ESKİ ÇAĞLARDA TÜRKİYE VE ÇEVRESİNDEKİ KÜLTÜR VE UYGARLIKLAR

HİTİTLER

Boğazköy, M.Ö. 1200 yıllarına kadar Hititler'in başkenti olma özelliğini korumuştur. İlk Hitit kralı olarak “Hattuşa'lı” anlamına gelen Hattuşili'yi görüyoruz.

Hattuşaş

Hititler'in Anadolu'ya göç tarihleri kesin olarak bilinmemektedir. M.Ö. 2000 yıllarında Hint-Avrupa kavimlerinin doğuda Kafkasya üzerinden Anadolu'ya girdikleri tahmin edilmektedir. Kızılırmak çevresinde kurulmuştur. Anadolu'da ilk kez organize devlet kuran Hititler'in başkenti olan Boğazköy (Hattuşaş), dağlık-engebeli bir arazide kurulmuş olup Çorum’a uzaklığı 82 km'dir.

Kadeş Antlaşması’nın yazılı metni Hititler Suriye toprakları için Mısır ile yaptıkları savaş sonucunda KADEŞ ANTLAŞMASI’NI imzaladılar. Kadeş Antlaşması tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmadır. Kadeş Antlaşması’nın yazılı metni

Hititler'de asillerden oluşan PANKUŞ denilen bir meclis vardı Hititler'de asillerden oluşan PANKUŞ denilen bir meclis vardı. Bu meclis kralın yetkilerini kısıtlıyordu

Pankuş meclisinin varlığı Hititler’de nasıl bir yönetim olduğunu gösterir?

Hititler’de hukuk sistemi çok gelişmiştir. Özellikle aile ,miras,ticaret,ceza hukuku konularında ilk kez Kanunlar Kitabı oluşturmuşlardır. İlk kez resmi evlilikler Hititler’de görülür.

Resmi evliliklerin olması, Hititler’de hangi hukuk dalının temellerinin atıldığını gösterir?

Hititler’de kraldan sonra en yetkili kişi TAVANANNA denilen kraliçeydi. Hititler krallarının hayatlarını anlatan ANAL adını verdikleri yıllıkları hazırlayarak, tarafsız tarih yazıcılığını başlatmışlardır. Hititler kayaları düzleştirerek, tanrı kabartmaları yapmışlardır.( İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları Hititlere aittir.) Hititler Asurlular tarafından yıkıldılar.

İvriz Kabartmaları

FRİGLER

Orta Anadolu'da(Sakarya nehri çevresinde) MÖ Orta Anadolu'da(Sakarya nehri çevresinde) MÖ. 800 yıllarında devlet kurdular. Başkentleri GORDİON'du. Kimmerler tarafından yıkıldı. Friglerin en büyük Tanrıları KİBELE'dir.Frigler dokumacılıkta ileri gitmişlerdir. Frigyalılar TAPETES adı verilen halı ve kilimleri ile ünlüdürler.

Kibele

Frigler tarıma çok önem vermişlerdir. Tarımsal faaliyetlerini düzenlemek için özel kanunlar yapmışlardır.

Frigler’de bir saban kıran ya da bir öküz kesenin cezası ölümdü Frigler’de bir saban kıran ya da bir öküz kesenin cezası ölümdü.Bu durumun nedeni nedir?

Gordion Büyük Tümülüs Fibula

Tunç Kap (Gordion Büyük Tümülüs)

Gordion Kulplu Sürahi

LİDYALILAR

Bugünkü Gediz ve Menderes ırmakları arasındaki bölgeye eski çağlarda LİDYA deniliyordu. Başkentleri SARDES(Sard)'dır. Lidyalılar ticarette geliştiler. Tarihte PARA'yı ilk kez kullanan Lidyalılar'dır. Lidyalılar Efes'ten başlayıp, Mezopotamya'daki Ninova'ya kadar uzanan KRAL YOLU'nun açılmasında etkili oldular.

Kral Yolu

Lidyalılara Persler son vermiştir. Lidyalıların kısa zamanda yıkılmasının sebebi, ordularının çeşitli kavimlerden toplanan ücretli askerlerden oluşmasıdır.(Düzenli ve sürekli milli ordusunu oluşturamamıştır.)

İYONLAR

M.Ö. 1200’lerdeYunanistan’da Akalar’ın bir kısmı Dor istilası sonunda Anadolu’ya göç etmişlerdir. Anadolu’nun Ege sahillerine İyonya denildiği için buraya yerleşenlere de İyon denilmiştir. 12 Şehir devleti kurmuşlar,merkezi bir krallık oluşturmamışlardır. (Miletos) Milet,(Efesos) Efes, (Smyrna) İzmir, (Fokai) Foça en önemli şehir devletleridir.

Önce krallıkla yönetilmişler,daha sonra güçlenen asiller yönetimi ele geçirerek, böylece Aristokratik cumhuriyet olarak adlandırılan bir yönetim kurmuşlardır. Deniz ticareti ve kolonicilik yaparak ekonomik ve kültürel açıdan zengin bir uygarlık olmuşlardır. Fenikeliler’den örnek alarak İyon alfabesini oluşturmuşlardır. İyon alfabesi Yunanlılar’ın resmi alfabeleri olmuştur.

İYONLAR’DA BİLİM VE SANATIN GELİŞMESİNİN NEDENLERİ Demokratik yönetimden dolayı özgür düşünce ortamının oluşması Ticaret ve kolonicilikle uğraşarak ekonomik bakımdan güçlü olmaları Kolonileri aracılığıyla diğer uygarlıklarla kültürel iletişim kurmaları Dinsel baskının olmaması. Şehirler arasındaki rekabet

ÜNLÜ BİLİM ADAMLARI Matematik (Tales-Pisagor) Felsefe (Diojen) Tıp (Hipokrat ) Tarih (Hipokrat ) Edebiyat (Homeros) Fizik (Anaksimenes )

URARTULAR (M.Ö.900-585)

Doğu Anadolu’da Van Gölü çevresinde egemen olmuşlardır. Başkent:Tuşpa Krallarının geniş yetkileri vardır. Tarım ve hayvancılık başlıca ekonomik uğraşlarıdır. Ahiret inanışı güçlüdür.Bu nedenle mezarlarını ev ve oda biçiminde yapmış,ölülerle birlikte eşyalarını da koymuşlardır. Maden işletmeciliği,kaya oymacılığı, şehircilik ve mimarlık çok gelişmiştir.

(Öss/1991) Hitit Krallığı, feodal beyliklerden oluşmuş bir devletti.Daha sonraları bu beylikler kaldırılmış, yerlerine valiler atanmıştır. Bu değişiklikle ulaşılmak istenen amaç aşağıdakilerden hangisidir? A)Saltanat kavgalarını önlemek B)Beylerden daha önemli görevlerde yararlanmak C)Merkezi yönetimi güçlendirmek D)Beyler arasında anlaşmazlık çıkmasını önlemek E)Yönetimde yetenekli kişilere görev vermek

yapıp içine çeşitli eşyalar koymaları aşağıdakilerden hangisinin bir ( ÖSS/1994 ) Urartuların mezarlarını oda ve ev biçiminde yapıp içine çeşitli eşyalar koymaları aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A)Ticarette değiş-tokuş usulünü uyguladıklarının B)Mimarlıkta geliştiklerinin C)Birden fazla tanrıya inandıklarının D)Barış içinde yaşadıklarının E)Hayatın ölümden sonra da devam ettiğine inandıklarının

( ÖSS/1994 ) İlkçağda İyonya’da , --Tales ilk kez Güneş tutulmasını hesaplamış --Pisagor ilk kez Dünya’nın yuvarlak olduğunu ileri sürmüştür. İyonya’daki bu gelişmeler aşağıdakilerden hangisini gösterir? A)Çeşitli etnik grupların bir arada yaşadığını B)Bilimsel çalışmalar yapıldığını C)Yöneticilerin çok sık değiştiğini D)Barış içinde yaşadıklarını E)İnsanların gelir düzeyine göre sınıflara ayrıldığını