ONKOLOJİDE ERKEN TANININ YERİ

TÜMÖR TANIMI Normal yapısı değişmiş hücrelerin (malign transformasyon) kontrolsüz bir şekilde çevre dokulardan daha hızlı çoğalmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. -doku/organda yapısal ve fonksiyonel bozukluk Selim (benign ) tümörler –> Ur (Şişlik) Habis (malign) tümörler –> Kanser Malign: a) Çevre dokulara invazyon b) Uzak organlara metastaz c) Sitokin ve hormon benzeri madde üretme

KANSERLİ HASTAYA YAKLAŞIM Kanserin tedavisinde ERKEN TEŞHİS önemlidir. ERKEN TANI HAYAT KURTARIR Hastanın öyküsü Fizik muayene İlk değerlendirme İleri tetkik >>>Laboratuar : -Görüntüleme yöntemleri -Endoskopiler -Sitoloji -Biyopsi -Histopatoloji

KANSERDE TANI 1- Uzun süre kapanmayan yaralar 2- Uzun (20 gün/1 ay) süren öksürük veya ses kısıklığı 3- Siğil veya benlerin hızlı büyümesi, değişiklik göstermesi 4-Devamlı hazımsızlık veya yutma zorluğu 5- Meme veya diğer organlarda hissedilen şişlikler 6- Beklenmeyen kanamalar 7- Dışkılama alışkanlığında değişme ( 8- Nedeni açıklanamayan ateş ve zayıflama )

ERKEN TANI YÖNTEMLERİ Erken tanı için kitle taraması yapılır Erken tanı yöntemleri için saha çalışmaları yapılır Erken tanıya ulaşmak için risk grupları taranır Kitleler basın-yayın yoluyla bilgilendirilir Kendi kendini muayene medya aracılığı ile öğretilir Okul konferansları ile yeni nesil eğitilir Sigorta kuruluşları riskli kişileri peryodik muayeneye çağırır Zararlı çevresel faktörler elimine edilir Kimyasal ajanlara maruziyet önlenir

KANSER Kanser ölümcül bir hastalık Acı çektirerek öldürür Hasta – Hasta yakını – Hekim için psikolojik bir yük oluşturur Geç dönemde tanı konur Toplum sorunudur Ailede sosyal – ekonomik deprem etkisi yapar Hayatı yeniden sorgulama dönemi başlar

ONKOLOJİDE SORUNLAR Tanı zorlukları büyüktür Tedavi başarısı yüz güldürücü değildir Koruyucu hekimlik istenilen düzeyde değildir Toplum kanserle savaşa hazır değildir Kanserle ilgili gelecek planlaması sağlıklı yapılamamaktadır

KANSERDEN KORUMA PRİMER KORUMA Birincil Koruma: Kanser Nedenini Bertaraf ÖRNEK: Sigara  Akciğer Kanseri SEKONDER KORUMA İkincil Koruma: Erken Tanı ÖRNEK: Meme, Prostat, Kolorektal, Serviks, Melanom, (Mide kanseri-Japonya, HCC-KC-Sirozu) TERSİYER KORUMA Üçüncül Koruma: Vaktinde Uygun Tedavi ÖRNEK: Meme Kanseri  Aksila diseksiyonu Melanom  Sağlam kenar Kolon  Mezosu ile rezeke, > 12 LN

KANSERDEN KORUNMA Sigara yasağı (Akciğer ca; %90 nedeni) Beslenme koşullarında değişiklik: (“Günde 5 kez” – 400 gr/gün taze sebze-meyve / posalı gıdalar) (Gıdalarda koruyucu madde kısıtlanması) Sağlıklı çevresel koşulların sağlanması;  %60 kanserden korunma mümkün -Höffken K, et al. Internistische Onkologie 2000. Onkologe 1996, 1:2-4. -Levin B. The role of dietary factors and chemoprevention in gastrointestinal malignancy. Curr Opion Oncol 1995,7:381-386.

GERİATRİ Avrupa ortala ömür erkeklerde 75 kadınlarda 80 Kanserin ¾’ü 65 yaş civarında çıkar Medikal Onkoloji  Geriatrik Onkoloji -Cohen HJ. Geriatric principles of treatment applied to medical oncology: An overview. Semin Oncol 1995, 22:1-2.

KANSER NEDENLERİ Tümörlerin ~ %85 çevresel faktörler 2000’li yılların uğraş alanı  primer prevensiyon -Höffken K, et al. Internistische Onkologie 2000. Onkologe 1996, 1:2-4.

ERKEN TANI MEME KANSERİ PROSTAT KANSERİ KOLOREKTAL KANSER SERVİKS KANSERİ M. MELANOM MİDE KANSERİ (Japonya) HCC (KC-S hastalarında)

ERKEN TANI Kür olabilir Ek tedavi gerekmez Morbiditesi düşük / yoktur Mortalitesi yoktur Ucuzdur İş kaybı olmaz Sıkı takip gerekmez Ölüm korkusu yoktur

ERKEN TANI Multidisipliner Yaklaşım -Ekip Çalışması- 1-Genel Cerrah 2-Radyoloji Uzmanı 3-Patoloji Uzmanı 4-Gastroenterolog 5-Göğüs Hastalıkları Uzmanı 6-Ürolog, Ortopedist, Beyin Cerrahı v.s. 7-Tıbbi Onkoloji Uzmanı Hastane Konseyi İyi ve sıkı takip

Erken Tanı İçin Yaklaşım Peryodik muayene -Meme kanseri için 40 yaşından itibaren yıllık takip -Deri kanseri için erken yaşlarda başlayan cilt takibi -Serviks kanseri için reprodiktif dönemde yıllık kontrol -Kolon ve Prostat kanseri için 50 yaşından itibaren Kendi-kendini muayene Riskli kişilerin sıkı doktor kontrolünde olması

KANSER TANISI SONRASI TEDAVİ Cerrahi Radyoterapi Kemoterapi Hormon tedavisi Sistemik tedavi

CERRAHİ Küratif Tedavi Primer Tedavi Koruyucu Tedavi Palyatif Tedavi

KEMOTERAPİ Neoadjuvan Adjuvan Palyatif Preventif ? Yüksek Doz Kemoterapi

RAYOTERAPİ Adjuvan Neoadjuvan Definitif Palyatif Alternatif Tedavi

HORMONON TEDAVİSİ Neoadjuvan Adjuvan Palyatif Preventif

HORMONON TEDAVİSİ Kemoterapi Hormonal Tedavi Hedefe Yönelik Tedavi Biyomodülatörler Radyoaktif madde içeren ajanlar Destek Tedavileri

YILLAR İÇİNDE İYİLEŞME ORANLARI (%)

KT ile SAĞKALIMDA İYİLEŞME

KT İLE MORTALİTE AZALMASI

5 YILLIK SAĞKALIM %