AKILLI ULAŞIM SİSTEMLERİ ÇALIŞTAYI 25 MAYIS 2012 - İSTANBUL Şehirsel Yerleşme Alanlarında Ulaşım Talep Yönetimi – Akıllı Ulaşım Sistemleri İlişkileri M. Yıldırım Oral DEÜ, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü. İzmir - Mayıs 2012

Şehirsel Ulaşımda Talep Yönetiminin Gerekliliği Üzerine Üretilen Düşüncelerin Aşağıdaki Genel Soruların Cevaplandırılması Üzerine Ortaya Çıkmakta olduğu Kabul Edilebilir

SORULAR [1] Seçili bir şehirsel yerleşme alanında; Mevcut ulaşım ve trafik sorunları nelerdir? Mevcut ulaşım ve trafik alt yapısı bu sorunları çözmede etkin ve verimli bir biçimde kullanılabiliyor mu? Kullanılamıyorsa söz konusu donatıların en etkin ve verimli kullanımları için gerekli koşullar geliştirilebilir mi? İlgili tüm taraflar için gerekli koşulların içinde en doğru ve maliyeti en düşük çözümler hangileri olabilir?

SORULAR [2] Seçili aynı şehirsel yerleşme alanında; Şehirsel gelişme stratejileri ile birlikte ortaya çıkması hesaplanmış ulaşım ve trafik sorunları nelerdir? Geleceğin sorunlarını karşılamada etkin ve verimli olabilecek hangi ulaşım ve trafik alt yapılarına gereksinim duyulabilecektir ? Mevcut ve gelecek için önerilecek donatıların birlikte ele alınıp planlanmasında gerekli koşullar yaratılabilir mi? İlgili tüm taraflar için gerekli koşulların içinde en doğru ve maliyeti en düşük çözümler hangileri olabilir?

Her iki soru grubu aynı arayış cümlesinde düğümlenmektedir. İlgili tüm taraflar için gerekli koşulların içinde en doğru ve maliyeti en düşük çözümler hangileri olabilir? Ulaşımda Talep Yönetiminin gerekliğini tartışılmasında ortaya çıkan bu soru bir başka soru ile derinleştirilebilir. Gelişen bilgisayar ve bilişim teknolojileri sorunların çözümünde daha etkin ve verimli sonuçlar alınmasında yararlı olabilir mi?

ETKİNLİK; Bir Sorunun Çözümünde İlgili Tüm Tarafların Beklenti ve Gereksinimlerini En İyi Koşullarda Karşılayabilmek .. VERİMLİLİK; Tarafların Bu Beklenti ve Gereksinimlerini Süreklilik İçinde, Süratli Bir Biçimde ve Anında Yerine Getirebilmek ... Bu noktada; AKILLI ULAŞIM SİSTEMLERİ uygulamaları ortaya çıkmaktadır ....

AKILLI ULAŞIM SİSTEMLERİ Özetle; Ulaşım ve trafik sorunlarının çözümünde ilgili tüm tarafların beklenti ve gereksinimlerini en iyi koşullarda karşılayabilmek .. Tarafların bu beklenti ve gereksinimlerini süreklilik içinde, süratli bir biçimde ve anında yerine getirebilmek ... Amaçlarıyla uygulanmaktadır.

Ulaşımda Talep Yönetimi Uygulamalarından Örnekler Arazi Kullanışları Sınıflaması (AKS) Mevcut Karayolları Envanteri – Trafik Kaza Riskleri (MKE) Mevcut Trafik Yönetimi Uygulamalarının Denetimi (MTY) Mevcut Karayolları Ağının Kademelendirilmesi (MKK) Mevcut Toplu Ulaşım Hatları (MTH) Gelecekteki Karayolları Ağının Kademelendirilmesi (GKK) İyileştirme ve Optimizasyon Kararları (İOK) Arazi Kullanış Denetimi (AKD) Nüfus Yoğunluklarının Denetlenmesi (NYD) Yapı Yoğunluklarının Denetlenmesi (YYD) Ulaşım Etki Değerlendirme (UED) Yolculuk İkamesi Teknolojiler (YİK) Çalışma Saatlerinin Kaydırılması (ÇSK) Uzun Mesafe Yolculuklarının Düzenlemesi (UMY) Yerleşmelerin Yayılarak Gelişmesi (YYG) Uydu Şehir Yerleşmeleri (UŞY) Aktarma Noktaları Düzenlemesi (AND) Trafik Kompozisyonunun Denetlenmesi (TKD) Transit Taşıt Trafiği (TTT) Toplu Ulaşım Sistemleri (TUS) Otobüs Yolları Uygulaması (OYU) Caydırıcı Otopark Düzenlemeleri (COD)

Ulaşımda Talep Yönetimi Uygulamalarında Yararlanılan Bilgi Alanlarından ... Şehir Ulaşım Planlaması Trafik Planlaması Toplu Ulaşım Planlaması Proje Yönetimi Trafik Yönetimi Risk Yönetimi İşletme Optimizasyonu Teknikleri Yapılabilirlik Analizleri

Akıllı Ulaşım Sistemlerinden Güncel Bazı Örnekler Hareketli Kamera Çekim Sistemleri (HKÇ) Fotoğraf Çekim Sistemleri (FÇS) Elektronik Perde Sayımları (EPS) Elektronik Kordon Sayımları (EKS) Elektronik Yol/Kesim Sayımları (EYS) Yol Boyunca Algılama Sistemleri (YAS) Güzergâh Bilgilendirme Sistemleri (GBS) En Kısa Yol Bilgilendirme Sistemleri (EKY) Değişken Bilgi Sistemi (DMS) Trafik Analiz Sistemi (TAS) Bilgi Sistemi Güncelleme (BSG) Kural Denetleme Sistemi (KDS) Seyahat Süresi Tabloları (SST) Trafik Yoğunluk Haritaları (TYH) Hacim ve Kompozisyon Tabloları (HKT) Zirve/Zirve Dışı Trafik Tabloları (ZTT) Ulaşım/Trafik Yazılım Sistemleri (TYS)

Geleneksel Ulaşım Modeli Yaratım ve Dağılım Kestirimleri Kapsamında Ulaşım Talep Yönetimi (UTY) – Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) İlişkilerinin Sorgulanması

Geleneksel Ulaşım Modeli – Yaratım ve Dağılım Kestirimleri Kapsamında UTY – AUS İlişkisi Tablo 1 Alt Model Çalışmaları Talep Yönetimi Açısından Çalışmanın Amaçları Talep Yönetimi Açısından Uygulama Seçenekleri Akıllı Ulaşım Sistemleriyle İlişkilerin Sorgulanması Yolculukların Yaratım Kestirimleri Toplam yolculuk sayısının hesaplanması ve optimum düzeyde tutulması Arazi Kullanış Denetimi (AKD) Bilgi Sistemi Güncelleme (BSG) Nüfus Yoğunluklarının Denetlenmesi (NYD) Yapı Yoğunluklarının Denetlenmesi (YYD) Yolculuk İkamesi Teknolojiler (YİK) Trafik Analiz Sistemi (TAS) Yolculukların sürelerine ve uzunluklarına göre hesaplanmaları Uzun Mesafe Yolculukları Düzenlemesi (UMY) Seyahat Süresi Tespit Tabloları (SST) Uydu Şehir Yerleşmeleri (UŞY) Yolculuk oranlarının alt sistemlere göre belirlenmesi (yolculuk sayısı/kişi) Toplu Ulaşım Sistemleri (TUS) Ulaşım/Trafik Yazılım Sistemleri (TSY) Uzun Mesafe Yolculukları Düzenlemesi (UMY) Yolculukların sayılarının amaçlarına göre belirlenmesi Yerleşmelerin Yayılarak Gelişmesi (YYG) Yaratım parametreleri ölçümleme katsayılarının hesaplanması Arazi Kullanışları Sınıflaması (AKS) Yolculukların Mekânsal Dağıtımı Kestirimleri Yolculukların bitiş noktalarındaki yoğunlaşma eğilimlerinin saptanması Yerleşmelerin Yayılarak Gelişmesi (YYG) Başlama – Bitiş tablolarının elde edilmesi Aktarma Noktaları Düzenlemesi (AND) En Kısa Yol Bilgilendirme Sistemleri (EKY) Caydırıcı Otopark Düzenlemeleri (COD) Yolculuk istek hatlarının ve ana ulaşım koridorlarının belirlenmesi Yol Boyunca Algılama Sistemleri (YAS) Trafik Yoğunluk Haritaları (TYH)

Geleneksel Ulaşım Modeli – Taşıt Türü Seçimi ve Atama Kestirimlerinde UTY ve AUS İlişkisi Tablo 2 Alt Model Çalışmaları Talep Yönetimi Açısından Çalışmanın Amaçları Talep Yönetimi Açısından Uygulama Seçenekleri Akıllı Ulaşım Sistemleriyle İlişkilerin Sorgulanması Yolculukların Taşıt Türü Seçme Kestirimleri Uzun mesafeli yolculukların düşük kullanım oranlı türlerden yüksek kullanım oranlı türlere ve güzergâhlara kaydırılması Uzun Mesafeli Yolculukların Düzenlenmesi (UMY) Seyahat Süresi Tabloları (SST) Aktarma Noktaları Düzenlemesi (AND) Zirve/Zirve Dışı Trafik Tabloları (ZTT) Toplu ulaşım sistemlerinin özel ulaşım seçenekleriyle yarışır duruma getirilmesi. Toplu Ulaşım Sistemleri (TUS) Yol Boyunca Algılama Sistemleri (YAS) Otobüs Yolları Uygulaması (OYU) Trafik Analiz Sistemleri (TAS) En Kısa Süreli ve En Düşük Maliyetli Yolculukların Aktarma Noktalarının Saptanması Aktarma Noktaları Düzenlemesi (AND) Yolculukların Güzergâhlara ve Yol Kesimlerine Atama Kestirimleri Trafiğin yoğun güzergâhlardan kaydırılması Trafik Kompozisyonunun Denetlenmesi (TKD) Trafik Yoğunluk Haritaları (TYH) Transit Taşıt Trafiği (TTT) Değişken Bilgi Sistemi (DMS) Güzergâh Bilgilendirme Sistemleri (GBS) Trafik Yoğunluk Haritaları (TYH) Caydırıcı Otopark Düzenlemeleri (COD) Yolculukların yoğun zirve saat dışına Kaydırılması Ulaşım Etki Değerlendirme (UED) Trafik Analiz Sistemi (TAS) Çalışma Saatlerinin Kaydırılması (ÇŞK) Bilgi Sistemi Güncelleme (BSG) Yolculuk İkamesi Teknolojiler (YİT) En Kısa Yol Bilgilendirme Sistemleri (EKY) Hacim ve Kompozisyon Tabloları (HKT)

Trafik Mühendisliği Çalışmaları Açısından UTY ve AUS İlişkilerinin Sorgulanması

Mevcut Trafik Niteliklerinin ve Sorunlarının Saptanması Trafik Mühendisliği Açısından Ulaşım Talep Yönetimi ve AUS İlişkisinin Sorgulanması Tablo 3 Trafik Mühendisliği Çalışmaları Başlıkları Talep Yönetimi Açısından Uygulama Seçenekleri Akıllı Ulaşım Sistemleriyle İlişkilerinin Sorgulanması Mevcut Trafik Niteliklerinin ve Sorunlarının Saptanması Mevcut Karayolları Envanteri – Trafik Kaza Riskleri Analizi (MKE) Hareketli Kamera Çekim Sistemleri (HKÇ) Fotoğraf Çekim Sistemleri (FÇS) Elektronik Yol/Kesim Sayımları (EYS) Trafik Yoğunluk Haritaları (TYH) Mevcut Trafik Yönlendiricilerinin Belirlenmesi Mevcut Karayolları Envanteri (MKE) Mevcut Trafik Yönetimi (MTY) Bilgi Sistemi Güncelleme (BSG) Geliştirilecek Trafik Yönetim Sisteminin Tasarımı Mevcut Karayolları Ağı Kademelenmesi (MKK) Trafik Analiz Sistemi (TAS) İyileştirme ve Optimizasyon Kararları (İOK) Kural Denetleme Sistemi (KDS) Yol Boyunca Algılama Sistemleri (YAS) Trafik Kompozisyonunun Denetlenmesi (TKD) Trafik Yoğunluk Haritaları (TYH) Mevcut Şehir Planları ile Bütünleştirme Arazi Kullanış Denetimi (AKD) Gelecekteki Karayolları Ağının Kademelendirilmesi (GKK) Seyahat Süresi Tespit Tabloları (SST) İyileştirme ve Optimizasyon Kararları (İOK) Geliştirilecek Şehir Planları ile Bütünleştirme Mevcut Geometrik Düzenlemelerin Analizi Geliştirilecek Geometrik Düzenleme Önerileri

Toplu Ulaşım Alt Sistemleri Optimizasyon Çalışmaları Açısından UTY ve AUS ilişkisinin Sorgulanması

Toplu Ulaşım Optimizasyonu Çalışmaları Başlıkları Toplu Ulaşım Sistemleri Optimizasyon Çalışmaları Açısından Talep Yönetimi ve Akıllı Ulaşım Sistemleri İlişkisinin Sorgulanması Tablo 4 Toplu Ulaşım Optimizasyonu Çalışmaları Başlıkları Toplu Ulaşım Alt Sistemlerinin Tanımlanması Talep Yönetimi Açısından Uygulama Seçenekleri Akıllı Ulaşım Sistemleriyle İlişkilerinin Sorgulanması Mevcut Toplu Ulaşım Alt Sistemleri Niteliklerinin ve Sorunlarının Saptanması Şehir içi karayollarına dayalı toplu ulaşım sistemleri mevcut durum analizleri Mevcut Karayolları Envanteri– Trafik Kaza Riskleri Analizi (MKE) Hareketli Kamera Çekim Sistemleri (HKÇ) Fotoğraf Çekim Sistemleri (FÇS) Diğer şehirsel toplu ulaşım sistemleri - Mevcut Hatların Belirlenmesi Şehir içi karayollarına dayalı toplu ulaşım sistemlerinde mevcut işletme hatları Trafik Kompozisyonunun Denetlenmesi (TKD) Güzergâh Bilgilendirme Sistemleri (GBS) Elektronik yol/kesim sayımları (EYS) Diğer şehirsel toplu ulaşım sistemlerinde mevcut işletme hatları Mevcut Aktarma, Durak, Geometrik ve Diğer Düzenlemelerin Analizi Şehir içi karayollarına dayalı toplu ulaşım sistemlerinde mevcut aktarma, durak, geometrik ve diğer düzenlemeler Aktarma Noktaları Düzenlemesi (AND) Trafik Analiz Sistemi (TAS) Mevcut Karayolları Envanteri (MKE) Diğer şehirsel toplu ulaşım sistemlerinde mevcut aktarma, durak, geometrik ve diğer düzenlemeler Mevcut İşletme Yönetim Yapısı Şehir içi karayollarına dayalı toplu ulaşım sistemlerinde mevcut işletme yönetimi Mevcut Trafik Yönetimi Denetimi (MTY) Kural Denetleme Sistemi (KDS) Diğer şehirsel toplu ulaşım sistemlerinde mevcut işletme yönetimi Geliştirilecek İşletme Yönetim Sisteminin Tasarımı Genel Şehir Planları ile Bütünleştirme Şehir içi karayollarına dayalı toplu ulaşım sistemlerinin işletme geliştirilmesi ve tasarımı İyileştirme ve Optimizasyon Kararları (İOK) Bilgi Sistemi Güncelleme (BSG) Diğer şehirsel toplu ulaşım sistemlerinin işletme geliştirilmesi ve tasarımı Hatların yeniden planlanması ve geliştirilmesi Şehir içi karayollarına dayalı toplu ulaşım sistemleri hatlarının planlanması ve geliştirilmesi Trafik Kompozisyon Denetimi (TKD) Trafik Yoğunluk Haritaları (TYH) Transit Taşıt Trafiği (TTT) Hacim ve Kompozisyon Tabloları (HKT) Diğer şehirsel toplu ulaşım sistemleri hatlarının planlanması ve geliştirilmesi Geliştirilecek Aktarma, Durak, Geometrik ve Diğer Düzenleme Önerileri Şehir içi karayollarına dayalı toplu ulaşım sistemleri düzenleme önerileri Toplu Ulaşım Sistemleri (TUS) En Kısa Yol Bilgilendirme Sistemleri (EKY) Gelecekteki Karayolu Ağının kademelendirilmesi (GKK) Diğer şehirsel toplu ulaşım sistemleri önerileri

Teşekkür Ederim . . .