Erken Modern Dönem Avrupası’nda Savaş ve Barış 1

Erken Modern Dönem Avrupasında Savaş ve Barış Giriş Din Savaşları (Fransa, İspanya ve Aşağı Ülkeler) Otuz Yıl Savaşları Devletler arası Savaş ve Barış 2

Giriş Protestan Reformu Amerika’nın keşfi De revolutionibus orbium’un yayınlanması 3

Din Savaşları (Evrensel Monarşi Fikrinin Başarısızlığı) İspanya Habsburgları konu edilmektedir. Bir kilise, bir imparator ve bir imparatorluk üzerine kurulu evrensel monarşi. Evrensel monarşiye en fazla yaklaşan kişi V. Charles’tı. Charles cesaret ve şövalyelik onuru, prestij gibi değerlerle yetişmiştir. 4

Din Savaşları (Evrensel Monarşi Fikrinin Başarısızlığı) Charles’ın hedefi, Avrupa’ya egemen olmak ve kendini Roma İmparatoru olarak kabul ettirmekti. Bu hedefi engelleyenler: Öncelikle iki düşman olarak Türkler ve Protestanlardı. Ayrıca geniş toprakların tek merkezden yönetilmesinin mümkün olmadığının ortaya çıkması ile gücün kötüye kullanılacağı düşüncesiyle bu plana karşı çıkanlardı. 5

Din Savaşları (Hollanda İsyanının Sebepleri) Seksen Yıl Savaşı (1568-1648) veya Hollanda İsyanı Savaşın sebebi: Hanedanlık ve Din, Siyasi, ekonomik, sosyal ve entelektüel sebepler. 6

Din Savaşları (Hollanda İsyanının Sebepleri) 16’ncı yüzyılda savaş ve miras yoluyla Aşağı Ülkeler, Kutsal Roma İmparatoru V. Karl'ın eline geçmişti. 1548’de V. Karl Hollanda'nın on yedi eyaletine özerklik verdi. Ancak V. Karl'ın oğlu çok dindar bir Katolik olan II. Felipe Hollanda'da yayılmaya başlayan Protestanlıktan memnun değildi. Hollanda'ya zorla ağır yasalar ve vergiler getirdi, Protestanlığı yok etmeye çalıştı. Bütün bu sert yönetim koşulları Hollanda'da ayaklanmalara yol açtı. 7

Din Savaşları (Hollanda İsyanının Gelişmesi ve Sonuçları) Ayaklanmalar 1568-1648 yılları arasında devam etti.. 1579 yılında yedi Protestan ağırlıklı eyalet biraraya gelerek Utrecht Birliği’ni kurdular. Utrecht Birliği zamanla Yedi Birleşik Alçak Ülkeler Cumhuriyeti’ne dönüştü. Bu cumhuriyet ilerideki yıllarda günümüz Hollanda‘sının çekirdeğini oluşturacaktı. 8

Din Savaşları (Hollanda İsyanının Gelişmesi ve Sonuçları) Hollanda ikiye bölündü. Kuzeydeki yedi bölgede (Bugünkü Hollanda) Protestan birliği kuruldu. Güney bölgesi (Bugünkü Belçika) İspanya’nın egemenliğinde kaldı. Güneyden kuzeye büyük bir nüfus göçü meydana geldi. Hollanda bağımsız oldu ve İspanya eski gücünü kaybetmeye başladı. 9

Din Savaşları (Fransa) 1562-1598 arası aralıklarla devam etti. Dini coşkunun rolü çok büyük, En önemli olay 1572’deki Aziz Bartolomeus Yortusu kıyımıdır. Şiddet daha yaygın ve acımasızdır. 1598’de Protestanlara dinsel ve siyasal özgürlük tanınmıştır. 10

Din Savaşları Döneminin Özellikleri Askerlik; Askere alım büyük bir problem, Sürekli askerler yok, Feodal beylerin askeri var, fakat düzenli ve disiplinli değil, Paralı askerler: Asıl savaşan unsurları bunlar oluşturuyor. Parayı kim verirse onun yanında savaşıyorlar. 11

Din Savaşları Döneminin Özellikleri Din ve şiddet: Gaddarlık; Kurbanların çoğunu siviller oluşturuyordu. Savaşın yanında salgın hastalıklar, açlık ve kıtlık da yıkıma sebep olmuştur. Zulüm ve işkencenin en acımasız örnekleri: Roma, 1529; Antwerp, 1579 ve Paris, Saint Bartholemous Yortusu, 1572’dir. 12

Din Savaşları Döneminin Özellikleri Sadakat Şeması: Şehirler, Devletler, Milletler: Sistem şehirlere dayanmaktaydı. Monarkların merkezileştirme çalışmalarına şehirler ve soylular tepki vermiştir. 13

Otuz Yıl Savaşları’nın Sebepleri Otuz Yıl Savaşları, 1618 ile 1648 yılları arasında yapılan ve Avrupa devletlerinin çoğunun katıldığı savaşlar dizisidir. Temelinde, bir Protestan-Katolik mücadelesi olsa da, savaşan devletlerin çoğu dinsel değil siyasi amaçlar için savaşmıştır. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı prensliklerin farklı taraflarda savaşması sebebiyle bir iç savaş niteliği de taşımaktadır. 14

Otuz Yıl Savaşları’nın Sebepleri 1555, Augsburg Barışı Katolik-Protestan çatışması sona erecekti. Alman prensleri, Katoliklik ve Lutercilik arasında istediği tercihi yapabilecekti. Anlaşmanın hükmü yetersiz kaldı ve uygulanamadı. 15

Otuz Yıl Savaşları’nın Sebepleri Birlik 1608 Protestan prenslikler İmparator Katolik prenslikler 1609 Bavyera 16

Otuz Yıl Savaşları’nın Sebepleri İmparatorluk Katolik Birliği İspanya Habsburgları Destek Hollanda Protestan Birliği Fransa İngiltere 17

Otuz Yıl Savaşları’nın Sebepleri Din, Augsburg Barışı Katolik-Protestan çatışması Hanedanlık (Veraset iddiaları) ve güç mücadelesi İttifaklar Siyasi, ekonomik, sosyal ve entelektüel sebepler. 18

Otuz Yıl Savaşlarının Yayılması Danimarka’nın savaşa dahil olması Protestan olan Danimarka kralı 4’üncü Christian, İngiltere, Fransa ve Hollanda’dan aldığı destekle kendisini Protestanlığın savunucusu ilan etti ve İmparator’a ve Katoliklere karşı savaşa katıldı. Kendisini destekleyen devletlerin iç sorunlar yüzünden zayıf olması sebebiyle yenildi ve İmparatorla barış yapmak zorunda kalarak savaştan çekildi. 19

Otuz Yıl Savaşlarının Yayılması İsveç’in savaşa dahil olması Danimarka’nın çekilmesi sonrasında İsveç Kralı 2’nci Gustavo Adolf (Gustavus Adolphus), Protestanları destekledi ve İmparatorluğa saldırdı. Savaşın başında zaferler kazanmasına rağmen, 1632’de Lützen Savaşı sırasında öldü. 1634’te ise Protestan güçler yenilgiye uğradı. 20

Otuz Yıl Savaşlarının Yayılması 1635, Prag Düzenlemesi; Alman prensliklerinin dış devletlerle ittifak yapması engelleniyor, Alman prensliklerinin ayrı ayrı olan orduları, İmparator’un liderliği altında birleştiriliyordu. Siyasi gücü çok zayıflamış olan Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu tekrar güçleniyordu. 21

Otuz Yıl Savaşlarının Yayılması Prag Düzenlemesi Fransa katolik olmasına rağmen Protestanların yanında savaşa dahil 22

Otuz Yıl Savaşları’nın Sonuçları 16’ncı yy'da Avrupa’nın gelişmiş bir bölgesi olan Almanya’da 17’nci yy'dan 19’uncu yy'ın ikinci yarısına kadar sürecek olan bir gerileme ve yerellik başladı. Roma Cermen İmparatorluğu’ndan başka İspanya Habsburgları da gerileme sürecine girdi. Altmış yıldır İspanya egemenliği altında olan Portekiz 1640’ta bağımsız oldu. Hollanda ile İspanya arasındaki Seksen Yıl Savaşları sona erdi. İsviçre’nin bağımsızlığı tanınmıştır. 23

Otuz Yıl Savaşları’nın Sonuçları En önemli siyasal sonucu; Fransa’nın Kıta Avrupası’nda en güçlü devlet olarak ortaya çıkmasıdır. 24

Otuz Yıl Savaşları’nın Sonuçları Son büyük din savaşı Savaş Modern diplomasinin temelleri Uluslar arası ilişkiler esaslarının temelleri Devletlerin çıkarlarının dinsel bağların önüne geçmesi 25

Otuz Yıl Savaşları’nın Sonuçları Vestfalya Barışı; Dini hoşgörü fikrini tanıttı Savaşı sona erdirdi Hollanda, Portekiz ve İsviçre’nin egemenliğini tanıdı Savaş, kıtlık ve salgın hastalıklarda yüz binlerce insan öldü. En çok zararı Almanya gördü. Fransa Kıta Avrupası’nda en güçlü devlet haline geldi. İspanya Habsburgları gerileme sürecine girdi. 26

Otuz Yıl Savaşları’nda Kimlikler ve Zihniyetler Halkın katılımı; Savaş, kıtlık ve salgın hastalıklar yıkıma sebep oldu. Kimliğe dayalı hayatta kalma stratejisi uygulandı. Kimliğe dayalı ortaklık takımları: Aile ve topluluk ilişkileri, Feodal ve bölgesel bağlar, Bilgi ve iletişim alanında bölgesel işbirliği, Dini gruplar arası ve içi dayanışma ile Asker-sivil işbirliği. 27

Otuz Yıl Savaşları’nda Kimlikler ve Zihniyetler Askerler ve diplomatlar; Askerler paralı askerlerdi. Bir dereceye kadar bağımsız olabilen subayların aksine diplomatlar üstlerine tam bağlıydı. 28

Otuz Yıl Savaşları’nda Kimlikler ve Zihniyetler Hükümdarlar ve devlet adamları; Krallar ve hükümdarlar da savaş alanında yer almışlardı. Yöneticiler arasında hiyerarşi mevcuttu. Hiyerarşi, evrensel monarşi, bağımsızlık ve libertat (bağımsızlık) önemli unsurlardı. Karşılıklı tanıma, çatışmaların sona erdirilmesinde olmazsa olmazlardandı. 29

Dönem Savaşlarının Özellikleri Dönem savaşlarının sebepleri Genelde hanedanlıkla ilgili Din (mezhep) savaşları Jeostratejik problemler ve ticari çıkarlar (Siyasi, ekonomik, sosyal ve entelektüel sebepler). Çoğu kez merhametsizlik ve acımasızlıkla ünlü. Düşman algısının doğuşu ve bunun propaganda yoluyla yayılması. Savaşların rasyonel argümanlarla meşrulaştırılması (Devlet çıkarı, hukuki savlar vb.). Sınırlı savaşlar ve sınırlı hedefler. 30

Dönem Savaşlarının Özellikleri Büyük kazanımlar savaş meydanında değil, masa başında elde edilirdi. Kayıpların çoğu savaşla birlikte kıtlık, açlık, hastalık ve salgınlardan kaynaklanıyordu. Çok sayıda ikili ve çok taraflı anlaşmaların yapılması. Savaşlar imparatorlar tarafından çıkarılmış ve bitirilmiştir.

Erken Modern Dönem Avrupası’nda Savaş ve Barış