SÜRVEYANS Dr.Sevinç Güneri

Sürveyans Toplanan verilerin biraraya getirilerek yorumlanması Belirli bir amaca yönelik olarak veri toplanması Toplanan verilerin biraraya getirilerek yorumlanması Sonuçların ilgililere bildirilmesinden oluşan dinamik bir süreç

Hastane İnfeksiyonları-Kalite Hastane infeksiyon (Hİ) hızları sağlıktaki en önemli kalite göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. – Ventilatör iliskili pnömoni hızı (VİP) – Kateter ilişkili üriner sistem infeksiyonu hızı (K-ÜSİ) – Santral venöz kateter ilişkili kan dolaşımı infeksiyonu hızı (SVK-KDİ) – Cerrahi alan infeksiyonu (CAİ) hızları

Hastane İnfeksiyonları-Kalite Hİ hızlarının kıyaslama (benchmarking) yapmak amacıyla kullanılabilmesi için standart tanımlar ve standart bir yöntem kullanılarak sürveyans yapılmalıdır.

Hastane İnfeksiyonları Tanımlar “Centers for Disease Control” (CDC) tarafından belirlenen hastane infeksiyonu tanımları: – 1988 – 1992 yılında cerrahi yara infeksiyonları ile ilgili revizyon – 2002 yılında nozokomiyal pnömoni revizyon Horan TC, Gaynes RP. Surveillance of nosocomial infections. In: Hospital Epidemiology and Infection Control, 3rd ed., Mayhall CG, editor. Philadelphia:Lippincott Williams & Wilkins, 2004:1659-1702.

Hastane İnfeksiyonları Tanımlar İnfeksiyonun var olup olmadığını belirlemek veya saptanan infeksiyonu sınıflandırmak • Klinik ve laboratuvar bulguları, diğer tanısal testler: – Hasta dosyası – Laboratuvar: Klinik örneklerin mikroskopik incelemesi, kültür sonuçları ve antijen/antikor testleri, radyografiler, lökosit sayımı, vb. Doktorun infeksiyon tanısı koyması

Hastane İnfeksiyonları Tanımlar HASTANE İNFEKSİYONLARI Hastalar hastaneye başvurduktan sonra gelişen ve başvuru anında inkübasyon döneminde olmayan veya hastanede gelişmesine rağmen bazen taburcu olduktan sonra ortaya çıkabilen İnfeksiyonlar Genellikle hastaneye yattıktan 48-72 saat sonra ve taburcu olduktan sonra ilk 10 gün içinde Am J Infect Control 1988;16:128-40.

Hastane İnfeksiyonları Tanımlar İnfeksiyon hastaneye yatış sırasında var olan infeksiyöz bir olayın komplikasyonu veya uzantısı ise nozokomiyal kabul edilmez.

Hastane İnfeksiyonları Tanımlar Yenidoğanda nozokomiyal infeksiyon kriterleri karmasıktır ve hastanede kalış süresiyle iliskilidir. Annede hastaneye yatıs sırasında infeksiyon yok, ama 48-72 saat sonra doğan bebek infekte ise bu infeksiyon nozokomiyal kabul edilir. Transplasental yoldan geçen infeksiyonlar bu kategoriye alınmaz.

Hastane İnfeksiyonları CDC Tanımları • Üriner sistem infeksiyonu • Cerrahi alan infeksiyonu • Pnömoni • Bakteremi • Kardiyovasküler sistem infeksiyonları • Santral sinir sistemi infeksiyonları • Diğer (kemik-eklem, kulak-burun-boğaz, gastrointestinal sistem, vb.) Am J InfectControl 1988;16:128-40.

Cerrahi Alan İnfeksiyonları (CAİ) Yüzeyel insizyonel CAİ Ameliyattan sonraki ilk 30 gün İnsizyon yapılan cilt ve cilt altı dokusu Infect Control Hosp Epidemiol 1992;13(10):606-8.

Cerrahi Alan İnfeksiyonları (CAİ) Derin insizyonel CAİ Kalıcı olarak yerleştirilmis implant yoksa ameliyattan sonraki ilk 30 gün, İmplant varlığında ameliyattan sonraki ilk bir yıl İnsizyon bölgesindeki derin yumuşak dokular (kas ve fasya tabakaları)

Cerrahi Alan İnfeksiyonları (CAİ) Organ/Boşluk CAİ Ameliyattan sonraki ilk 30 gün İnsizyon dışında ameliyatta açılan veya manipüle edilen herhangi bir anatomik organ ya da boşluk Infect Control Hosp Epidemiol 1992;13(10

Organ/Boşluk CAİ-1 • Arteriyel veya venöz infeksiyon • Endokardit • Miyokardit veya perikardit • Meme absesi veya mastit • Göz (konjunktivit dısında) • Eklem veya bursa • Kulak, mastoid • Ağız boşluğu • Üst solunum yolları • Sinüzit • Diğer alt solunum yolu infeksiyonları

Primer Kan Dolaşımı İnfeksiyonları • Laboratuvar olarak kanıtlanmış kan dolaşımı infeksiyonu (primer bakteremi) • Klinik sepsis

Laboratuvar Olarak Kanıtlanmış Kan Dolaşımı İnfeksiyonu 1. Kan kültüründen patojen olduğu bilinen bir mikroorganizmanın izole edilmesi ve bu patojenin baska bir yerdeki infeksiyon ile iliskili olmaması: • Baska bir yerdeki infeksiyonla iliskili patojen kan kültüründe ürerse bu “sekonder kan dolaşımı infeksiyonu” olarak kabul edilmelidir. •İntravasküler katetere bağlı bakteremi ise primer kan dolaşımı infeksiyonu olarak ele alınır.

Laboratuvar Olarak Kanıtlanmış Kan Dolaşımı İnfeksiyonu 2. Ateş, titreme veya hipotansiyondan biri ve aşağıdakilerden birinin olması: – Cilt flora üyesi bir mikroorganizmanın (difteroidler, koagülaz-negatif stafilokoklar, mikrokoklar, vb.) iki farklı kan kültüründe üremesi ve başka bir bölgedeki infeksiyonla ilişkisinin olmaması, – Hastada intravasküler bir cihaz varsa kültürde cilt flora üyesi bir organizma üremesi ve doktorun uygun antimikrobiyal tedaviyi başlaması, – Kanda patojene ait antijenin saptanması ve başka bir bölgedeki infeksiyonla ilişkisinin olmaması,

Klinik Sepsis Baska bir nedene bağlanamayan ateş (>38°C) Hipotansiyon (sistolik kan basıncı < 90 mm Hg) veya oligüriden (< 20ml/saat) birinin ve aşağıdakilerden hepsinin olması: – Kan kültürü alınmamıs olması, kültürde üreme olmaması veya kanda antijen saptanmaması, – Başka bir bölgede infeksiyon olmaması, – Doktorun sepsis için uygun antimikrobiyal tedaviyi başlaması.

Sürveyans-CDC Önerileri İnfeksiyon kontrol hemsireleri tarafından yürütülen kesintisiz, prospektif (ileriye dönük) sürveyans İnfeksiyon hızlarının temel epidemiyolojik analizi Verilerin periyodik karar belirlemede kullanılması İnfeksiyon kontrol hemşireleri ve hastane epidemiyologu

Sürveyans-Amaçlar Hastane infeksiyonlarını azaltmak Endemik hastane infeksiyon hızlarını saptamak Salgınları belirlemek İnfeksiyon kontrol önlemlerini değerlendirmek Hastane infeksiyonu hızlarını karşılaştırmak Hastane çalışanlarına önerilerde bulunmak

Sürveyans Standart tanımlar: CDC tanımları Veri toplanması – Prospektif (eş zamanlı veya ileriye dönük) – Retrospektif: Hasta kayıtlarının kalitesi ile yakından ilişkili – Duyarlılık vs özgüllük

Sürveyans-Temel Veriler Demografik veriler : Ad-soyad, yaş, cinsiyet, dosya numarası, yattığı servis, yatış tarihi İnfeksiyon: Tanı konulan tarih, infeksiyonun yeri ve türü Laboratuvar: Etken mikroorganizma, antibiyotik duyarlılık paterni Hastane infeksiyon risk faktörleri Standart formlar, bilgisayar programı

Neyim Var Doktor Bey

Sürveyans Sürveyansla toplanan veriler mutlaka bilgisayar ortamında kayıt altına alınmalıdır. Veriler her zaman bilgiye dönüştürülmelidir. – İlgili bölümlere geri bildirim verilmesi – Sorunlar için ortak çözüm önerisi üretilmesi – Öncelikli alanların ve hedeflerin belirlenmesi

Sürveyans Aktif vs pasif sürveyans: – Pasif sürveyansta hastane infeksiyonu tanısına infeksiyon kontrol hemsireleri dısındaki kisiler koyar. – Hastayı izleyen doktor, hemşire veya diğer tıbbi personel hastane infeksiyonu bildirim formu doldurarak infeksiyon kontrol ekibine iletir . – İnfeksiyon kontrol ekibinin pasif durumda kalması – Yorum farlılıkları, unutkanlık

Sürveyans Hastaya dayalı sürveyans: – Servislerin ziyaret edilerek hastaya iliskin risk faktörlerinin değerlendirilmesi – Hastaya uygulanan işlemlerin ve bunların infeksiyon kontrol ilkelerine uygunluğunun kontrol edilmesi – Yüksek duyarlılık ve seçicilik – Servis çalısanlarının davranışlarını etkileme şansını arttırır. – En önemli dezavantajı fazla zaman gerektirmesi

Sürveyans Retrospektif Sürveyans Prospektif sürveyans:

Sürveyans-Kapsam Hastane genelinde sürveyans Periyodik sürveyans Prevalans çalısması Hedefe yönelik sürveyans

Hastane Genelinde Sürveyans Dezavantajlar CDC tanımlarında yer alan kategorilere ait infeksiyon hızlarının servis bazında hesaplanması – İntrinsik ve ekstrinsik risk faktörlerinin oranlar üzerindeki etkisini dikkate almaz. – Yatış süresini dikkate almaz. – Hastanelerarası karşılaştırma amacı ile kullanımı sınırlı.

Hastane Genelinde Sürveyans Dezavantajlar Hastane geneline veya servislere ait Hİ hızları farklı infeksiyon türleri konusunda bilgi vermez. – Karsılastırma yapmak amacıyla kullanılamaz. • Örnek: – A ve B Hastaneleri’nin Kadın-Doğum Servislerinde Hİ hızı %8 – A Servisi: İnfeksiyonların %80’i nozokomiyal ÜSİ – B Servisi: İnfeksiyonların %80’i CAİ

Hastane İnfeksiyonları-Kalite Hastanelerarası karşılaştırmanın geçerli olması için: – Pay ve payda, sık karşılaşılan bir ekstrinsik risk faktörü kullanılarak belirlenmeli • Örnek: Santral venöz kateter ilişkili bakteremi hızı – İnfeksiyon hızları, benzer intrinsik risk faktörlerine sahip hasta grupları dikkate alınarak hesaplanmalıdır: • Örnek: Doğum ağırlığına göre gruplara ayrılan yenidoğanlar için hesaplanan Hİ hızları

NNIS-YBÜ Sürveyansı YBÜ’ye kabul sırasında mevcut olmayan veya inkübasyon döneminde olmayan, hastanın YBÜ’de kalış süresi içinde ya da başka bir üniteye naklini takiben 48 saat içinde gelişen infeksiyonlar Yatan hastalar tüm infeksiyon bölgeleri için izleniyor.

NNIS-YBÜ Sürveyansı Hastanede yatış süresi ve alet kullanımı ile Hİ hızları arasında güçlü bir pozitif korrelasyon mevcut. • Toplanan veriler: – Hasta sayısı, hasta günü sayısı – Üriner kateter günü, üriner kateter iliskili ÜSİ sayısı – Santral venöz kateter (SVK) günü, SVK ilişkili bakteremi sayısı – Ventilatör günü, ventilatör iliskili pnömoni sayısı

NNIS-YBÜ Sürveyansı YBÜ Hİ hızı: (Hastane infeksiyonu sayısı/Yatan hasta sayısı) x 100 YBÜ Hİ insidans dansitesi: (Hastane infeksiyonu sayısı/Hasta günü) x 1000

Alet Kullanımı ile İlişkili Hİ insidans dansiteleri Alet Kullanımı ile ilişkili Hİ insidans dansitesi Genel Formül: (Alet kullanımı ile ilişkili Hİ sayısı/Alet günü) x 1000 - Üriner kateter ilişkili ÜSİ insidans dansitesi : (Üriner kateter ilişkili ÜSİ sayısı/üriner kateter günü) x 1000 - SVK ilişkili kan dolaşımı infeksiyonu insidans dansitesi : (SVK ilişkili bakteremi sayısı/SVK günü) x 1000 - VP insidans dansitesi : (VP sayısı/Ventilatör günü) x 1000

Alet Kullanım Oranları Alet kullanım oranı (Device Utilization): Alet günü sayısı/hasta günü -Üriner kateter kullanım oranı -SVK kullanım oranı -Ventilatör kullanım oranı

NNIS SVK-Bakteremi (1995-2002) Percentile ICU/DU n Mean 10% 25% 50% 75% 90% ------------------------------------------------------------------- NS 51 4.7 0.1 2.4 4 7.2 9.4 DU 0.45 0.26 0.37 0.48 0.54 0.63 ----------------------------------------------------------------------- Medikal 141 5.8 2 3.2 5.2 7 9.7 DU 0.51 0.3 0.35 0.52 0.64 0.75 ------------------------------------------------------------------ Surgical 155 5.2 1.1 2.6 4.9 7 9.1 DU 0.66 0.45 0.52 0.67 0.76 0.87

Geribildirim Hastane Yönetimi’ne üç ayda bir hastane infeksiyonu hızlarını içeren rapor – Raporun Hastane Yönetimi tarafından ilgili Anabilim Dallarına iletilmesi

CAİ Sürveyansı Risk kategorizasyonu ASA skoru NNIS risk indeksi: 0 1 2 3 - ASA skoru > 2, - Kontamine veya kirli infekte yara, - >T saat süren ameliyat (spesifik cerrahi türü için 75. persentilden uzun süren ameliyat)

Cerrahi Girişim Kategorileri Kod Cerrahi Girişim AMPU Ekstremite amputasyonu DPRO Diz protezi KBGB Koroner arter bypass cerrahisi (göğüs ve bacak insizyonu ile yapılan) KBGG Koroner arter bypass cerrahisi (sadece göğüs insizyonu ile yapılan)

SIR değerinin Hesaplanması İndirekt standardizasyon yöntemi kullanılarak CAİ hızlarının NNIS rakamları ile kıyaslanması ve SIR (Standardized Infection Ratio) değerinin Hesaplanması: • SIR= Gözlenen CAİ sayısı/Beklenen CAİ sayısı • Beklenen CAİ sayısı= Bir kategorideki cerrahi girişim sayısı x kategori spesifik NNIS CAİ hızı

Özet Hastane infeksiyonları sürveyansı standart tanımlar kullanılarak ve öncellikler belirlenerek yapılmalı •İyileştirme çalışmalarına ışık tutmak için kıyaslama yapılmalı

İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER