HASED

Bir nimeti hakkıyla elde etmiş bir insandan O nimetin kopup gitmesini istemektir. Kıskanmak, çekememek. HADİS "Mü'min gıbta; münâfık haset eder." “Bir kalpte iman ve hased bir arada bulunamaz.”

Cennette kin ve hased duygusu insanların kalbinden söküp atılacaktır.

İHLAS

İhlâs, doğru, samimî, katışıksız, dupduru olmak ve gösterişten uzak bulunmak demektir. İhlâs, doğru, samimî, katışıksız, dupduru olmak ve gösterişten uzak bulunmak demektir. İbadette ihlâs deyince, Allah rızası için ibadet etmeyi, düşüncede ihlâs dediğimizde de Allah rızasına uygun şeyler düşünmeyi kastederiz. İbadette ihlâs deyince, Allah rızası için ibadet etmeyi, düşüncede ihlâs dediğimizde de Allah rızasına uygun şeyler düşünmeyi kastederiz.

İhlâs Allah’ın insanın kalbine attığı bir sırdır. Evet, ihlâs bir kalp amelidir. İhlâs Allah’ın insanın kalbine attığı bir sırdır. Evet, ihlâs bir kalp amelidir. Kalpleri ise ancak Allah bilir. Kalpleri ise ancak Allah bilir. Bu açıdan diyebiliriz ki, kimin gerçekten ihlâslı olduğunu ancak O bilir. Bu açıdan diyebiliriz ki, kimin gerçekten ihlâslı olduğunu ancak O bilir.

HADİS “Dini hayatında ihlaslı ol,az amel yeter.” “Her zaman amellerinizde ihlası gözetin; zira Allah, sadece amelin halis olanını kabul eder.”

ZÜHD

Zühd, isteksizlik, rağbetsizlik, önemsizlik demektir. Dünyaya yani maddîyata ve menfaate değer vermemek, hırslı, ihtiraslı, çıkarcı, menfaatperest ve bencil olmamak, kalbte dünya ve menfaat sevgisi taşımamak, bunların kalbe soğuk gelmesi, çok ihtiraslı olmamak, kanaatkâr olmak, manevî değerlerin maddî değerlerden üstün ve önemli olduğuna inanmak.

Dünyevî hazları terk edip, cismânî meyillere karşı koyma manâlarına gelen zühd; sûfilerce daha çok, dünya lezzetlerine karşı alâkasız kalıp, âdeta bir perhiz hayatı yaşamak..

TEVEKKÜL

Allah'a güvenmek, işi O'na havale etmek, Gerekli bütün çabayı sarf ederek, her türlü tedbiri aldıktan sonra, işi tam bir inançla Allah'a havale etmek, yani deveyi bağladıktan sonra Allah'a emanet etmeye tevekkül denir.

Mevla görelim neyler, Neylerse güzel eyler Sen Hakk'a tevekkül kıl, Tefviz et ve rahat bul, Sabreyle ve razı ol Mevla görelim neyler, Neylerse güzel eyler." İbrahim Hakkı

NEZÂKET

Konuşma, yürüme, oturma gibi eylemlerde naziklik, zariflik, incelik, kibarlık, özen gösterme, terbiyeli ve edepli olma nezâketin zıddı kabalık, sertlik, haşinliktir.

Peygamber Efendimiz (aleyhissalatu vesselâm) nezâketi ile de insanlığın örnek modelidir.

Gelen misafirin ayakkabıları kapıya doğru çevrilmez, içeri doğru çevrilirdi. Kapıya doğru çevirmek bir daha gelme demekti. Bir de içeriye çevrilen ayakkabıları giyen, evdekilere arka çevirmeden giymiş olur ve arkasını çevirmeden kapıdan çıkardı.

DİLDE NEZÂKET

Kılı kırk yararcasına üsluba dikkat etmek ise, tam bir irade meselesidir. Evet, ahmağın kalbi dilinin ucunda, akıllının dili sinesinin en uç burcundadır. Demek ki kalp dilin ucunda olmamalı, dil kalbin gerisinde olmalıdır. Her doğruyu her yerde söylememek için dil, kafadan büyük ve uzun olmamalı, kalbin emrine girmelidir. Gıybetten kaçınmak için de bu gereklidir. Çünkü bazen ağza gelen kusmuk gibi ifadeler yutulmazsa, iradenin hakkı verilmemiş olur.

Başkalarını hor görme müptelası olan bir insan ise ne mütevazı olabilir ne de nazik. Bu hastalıktan kurtulmak pek kolay değildir, zira gururun madeni kalp zaafıdır.