OSMANLI DEVLETİNDE KULLANILAN PARALAR

Osman Gazi ilk sikkesini kestirerek Anadolu'nun karmaşık ortamında adını duyurdu. Gümüşten kesilen ve akçe adı verilen bu sikke, Osmanlı'nın para birimi olarak 15. yüzyıla kadar değerinden hiç bir şey kaybetmeyerek kullanındı. Beyliğin sınırlarını başarılı akınlarla genişleten Orhan Gazi akçelerini önce Anadolu'daki İlhanlı baskısı yüzünden İlhanlı tarzında, vali Timurtaş'ın ölümünden sonra ise sadece kendi adının ve kısa bir duanın bulunduğu farklı bir tarzda kestirdi.

Orhan Gazi Bursa'yı aldıktan sonra ilk defa akçelerde darp yerinin yazıldığını görülür. Avrupa'ya ayak basan I. Murad zamanında akçelerin yanısıra “MANGIR” denen bakır sikkelerin kesimine de başlanmıştır. Osmanlı paralarında uzun dua cümleleri yer almazdı. Sultanın ve babasının adı, darphanenin adı ve darp tarihi rakamla yazılmış olarak bir de "hullide mülkehu" (mülkü devamlı olsun),"azze nasrehu" (yardımı aziz olsun) gibi kısa temenniler yazılırdı.

AKÇE(GÜMÜŞ SİKKE)

1 Venedik Dükası yaklaşık 40 akçeye denkti. Fatih Sultan Mehmet 29 Mayıs 1453‘te İstanbulu aldı. Beylikten devlete geçişi altın sikke kestirerek dünyaya duyuran Fatih Sultan Mehmet yeni paraya SULTANİ(sikke-i hasane) ismini verdi. Fatih dönemine kadar ülke içinde altın para basılmadığından gümüş paranın yanında altın para olarak Venedik Dükası kullanılmaktaydı. 1 Venedik Dükası yaklaşık 40 akçeye denkti. Yeni basılan sultanilerin ticarette zorluk çıkarmaması için Venedik Dükaları ayarında ve ağırlığında basılmıştır.

SULTANİ(SİKKE-İ HASANE)

Kanunî devri devletin ve halkın en zengin olduğu devirdi Kanunî devri devletin ve halkın en zengin olduğu devirdi. Kırktan fazla darphanede para basılıyordu. Ayrıca yabancı paralar da Osmanlı paralarıyla aynı anda İmparatorluk topraklarında kullanılıyordu. Kanuniden sonraki devirlerde İspanyol ve Portekizli denizcilerin başarılı keşifleri sonunda Amerika'dan getirilen tonlarca gümüş ve altının Avrupa pazarlarına girmesiyle Avrupa'da oluşan zenginliğe karşın, Osmanlı'daki enflasyon neticesi akçenin değeri 1585-1640 yılları arasında ardarda düşürüldü ve darphaneler birer birer kapanmaya başladı.

Daha sonraki dönemlerde birçok padişah paranın ağırlığını düşürerek, kulanılan metali değiştirerek veya kağıt para şeklinde yeni paralar bastırmıştır.Bunlardan bazıları şunlardır; II. Süleyman Avrupa'daki “grosso”larla aynı değerde olmak üzere gümüşten “KURUŞ” bastırdı.

2.SÜLEYMAN DÖNEMİ-KURUŞ

IV. Murad zamanında akçeden daha hafif “PARA” adıyla yeni bir sikke çıkarıldı. Abdülmecid döneminde kağıt para olarak 10,20,50,100 kuruşluk “KAİME” bastırıldı. Yine Abdülmecid döneminde “MECİDİYE” isminde gümüş bakır karışımı para basıldı. Sultan Üçüncü Ahmed Devrinde ilk olarak “LİRA” kullanılmaya başlandı. İstanbul Darphanesi “LİRAYI” temel alan para basımını hâlâ sürdürmektedir.

10 KAİME(kayme)

100 KAİME

Materyal Tasarımı Dersi Power Point Çalışması Mustafa YERAL 20110906005 3/A Şubesi