BaŞKENT ÜNİVERSİTESİ TİcARİ BİlİMler Fakültesİ Av. Yelda Gizem ÜNAL Nisan 2013’Ankara

“ALAN ADLARI HUKUKU”

Alan Adlarına Yüklenen Anlamlar: * Alan adları esasen internet erişimindeki uzun algoritmaların yazıya dönüştürülüp erişimin kolay sağlanması amacı ile oluşturulmuştur. * Daha sonra ticari anlamda işyerini belirten bir kimlik haline gelmiştir * Son olarak markalar, işletme adları alan ismi olarak kullanılmaya başlanmış, reklam haline gelmiştir.

2008 Yılında Yürürlüğe Giren 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ile ilk kanuni tanımına kavuşmuştur. 3. md /1. fıkra V bendi: İnternet Alan Adı: “İnternet üzerinde bulunan bilgisayar veya internet sitelerinin adresini belirlemek için kullanılan internet protokol numarasını tanımlayan adları ifade eder. “

İnternet alan adları tahsisi     MADDE 35 – (1) İnternet alan adlarının tahsisini yapacak kurum veya kuruluşun tespiti ile alan adı yönetimine ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından belirlenir.

Türkiye’de birinci ve ikinci derece alan isimlerinin yönetimi ve koordinasyonu 1993 yılından itibaren ODTÜ içindeki DNS(Domain Name System) grubu tarafından sürdürülmektedir..

Alan Adı Etrafında Oluşabilen Hukuki Sorunlar: Alan isimlerinin tamamı veya belirli bir bölümü, mevcut marka, ticari isim ve gerçek veya tüzel kişilerin isimleri ile aynı veya benzer ise bir ihlalden bahsedilebilmektedir. Bahsi geçen bu alan adlarının içeriğindeki kelimelerde korunmaya değer öncelikli kişisel haklar olması ihtimali, hukuki sorunun kaynağıdır.

Genel Olarak; Teknik bakımdan alan adlarının birbiri ile karışması, birden fazla alan isminin aynı adrese kaydedilmesi mümkün değildir. Rakamlardan oluşan algoritmalar, adres çubuğuna yazdığımız alan adı ile, sayfanın altındaki rakamsal algoritmaya dönüşür ve sunucuya o şekli ile ulaşır.

Hukuki olarak alan adına ilişkin çıkabilecek sorun literatürdeki çoğunluğun tek bir cümlelik izahına göre: “Alan isminin aynen veya benzerinin kullanımının haksız olduğu iddiası” Öneri: Özel hukukun farklı dallarının birlikte işlemesi… Marka Tescil Sistemi ile Alan Adı Tescil Sistemi arasında bağlantı kurulmalı.

Alan Adı Hukuku İle İlgili Çıkabilecek Problemlerin Hukuk Dallarına Göre Dağılımı: *Marka ve Patent Hukuku *Rekabet Hukuku * Medeni Hukuk *Anayasal Haklar

Alan Adlarının Hukuki Niteliği: İsim, dış dünyada bir bilinci ve ekonomide bir varlığı ifade eder. Mutlaka iletişim kurulabilecek bir gerçek ya da tüzel kişiyi ifade eder. Alan adı da bilgisayarlar aracılığıyla başkaları ile iletişime geçen bir kişi ya da organizasyonu göstermektedir.

Medeni Kanun anlamında isim olma özelliğine sahiptir. (TMK25 Medeni Kanun anlamında isim olma özelliğine sahiptir. (TMK25. maddenin koruması) Nitekim isim olmak için kişi olmak sınırı yoktur, literatürde eşyaların da isim olarak tescillenmesi yolu açıktır. Alan ismi doğrudan web sitesinin kurucusunu temsil etmekte ve hukuken isim niteliğini taşımaktadır. Alan isminin hukuken isim niteliği taşıdığı görüşü, mahkeme uygulamalarında da bugün yaygınlık kazanmıştır.

Uluslar arası Kuruluşlar Tarafından Alan İsminin Hukuki Durumuna Getirilen Çözüm Önerileri ** WİPO (World Intellectual Property Organization-Dünya Fikri Haklar Örgütü) Markaya ilişkin hükümler uygulanması için öneri sunar, dünyada çoklukla kabul gören önerilerin kaynağıdır. Örneğin; www.nestle.com adresi altında reklam edilen malların İsviçre Nestle Ortaklığına ait olduğunu düşünebilmektedir. WIPO, bu hallerde doğrudan bir marka tecavüzünün olduğunu veya korunmayan bir isim dolayısıyla bir yanıltma tehlikesinin söz konusu olacağı görüşündedir .

Uzantılara İlişkin MARKA’nın Durumu: “tr” ve “com, org, net, edu Uzantılara İlişkin MARKA’nın Durumu: “tr” ve “com, org, net, edu ...” gibi üst düzey alan isimleri altında değişik ikinci düzey alan isimleri bulunmaktadır. Burada markanın aynı kullanımının nasıl tespit edileceği sorunu ile karşılaşılmaktadır. Örneğin İstanbul Ticaret Odası’nın alan ismi “www.ito.org.tr” iken, kilit markası olan “ito”nun alan ismi “www.ito.com” dur. Burada iki alan ismi arasında ayırıcı unsur olan üst düzey alan isimleri “com” ve “org” dur. Peki bu durumda marka ihlali olur mu ???

Bir alan isminden yeryüzünde sadece bir tane bulunmaktadır Bir alan isminden yeryüzünde sadece bir tane bulunmaktadır. Fakat farklı düzey alan isimleri altında aynı ismin kullanımı mümkündür. “ito” isminin hem “com” hem de “org” üst düzey alan isimleri ile kaydı yapılabilmektedir. Çünkü her iki alan isminin birbirinden teknik olarak ayrılabilmesi mümkündür ve her iki adresi alan kimselerin de bu alan isimlerini almaya hakları bulunmaktadır. KRİTER  Orta yetenekteki Internet kullanıcılarının üst düzey alan isimleri arasındaki farkı ayırabilecek kapasitede olduklarını kabul etmek gerekmektedir .

Medeni Kanun’un 26. maddesi “adının kullanılması çekişmeli olan kişi, hakkının tespitini dava edebilir, adı haksız olarak kullanılan kişi buna son verilmesini; haksız kullanan kusurlu ise ayrıca maddi zararının giderilmesini ve uğradığı haksızlığın niteliği gerektiriyorsa manevi tazminat ödenmesini isteyebilir” demektedir…

Benzer Alan Adları için MARKA Anlamında Durum: Benzer alan isimleri ile ilgili Actmedia.Inc. ile Active Media International arasındaki bir davada bu gerekçe ile olaya bakan mahkeme, Active Media International şirketine “www.actmedia.com” alan ismini kullanmayı yasaklamıştır. KRİTER  Ortalama Yanılma Riski

Adaletbiz. com (adli haber portalı) &. adalet Adaletbiz.com (adli haber portalı) & adalet.biz(sohbet odası) Bu iki isim sıklıkla karışıklığa yol açsa da, içerik ve işlevleri aynı olmadığı için marka ihlali ya da haksız rekabet gibi sorunlara yol açmazlar.

Alan Adı Tesisi: “İlk gelen ilk alır” prensibi ile alan adı tesisi sağlanır. Buna rağmen “üstün ve öncelikli hak” sahibi olduğunu hukuken ispat eden, alan adını almaya hak kazanabilir. Bu şekilde öncelik ilkesine hakkaniyetli bir çözüm aralığı getirilmeye çalışılmıştır. İyi niyet ve dürüstlük kuralları üstün tutulmaya çalışılmıştır.

Verisign Alan Adı Raporu (Ekim 2012) 2012 yılı 2 Verisign Alan Adı Raporu (Ekim 2012) 2012 yılı 2. Çeyrek sonu itibariyle; • 240 milyondan fazla kayıtlı üst seviye alan adı - TLD (ccTLD ve gTLD) vardır (Önceki 3 aylık döneme göre 7.3 milyon artmıştır). • “.com” ve “.net” uzantılı alan adı sayısı 118.5 milyondur (Önceki 3 aylık döneme göre 1.8 milyon artmıştır). • Ülke alan kodu - ccTLD sayısı 100 milyonun üzerine çıkmıştır ve 100.3 milyon olmuştur (Önceki 3 aylık döneme göre 5.4 milyon artmıştır). • TLD uzantıları içerisinde, “.tk” uzantılı alan adı sayısı bir önceki döneme göre hızla artmış ve 4. sıraya yükselmiştir. • Çin’e ait “.cn” uzantısı TLD ilk 10 listesine 10. Sıradan girmiş olup, Avrupa Birliğinin “.eu” uzantısı TLD ilk 10 listesinden çıkmıştır.

Verisign Alan Adı Raporu (Ekim 2012) TLD’ler sayılarına göre aşağıda sıralanmıştır: 1 .com 2 .de (Almanya) 3 .net 4 .tk (Tokelau) 5 .uk (Birleşik Krallık) 6 .org 7 .info 8 .nl (Hollanda) 9 .ru (Rusya Federasyonu) 10 .cn (Çin Halh Cumh.) Tüm dünyada 280 adet ccTLD uzantısı vardır. Bunlardan ilk 10’da bulunanlar tüm kayıtların %60’ını oluşturmaktadır..

Verisign Alan Adı Raporu (Ekim 2012). com / Verisign Alan Adı Raporu (Ekim 2012) .com / .net Alan Adlarındaki Web Sitelerin İçerik Durumu

tr Uzantılı Alan Adları 2012 yılı 2 .tr Uzantılı Alan Adları 2012 yılı 2. Çeyrek 2012 yılı ikinci çeyrek itibariyle “Nic.tr” kayıtlarında 307.673 adet “.tr” uzantılı alan adı bulunmaktadır. Bu alan adlarının, %69,5’i “com.tr”, %9,2’si “gen.tr”, %3,7’si “gov.tr”, %3,5’i ise “web.tr” uzantısına sahiptir. Bu alan adlarında bulunan internet sitelerinin; %80’i Türkiye’de, %11’i ABD’de, %4’ü Almanya’da, %2’si Hollanda’da, %1'i İngiltere’de ve %2'si diğer ülkelerde barındırılmaktadır...

NELER ÖĞRENDİK??? *Bir markanın alan ismi olarak kullanılmasında aynen kullanımın tespitinde üst düzey alan isimleri ile ikinci düzey alan isimleri birlikte dikkate alınmalıdır. *Aynı iş kolunda faaliyet gösteren kimselerin aldıkları alan isimleri bir marka hakkına tecavüz teşkil edebilir, haksız kullanımın engellenmesi gereklidir. *Faklı iş kollarında faaliyet gösteren kimselerin tescilli bir markayı alan ismi olarak almaları marka sahibi tarafından kural olarak engellenemez,iyi niyet kuralları dahilinde inceleme gerektirir.

Teşekkürler… Yelda Gizem ÜNAL. Avukat. yeldagizem@gmail. com. twitter Teşekkürler… Yelda Gizem ÜNAL Avukat yeldagizem@gmail.com twitter.com/yeldagizem