Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Materyal Geliştirme Süreci-Aşamalar

Materyal Geliştirme Süreci-Aşamalar Materyal Seçme, Geliştirme ya da Kullanma Sürecinin Önkoşulları Hedef analizi (Hedeflerin incelenmesi) Öğrenme ve Öğrenenin özelliklerinin belirlenmesi İçerik (mesaj) analizi ve tasarımı İçerik ve aracın bütünleştirilmesi (entegrasyonu) Materyalin öğrenme ortamına taşınması

Materyal Geliştirme Süreci: Hedef Analizi Sürecin ilk basamağı bir hedef analizinin yapılmasıdır. Bu aşamada hedefin hangi hedef alanıyla ilgili olduğu sorusunun yanıtı verilir. Hedefin, hedef alanlarından “bilişsel”, ”duyuşsal” veya “psikomotor” alanlarından hangisiyle ilgili olduğuna bağlı olarak farklı seçim ve tasarım ilkelerinin uygulanması gerekebilir.

Materyal Geliştirme Süreci: Hedef Kitlenin Özellikleri Hedef kitlenin (öğrenenin) özelliklerinin belirlenmesi basamağında çeşitli durumlara bakılır. Örneğin, bireylerin öğrenmeleri beklenen konuyla ilgili olarak halihazırda sahip oldukları ön öğrenmeler (bilgi ve beceriler) belirlenir.

Materyal Geliştirme Süreci: Hedef Kitlenin Özellikleri-2 Bu basamakta ayrıca bireylerin bireysel ve sosyal özellikleri (bireylerin yaşı, güdülenme düzeyleri, tutumları, beklentileri vb.), öğrenme stilleri (bilgiyi işleme alışkanlıkları) ve zekâ profilleri de incelenir.

Materyal Geliştirme Süreci: İçerik Analizi Sürecin bir sonraki basamağında bir içerik analizi yapılır. İletilmek istenen mesajın türüne göre mesaj farklı biçimlerde tasarlanır. İçerik ve aracın bütünleştirilmesi basamağında hedefe, içeriğe ve hedef kitlenin özelliklerine uygun olarak çeşitli formatlar seçilir. Materyal, bu ölçütler göz önünde bulundurularak geliştirilir.

Hedeflerin İncelenmesi: Temel Dil Becerileri ve Materyal Seçimi Konuşma Becerisi Teyp kaseti Dinlediğini Anlama Becerisi Video kaseti Okuduğunu Anlama Becerisi Metin + Resim Yazma Becerisi Resim

Hedeflerin İncelenmesi: Temel Dil Becerileri ve Materyal Kullanımı Dilbilgisi (Gramer) Öğretimi Filmi, dilbilgisi (gramer) kuralının vurgulandığı noktalarda kesip, tartışarak izleme. Özetleme Becerisi Filmi bütün olarak izleme.

Öğrenci Özelliklerinin Belirlenmesi: Zihinsel Gelişim Dönemleri ve Materyal Seçimi Somut İşlemler Dönemi (5-12 Yaş) Nesnenin resmini değil, kendisini kullanmak daha uygun olur. Çizimlerde ayrıntıdan kaçınılmalı, basit çizgiler yeğlenmelidir. Soyut İşlemler Dönemi (12- Yaş) Resim ya da şekiller kullanılabilir. Ayrıntılı çizimler kullanılabilir.

Öğrenci Özelliklerinin Belirlenmesi: Çoklu Zekâ Anlayışı ve Materyal Seçimi 1- Sözel-Dilsel Zekâ Metin + Şiir 2- Mantıksal-Matematiksel Zekâ Cümle yapılarının sembolik ifadeleri 3- Uzamsal - Görsel Zekâ Resim + Şekil 4- Müzikal - Ritmik Zekâ Müzik + Dans + Şarkı 5- Bedensel - Kinestetik Zekâ Dans + Hareket 6- Sosyal - Kişilerarası Zekâ Drama + Diyaloglar 7- İçsel - Özedönük Zekâ Film + Fotoğraf 8- Doğa – Varoloşçu Zekâ

Edgar Dale’in Katkıları Dale'in Yaşantı Konisi Dale, yaşantılarla kavramların oluşumu arasındaki ilişkilerden yararlanarak, hedef davranışlara eriştirecek öğretme durumlarının seçiminde, öğretmen ve eğitimcilere yardımcı olmak üzere "yaşantı konisi" adını verdiği çok esnek bir model geliştirmiştir.

Dale’in Konisinin Orijinal Yapısı

Dale’in Yaşantı Konisi Çok sayıda duyu organıyla edinilenden Az sayıda duyu organıyla edinilene Basitten Karmaşığa Doğrudan doğruya edinilen maksatlı yaşantılar Model ve numunelerle edinilen yaşantılar Dramatizasyonla edinilen yaşantılar Gösteriler yoluyla edinilen yaşantılar Geziler yoluyla edinilen yaşantılar Sergiler yardımıyla edinilen yaşantılar Televizyonla edinilen yaşantılar Hareketli resimlerle edinilen yaşantılar Radyo, plak, şerit, resimlerle edinilen yaşantılar Görsel sembollerle edinilen yaşantılar Sözel sembollerle edinilen yaşantılar Kendi kendine edinilen Başkalarının yardımıyla edinilen Göz veya kulakla Göz ve kulakla Bütün duyu organlarıyla Gözle Soyuta Somuttan Kendi kendine edinilenden Başkalarının yardımıyla edinilene Dale’in Yaşantı Konisi

Yaşantı Konisinin İlkeleri Yaşantı Konisinin dayandığı bilimsel ilkeler şöyle sıralanabilir: Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve o kadar geç unuturuz. En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir. Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimizin yardımıyla öğrenebiliriz. En iyi öğretim, somuttan soyuta ve basitten karmaşığa doğru giden öğretimdir.

Yaşantı Konisinin Temel Özellikleri Bu ilke ve sonuçlara uygun olarak Dale' in modelinde; Kavramların oluşumuna temel olan yaşantı türleri sırası göz önünde tutularak bütün duyu organlarıyla edinilebilecek somut yaşantılar koninin tabanına, sayısı gittikçe azalan duyu organlarıyla edinilebilecek daha soyut yaşantılar daha yukarılara yerleştirilmiştir. Bireylerce kendi kendine edinilebilecek, yaparak öğrenme ürünü yaşantılar koninin tabanına, başkaları yardımıyla edinilebilecek yaşantılar ise daha yukarılara konulmuştur. İkisinden biri göz olan iki duyu organı söz konusu olduğunda, diğer koşullar eşitse, gözle edinilen yaşantılar koninin tabanına, karmaşık olanlar ise sırayla daha yukarılara konulmuştur.

Başvuru Kaynakları Alkan, C. (1998). Eğitim teknolojisi (Yenilenmiş 6. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık. Çilenti, K. (1984). Eğitim teknolojisi ve öğretim. Ankara: Gül Yayınevi. Ergin, A. (1998). Öğretim teknolojisi iletişim (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık. Heinich, R., Molenda, M., Russell, J. D. ve Smaldino, S. E. (1999). Instructional media and technologies for learning (Sixth Edition). New York: Macmillan Publishing Company. Seferoğlu, S. Sadi (2009). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Teşekkürler!!! 