Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Vergi Düzenlemeleri İstanbul 2002

Bireysel Emeklilik Sistemlerinde Vergi Düzenlemeleri Bireysel emeklilik sistemlerinde üç aşamada vergisel düzenlemeler yapılabilmektedir  Katkıların ödenmesi aşaması  Katkıların değerlendirilmesi aşaması  Hak kazanılan ödemelerin hak sahibine yapılması aşaması

Bireysel Emeklilik Sistemlerinde Vergi Düzenlemeleri Yapılabilecek düzenlemeler  Katkıların ödenmesi aşaması  Katkıların vergi matrahından indirim konusu yapılıp, yapılamayacağı  İndirim konusu yapılacak tutara ilişkin oransal veya maktu sınırlamalar konulup konulmayacağı  Katkıların değerlendirilmesi aşaması  Elde edilen getirilerin vergilendirilip, vergilendirilemeyeceği  Fon varlığı üzerinden vergi alınıp alınmayacağı  Birikimlerin ödenmesi aşaması  Elde edilen gelirlerin vergilendirilip, vergilendirilmeyeceği  Vergilendirilecekse nasıl bir vergileme

Vergisel Düzenlemelerin Yapılmasında Esas Alınan Kriterler Yapılacak düzenlemeler uzun vadeli olmalıdır. Bugün uygulanmakta olan vergi sistemine değil, ulaşılmak istenen vergi sistemine göre planlanmalıdır. Bireylerin emeklilik dönemlerinde asgari bir gelir düzeyini sağlamalarını teşvik ederken, vergi adaletine uygun olmalıdır. Emeklilik hakkını kazananlar sistemden erken ayrılanlara ve daha kısa vadeli birikimli sigortaları tercih edenlere göre daha ayrıcalıklı bir vergilemeye tabi olmalıdır

Katkı Paylarının Vergi Matrahından İndirim Konusu Yapılması Ücret geliri elde edenler ile yıllık beyanname ile beyan edilen gelirler için farklı düzenleme İşverenler tarafından çalıştırdıkları işçiler için ödeyecekleri katkı payları ücretle ilişkilendirilmeksizin doğrudan gider kaydedilebilecek İndirim konusu yapılabilecek tutara ilişkin oransal ve maktu sınırlar var

Katkıların Ücret Matrahının Tespitinde İndirim Konusu Yapılması İndirim konusu yapılabilecek tutar,  Aylık bazda, elde edilen brüt ücretin %10’unu (özel şahıs sigortalarında %5) geçemez.  Yıllık bazda, asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Bakanlar kurulu aylık bazdaki indirimi brüt ücretin %20’sine (%10), yıllık bazda asgari ücretin yıllık tutarının iki katına artırma konusunda yetkilidir. Hem bireysel emeklilik hem özel şahıs sigortalarına prim ödenmesi halinde indirim konusu yapılabilecek toplam tutar yukarıdaki sınırlamalara tabidir. Prim ödemesi ücretlinin şahsına, eşine veya küçük çocuklarına ait olabilir.

Katkıların Yıllık Beyanname ile Beyan Edilecek Matrahın Tespitinde İndirimi İndirim konusu yapılabilecek tutar,  Beyan edilen gelirin %10’unu (özel şahıs sigortalarında %5) geçemez.  Yıllık bazda, asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Bakanlar kurulu oransal sınırı %20’ye (%10), maktu sınırı asgari ücretin yıllık tutarının iki katına kadar artırmaya yetkilidir. Hem bireysel emeklilik hem özel şahıs sigortalarına prim ödenmesi halinde indirim konusu yapılabilecek toplam tutar yukarıdaki sınırlamalara tabidir. Prim ödemesi ücretlinin şahsına, eşine veya küçük çocuklarına ait olabilir.

Katkıların Doğrudan İşverence Gider Yazılması İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları ücret ile ilişkilendirilmeksizin doğrudan gider yazılabilecektir. Ücretle ilişkilendirilmeksizin gider yazılacak katkı payı ile ücretliler tarafından ödenen ve ücret matrahının tespitinde indirim konusu yapılacak katkı payı toplamı, ücretlinin brüt ücretinin %10’nunu ve asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. İşveren tarafından ödenen tutarın sınırlamayı aşması durumunda, katkı payı ücretle ilişkilendirilecek ve ücret olarak gider yazılabilecektir.

Değerlendirilme Sürecinde Vergileme Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilecektir. Emeklilik yatırım fonlarının kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. İstisna kazanç üzerinden gelir vergisi stopajı olmayacaktır Emeklilik yatırım fonlarına yapılan ödemeler üzerinden yapılacak stopajlar vergi yükü oluşturacaktır.

Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesi Bireysel emeklilik sisteminden elde edilen gelirler menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. Emeklilik hakkı kazananlara yapılacak ödemeler ile emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlara yapılacak ödemeler üzerindeki vergi yükü farklı olacaktır. Stopaj suretiyle vergileme yapılacaktır. Gelir yıllık beyannameye dahil edilmeyecektir.

Emeklilik Hakkı Kazananlara Yapılan Ödemelerin Vergilendirilmesi Elde edilen gelirin %25’i gelir vergisinden istisna edilmiştir. İstisna olmayan kısım üzerinden Gelir Vergisi Kanunu uyarınca stopaj yapılacaktır. Elde edilen gelir yıllık beyanname ile beyan edilmeyecek, dolayısıyla stopaj nihai vergileme olacaktır.

Emeklilik Hakkı Kazanmadan Ayrılanlara Yapılacak Ödemelerin Vergilendirilmesi Elde edilen gelir menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. Hak sahibine yapılacak ödemelerden gelir vergisi stopajı yapılacaktır. Stopaj 10 yıl süreyle katkı payı ödeyenlerle, 10 yıl katkı payı ödemeyenlere yapılan ödemeler için farklılaştırılabilecektir. Stopaj nihai vergilemedir.

Birikimli Sigortalardan Elde Edilecek Gelirlerin Vergilendirilmesi Elde edilen gelir menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır. 10 yıl süreyle prim ödeyenlere yapılan ödemelerin %10’u istisna edilmiştir. Yapılan ödemeler üzerinden gelir vergisi stopajı yapılacaktır. Stopaj 10 yıl süreyle prim ödeyenler ile daha kısa sürede sistemden ayrılanlar için farklılaştırılacaktır. İstisna tutar üzerinden stopaj yapılmayacaktır. Elde edilen gelir yıllık beyannameye dahil edilmeyecek dolayısıyla stopaj nihai vergileme olacaktır.

Düzenlemelerin Geçerli Olduğu Dönem Bireysel emeklilik ve diğer özel şahıs sigortalarına ilişkin olarak 4697 sayılı Kanunla yapılan değişiklikler 7/10 /2001 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. 7/10/2001 tarihinden önce düzenlenmiş poliçeler ile ilgili olarak 4697 sayılı Kanun öncesi düzenlemeler uygulanmaya devam edilecektir.

Eski ve Yeni Poliçelerin Birlikte Olması Halinde Vergi Matrahından İndirim Geçici madde ile yapılan düzenleme kazanılmış hakları korumaktadır. Eski poliçe ile birlikte yeni poliçenin olması durumunda yeni poliçeye ilişkin indirim toplam indirimin aylık bazda %5’i yıllık bazda asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması şartıyla mümkündür. Bireysel emeklilik sistemine girilmesi halinde aylık bazdaki sınırlama brüt ücretin %10’u olacaktır.

Vergi Teşvikleri ve Sistemin Başarısı Bireysel emeklilik sisteminin başarılı olması yalnızca vergisel düzenlemelere bağlı değildir. Vergisel teşviklerin teşvik edici niteliği diğer yatırım araçlarının vergilendirilmesi bu bağlamda vergi sisteminde yapılacak diğer düzenlemelere bağlıdır.