Uzmanlık Eğitiminde Tüberküloz: Nasıl Olmalı? Dr. Haluk C.Çalışır

Uzmanlık eğitiminde tüberküloz Göğüs Hastalıkları Halk Sağlığı Mikrobiyoloji İç hastalıkları Pediatri Enfeksiyon Hastalıkları Çalışma Grubu bulunan dernekler Türk Toraks Derneği KLİMİK

Tüberküloz Eğitimi Hasta bakımı Seminerler Literatür Konferanslar Kurslar Kongreler Araştırmalar

Göğüs Hastalıkları Eğitimi Türk Göğüs Hastalıkları Yeterlilik Kurulu Bilgi: Akciğer hastalıklarının tanısı, korunması ve tedavisi konusunda bilgi ve deneyim edinmelerine olanak sağlamak… Tüberküloz ve Kontrolu Beceri: Solunumsal sekresyonların mikrobiyolojik değerlendirilmesi hakkında bilgi ve deneyim edinilmesi. Topluma dayalı Tıp, Sağlık Politikaları, Sağlık Çalışanlarının Meslek Hastalıkları http://www.toraks.org.tr/board/prog_taslak.php

Göğüs Hastalıkları Eğitimi Türk Göğüs Hastalıkları Yeterlilik Kurulu Göğüs hastalıkları anabilim dalında iç rotasyonlar (35 ay) Solunumsal Yoğun Bakım (3 ay) Uyku Laboratuarı (1 ay) Allerji (3 ay) Klinik ve poliklinik çalışmaları (28 ay) Tüberküloz (3 ay) Klinik (2 ay) VSD 1 ay) http://www.toraks.org.tr/board/prog_taslak.php

Göğüs Hastalıkları Uzmanı (UEMS) UNION EUROPÉENNE DES MÉDECINS SPÉCIALISTES Uzmanlık eğitimi sırasında solunum sistemi hastalıkları ve akciğerleri etkileyen koşullar hakkında geniş teorik ve bilimsel bilgi yanında geniş bir klinik deneyim kazanmalıdır. www.uems.net

Göğüs Hastalıkları Uzmanı (UEMS) UNION EUROPÉENNE DES MÉDECINS SPÉCIALISTES Akciğer ve akciğer dışı tüberkülozun epidemiyolojisi, korunma ve yönetimi konusunda yetkinlik kazanılması. www.uems.net

Dünyada Tanı Tedavi ve yönetimi İmmunsupresif hastalarda tüberküloz Latent tüberküloz enfeksiyonu tedavisi Enfeksiyon kontrolü

Tuberculosis Control and Medical Schools WHO/TB/98.236 Report of a WHO Workshop Rome, Italy 29-31 October 1997

WHO/CDS/TB/2002.301 Distribution: General Original: English

Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı 620 Pratisyen 70 Uzman 1303 Sağlık hizmetleri sınıfı 343 İdari 355 Hizmetli 2691 Toplam

Türk Göğüs Hastalıkları Yeterlilik Kurulu Anketi (Kocabaş A, İtil O.) 41 Üniversite Hastanesi 9 Eğitim Hastanesi

2004 yılında Üniversite hastanesinden 59 kişi uzman olmuş 2’si VSD de çalışıyor. Eğitim hastanelerinden 35 kişi uzman olmuş 6’sı VSD de çalışıyor.

Tüberküloz servisi bulunan bir kliniğe rotasyona gönderme durumu Perifer üniversite %26.7 Merkez üniversite %45.5 Eğitim hastanesi %22.2

Verem Savaş Dispanserine rotasyon Perifer üniversite % 10 3 (0-3) ay Merkez üniversite % 90.9 1 ay Eğitim hastanesi % 0 0

Rotasyon Tüberküloz servisi bulunan bir göğüs hastanesine Üniversite (41) 13 (%31.7) Ort:1.3 ay Verem Savaş Dispanserine Üniversite 4(%9.8) Ort:15 gün Tüberküloz servisi bulunan bir göğüs hastanesine Eğitim Hastanesi (9) 2 (%22.2) Ort: 3 ay Verem Savaş Dispanserine Eğitim Hastanesi

İhtisas boyunca yapılan işlem Üniversite ARB Ort: 72 (0-500) Tüberkülin Testi Ort: 82 Eğitim Hastanesi ARB Ort: 99 (0-400) Tüberkülin Testi Ort:54 (0-150)

Tüberküloz Yatağı (2004) 16 üniversite kliniğinde ortalama 11.2 yatak Toplam: 180 yatak 5 eğitim hastanesinde Ortalama 155,4 yatak Toplam 777

Yatan Tüberküloz Hasta sayısı (2004) Üniversite (13) Ortalama 122,8 (2-916) Toplam: 1591 Ortalama Yatış süresi: 21 gün (10-33) ARB: 532 Eğitim Hastanesi (5) Ortalama: 1785 (20-3748) Toplam: 8926 Ortalama Yatış süresi:25 (17-35) ARB: 27333

2004 yılında üçüncü basamakta tedavi edilen hasta Üniversite hastanesi: 1591 Eğitim Hastanesi: 8926 Toplam: 10517 Türkiye’deki TB hastaları: yaklaşık 16000 Oran : %65

Uzmanlar ve Tüberküloz Kontrolü* Uzmanlar standart olmayan rejimleri kullanabilirler. Uzmanlar tedavinin gözetimli yapılması konusuna yeterince önem vermeyebilirler. Uzmanlar complice olmayan yayma (+) hastaların tedavisinde rol almamalıdırlar. Uzmanlar, komplike vakaların tedavisinde, rehberin hazırlanmasında, UKP ye danışmanlık yapmada rol alabilirler. *Caminero. JA. Is the DOTS strategy sufficient to achieve tuberculosis control in low and middle income countries?2.Need for interventions among private physicians, medical specialists and scientific societies. INT J TUBERC LUNG DIS 7(7):623-30

…genel anlamda bireyde davranış değiştirme sürecidir… Eğitim …genel anlamda bireyde davranış değiştirme sürecidir… İnayet Aydın. Eğitim ve Öğretimde Etik. Pegem Yayıncılık. Kasım 2003,5

Neyi değiştirmek istiyoruz? Tüberküloz tanısı Tedavisi Yan etki ile mücadele Korunma Enfeksiyon kontrolü Tüberküloz kontrolu Tüberküloz epidemiyolojisi Ülkenin tüberküloz politikası

Sorular Uzmanların tüberküloz kontrolündeki rolü nedir? TB Türkiye için neden önemli? Hangi gösterge bu TB konusunun uzmanlık eğitimi içinde yer alması ile daha iyi anlaşılacak / değerlendirilecek veya değişecek? TB konusunun uzmanlık eğitimi içinde yer almasının sağlık hizmetleri açısından önemi nedir? TB konusunun uzmanlık eğitimi içinde yer alması asistana ne katacak (bilgi ve beceri bakımından) asistanlarda neyin değişmesi hedefleniyor bu eğitim ile?

Türkiye’de Neden Tüberküloz Önemli? Epidemiyolojik sonuçları nedeniyle, tüberküloz bir halk sağlığı önceliğidir. Genç nüfus arasında yaygın Tanı Tedavinin yönetimi Vaka Bulma Morbidite, mortalite İlaç direnci sorunu Kaynakların verimsiz kullanımı

Eğitim programlarında tüberkülozun yer almasıyla hangi göstergeler değişecek? Ulusal kontrol programı ile gerçekçi ve sürekli işbirliği. Araştırma Danışma Hasta bakımı UKP a eğitimler konusunda destek

WHO IUATLD KNCV ATS CDC www.nationaltbcenter.edu/international

Tüberkülozun Uluslar arası Bakım Standartları (IUTCI)* Tüberküloz tedavi eden her doktor yada sağlık görevlisinin çok önemli halk sağlığı sorumluluğu olduğu kabul edilmelidir. Bu sorumluluğu yerine getirmek için, sadece reçete uygun tedaviyi düzenlemek değil, hastanın tedaviye uyumunu değerlendirecek ve eğer uyumsuzluk olursa nasıl baş edeceğini bilmesi beklenmektedir. Böylece tedavi tamamlana kadar uyumdan emin olmalıdır. *Tuberculosis Coalition for Technical Assistance. International Standarts for Tuberculosis Care (ISTC). The Hague: Tuberculosis Coalition for Technical Assistance. 2006

Sonuç Hastaların %65-75’ine 2 ve 3. basamakta tedavi başlanmakta. Komplike ve komplike olmayan tüberküloz yönetimi. Tüberküloz kontrolü eğitimi (?) Tüberküloz, birinci basamakta tedavi edilebilen bir hastalık Birinci basamak çalışanlarına (doktor,hemşire, sağlık memuru, laborant v.b) yönelik sistemik eğitim yok.

Öneriler Geniş bir konsensus ile ülke gerçekleri göz önüne alınarak Ulusal tüberküloz kontrol programı ve öncelikleri belirlenmeli. Bu önceliklere göre insan kaynakları planlaması yapılmalı. Uzmanlık eğitiminde, klinik tüberküloz dışında, hastalığın epidemiyolojisi, kontrolü ve ulusal kontrol programının öncelikleri konusuna da yer verilmeli.

Uzmanlık eğitiminde tüberküloz Kinik Tüberküloz Patogenez Tanı Tedavi Tüberküloz Kontrolü Epidemiyoloji Hastalık Kontrolü İstatistik Ulusal Kontrol Programı Operasyonel araştırmalar

Teşekkür Prof. Dr. Ali Kocabaş Prof.Dr.Oya İtil Yrd. Doç. Dr. Hatice Şahin