemberg and Bayern EnBW Kraftwerke AG 2 X 64 MW (ret), 1 X 80 MW (ret), 1 X 200 MW, 1 X 460 MW, 1 X 348 MW 1.216 MW

La Maxe Electricite de France 2 X 250 MW Santral Örnekleri La Maxe Electricite de France 2 X 250 MW 500 MW

Vaires Seine-et-Marne Electricite de France 1 X 230 MW, 1 X 250 MW Santral Örnekleri Vaires Seine-et-Marne Electricite de France 1 X 230 MW, 1 X 250 MW 480 MW

Lakeview,Kanada Ontario Power Generation 8 X 300 MW Santral Örnekleri Lakeview,Kanada Ontario Power Generation 8 X 300 MW 2.400 MW

Sundance,Kanada TransAlta 2 X 304 MW, 3 X 380, 1 X 433 Santral Örnekleri Sundance,Kanada TransAlta 2 X 304 MW, 3 X 380, 1 X 433 2.181 MW

Santral Örnekleri Flensburg, Niedersachsen & Schleswig- Holstein Stadtwerke Flensburg GmbH 3 X 30 MW, 3 X 35 MW 195 MW

Kiel, Niedersachsen & Schleswig-Holstein GKW Kiel GmbH 1 X 350 MW Santral Örnekleri Kiel, Niedersachsen & Schleswig-Holstein GKW Kiel GmbH 1 X 350 MW 350 MW

Santral Örnekleri Wilhelmshaven, Niedersachsen & Schleswig-Holstein E.ON Energie 1 X 770 MW 770 MW

Cromby, Pennsylvania Exelon Power 1 X 160 MW, 1 X 211 MW Santral Örnekleri Cromby, Pennsylvania Exelon Power 1 X 160 MW, 1 X 211 MW 371 MW

Nelson Dewey, Wisconsin Alliant Energy 2 X 100 MW Santral Örnekleri Nelson Dewey, Wisconsin Alliant Energy 2 X 100 MW 200 MW