Üç-Boyutlu Televizyon Elektrik ve Elektronik Müh. Böl. (3DTV) Levent Onural Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Müh. Böl. 20 Ekim 2008 Erzurum

Bilkent-Erzurum - Levent Onural 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Tarihçe: Gerçekmiş hissini veren görüntüler hep amaçlanmıştır Üç-boyutlu görsel teknolojiler, neredeyse iki-boyutlular kadar eskidir Stereoskopik fotoğrafların 170 yıllık, integral görüntülemenin 100 yıllık, holografinin 60 yıllık geçmişi var Ancak 2D görüntüler yaygınlaşmış, 3D’lerin kullanımı ise çok sınırlı kalmıştır 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 3

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Tarihçe: Stereoskopik resim – 1838 1844’e varıldığında ABD ve Avrupa’da yaygın 2D fotoğraf – 1839 2D sinema – 1867 (Lincoln) Stereoskopik 3D sinema – 1900’lerin başı 2D TV – 1920’s (Belin, Baird) Stereoskopik 3DTV – 1920’s (Baird) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 4

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Tarihçe: Stereoskopik 3D filmler 1950’lerde yaygındı İlk stereoskopik 3DTV yayını – 1953 İlk ticari stereoskopik 3DTV yayını – 1980’ler (ABD) Stereoskopik 3D-HDTV – NHK – 1991 ve sonrası (Japonya) 2002 Dünya Futbol Şampiyonası’ndan stereoskopik 3D yayın – (ETRI - Kore) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 5

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Teknoloji: STEREOSKOPİ Stereoskopi, insan görme sisteminin yanıltılmasına dayanır: İki göze, birbirinden biraz farklı açılarda çekilmiş iki 2D resim/video gösterilir Beyin bunları 3D algılar Özellikle ayarların iyi olmaması durumunda, deniz tutmasına benzer bir his yaratır 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 6

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Teknoloji: ÇOK-GÖRÜNÜMLÜ VİDEO Stereoskopiye benzer, ancak iki yerine ikiden çok (genellikle 7-9, ama 100’lere kadar çıkabilir) 2D video Ortama, bir yelpaze gibi, birbirlerinden birkaç derecelik açı aralıklarıyla çekilmiş farklı 2D videolar gönderilir Bunlara bakan kişi, bulunduğu konuma göre iki tanesini (biri bir göze, diğeri diğer göze) görür KONUMLA DEĞİŞEN STEREOSKOPİ 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 7

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Teknoloji: HOLOGRAFİ Ortamdaki ışığın tüm fiziksel özellikleri ile kaydedilip, başka bir zamanda veya yerde tıpatıp tekrar oluşturulmasını amaçlar Bu nedenle, stereoskopinin olumsuzluklarını taşımaz Stereoskopiye göre çok daha zordur Henüz holografik TV yok 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 8

3DTV KONUSUNDAKİ GÜNCEL ARAŞTIRMA ETKİNLİKLERİ Üç-Boyutlu Televizyon 3DTV KONUSUNDAKİ GÜNCEL ARAŞTIRMA ETKİNLİKLERİ 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 9

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Üç-boyutlu ortam Çekim Betimleme Kodlama Sinyal Çevrimi İletim Gösterim Gösterim 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Çekim: 3B sahnelerin yakalanması ve 3DTV sistemine girdi sağlanması Soyut Veri Dönüşümü: Çekilmiş 3B hareketli sahnelerin bilgisayar grafiği yöntemlerine benzer biçimde soyut gösterime çevrilmesi Kodlama: Sıkıştırma ve ardından bit-dizisi oluşturma İletişim: Kodlanmış verilerin iletimi Sinyal Çevrimi: 3B sahne verilerinin holografik ve diğer ekranları sürebilecek sinyallere dönüşümü Gösterim: 3DTV verilerini gösterebilecek cihazlar 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 11

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Çekim: Çok-kameralı Tek-kameralı Derinlikli Holografik İnsan yüzü veya vücudu için özelleştirilmiş çekim teknikleri Desen projeksiyonu Diğer 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 12

Capture and Representation – Examples Key Technologies for an Advanced 3D-TV System C. Fehn, K. Hopf, B. Quante (Fraunhofer Inst. HHI) Video Derinlik Videosu 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Betimleme: Bilgisayar grafiği yöntemlerine dayalı pek çok teknik 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 14

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Max Planck 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Çok görünümlü video Sıkıştırma ve Kodlama Statistical Evaluation of Spatiotemporal Prediction for Multi-view Video Coding P. Merkle, A. Smolic, K. Mueller, T. Wiegand (Fraunhofer Inst. - HHI) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon GÖSTERİM: Stereoskopik Klasik (gözlüklü) Oto-stereoskopik (gözlüksüz) Lentiküler Maskelemeli Çok seyircili Hareketli seyirciyi izleyen Hacim taramalı (volumetric) Tümleşik Görüntüleme (Integral Imaging) Holografik SLM, DMD, Akusto-optik 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 17

Hacim taramalı gösterici Üç-Boyutlu Televizyon Hacim taramalı gösterici 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 18

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Hacim taramalı gösterici 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Hacim taramalı gösterici (Veysel Yücesoy ve Doruk Tunaoğlu – Bilkent Üniv. EEE Böl 4. sınıf öğrencileri) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Stereoskopik ve çoklu gösterim Üç-Boyutlu Televizyon Stereoskopik ve çoklu gösterim 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 21

Holografik Televizyon Araştırmaları Üç-Boyutlu Televizyon Holografik Televizyon Araştırmaları 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 22

Bilkent-Erzurum - Levent Onural 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-Boyutlu Televizyon Holografik TV Laboratuvarı - Bilkent CCD Kamera 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural 24

Bilkent-Erzurum - Levent Onural 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları (Bilkent) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV çalışmaları (Bilkent): 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları – (Bilkent) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

Bilkent-Erzurum - Levent Onural Üç-boyutlu Televizyon Holografik TV Araştırmaları – (Bilkent) 20 Ekim 2008 Bilkent-Erzurum - Levent Onural

3DTV Projesi Koordinatörü Elektrik ve Elektronik Müh. Böl. Teşekkürler... Daha fazla bilgi: www.3dtv-research.org Levent Onural 3DTV Projesi Koordinatörü Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Müh. Böl.